روزنامه ایران نوشت: تأمین نیاز بازار و خودکفایی در تولید قند و شکر جزو اصلی‌ترین برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی است که برای این مهم افزایش سطح زیر کشت و تولید نیشکر و چغندر قند در کشورمان از سال‌های گذشته مورد توجه قرار گرفت.
وزارت جهاد کشاورزی برای رسیدن به این مهم همراه با ۷ محصول کشاورزی دیگر بازه ده ساله (از سال ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۴) را تدوین و برنامه‌ریزی کرد تا با حمایت از کشاورزان بتواند به خودکفایی در تولید شکر برسد.
فعالیت ۳۶ کارخانه برای تولید شکر در کشور
شکر در ۱۲۰ کشور جهان تولید می‌شود و ۸۰ درصد از تولید جهانی شکر، بر پایه نیشکر است. برزیل و هند پیشگامان تولید در صنعت قند و شکر جهان هستند. تولیدکننده‌های عمده شکر در جهان عبارتند از برزیل، هند، چین، تایلند و امریکا که از میان آنها برزیل و هند درمجموع حدود ۴۰ درصد شکر جهان را تولید می‌کنند.
در ایران پس از صنعت نساجی، صنعت قند و شکر، دومین صنعت قدیمی محسوب می‌شود. ایران یکی از هفت کشور جهان است که از نظر تنوع اقلیمی و عرض جغرافیایی، از شرایط تولید شکر از هر ۲ محصول چغندرقند و نیشکر برخوردار است؛ اما برخلاف آمار جهانی سهم تولید شکر با پایه چغندرقند نسبت به نیشکر بیشتر است و در حدود ۶۰ درصد از شکر تولیدی در ایران، از فرآوری چغندر حاصل می‌شود. ازنظر تکنولوژی، صنعت شکر کشور در وضعیت خوبی قرار ندارد.
در ایران مجموعاً ۳۵ کارخانه تولید شکر چغندری و ۹ کارخانه شکر نیشکری تأسیس شده است که از این آمار، تنها ۳۶ کارخانه فعال هستند.
همین امر کارساز واقع شد به طوری که واردات شکر مورد نیاز کشورمان در سال ۹۶ به حدود ۱۰۳ هزار تن رسید و انتظار می‌رفت در سال ۹۷ کشورمان به خودکفایی برسد اما اعطای ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات محصولات مختلف به سان توفان سونامی خودکفایی در بسیاری از محصولات کشاورزی از جمله شکر را به رؤیای دیرینه تبدیل کرد.
به طوری که آمارهای گمرک در سال ۹۷ نشان دهنده آن است که طی این سال با افزایش ۵۵۰ هزار تنی حدود ۶۴۰ هزار تن شکر وارد کشور شد و طی سال‌های بعدی نیز بیش از ۵۰۰ هزار تن بوده است.
کاهش مصرف شکر پس از اصلاح ارز ترجیحی
میانگین مصرف شکر سال گذشته حدود ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن بود اما با توجه به کاهش سرانه مصرف پس از اصلاح ارز ترجیحی، مصرف شکر در بازار داخلی منطقی شده و به نظر می‌رسد آرام آرام به سمت ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تن در سال برسد، از این میزان یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن آن از محل تولید داخل تأمین می‌شود. بخش زیادی از شکر وارداتی و تولید داخل هر ساله به صورت کاذب توسط صنایع بیسکوئیت، شیرینی و شکلات مصرف می‌شد به همین دلیل میزان مصرف سرانه این کالای اساسی برای هر ایرانی ۱۰ کیلوگرم بالاتر از مصرف سرانه جهانی بود.
افزایش واردات شکر برای ذخایر استراتژیک
با این حال در حال حاضر بازار شکر آرام بوده و قیمت هر کیلوگرم از این محصول بین ۲۰ تا ۲۴ هزار تومان در بازار است.
غلامحسین بهمنی، دبیر انجمن تصفیه‌کنندگان شکر درخصوص آخرین وضعیت بازار شکر گفت: هم‌اکنون میزان عرضه در بازار شکر بشدت بالاست به همین دلیل شاهد ثبات قیمت این محصول در بازار هستیم.
وی افزود: خوشبختانه در سال‌جاری میزان واردات شکر افزایش یافته، که همین امر زمینه‌ساز این امر شده که هیچ مشکلی در عرضه این کالا وجود نداشته باشد.
با این حال با توجه به افزایش قیمت‌های جهانی به دلیل جنگ اوکراین و وقوع خشکسالی بی‌سابقه در کشورهای تولیدکننده قند و شکر، بیشتر کشورهای جهان به سمت افزایش ذخایر استراتژیکی خود رفته‌اند که ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. به طوری که با وجود آنکه بازار نیازی به واردات شکر به صورت انبوه ندارد اما دولت سیزدهم برای رفع نگرانی در این بازار حدود ۴۰۰ هزار تن قند و شکر بیش از نیاز بازار وارد کرده است.
افزایش تولید چغندرقند در کشور
در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ کشت چغندر قند در بیش از ۱۱۵ هزار هکتار از اراضی کشور صورت گرفت که این امر زمینه ساز تولید ۶ میلیون و ۲۶۰ هزار تن چغندرقند را فراهم آورد، از طرف دیگر در بیش از ۷۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی کشور نیز ۵ میلیون و ۳۲۰ هزار تن نیشکر تولید شد.
با این حال یکی از سیاست‌های اصلی وزارت جهاد کشاورزی برای خودکفایی در تولید شکر افزایش تولید چغندرقند به جای تولید نیشکر در کشور است به طوری که با افزایش ۷۰ درصدی قیمت خرید تضمینی چغندرقند به دنبال تحقق این مهم است.
در همین خصوص سیدجواد ساداتی‌نژاد، وزیر جهاد کشاورزی اظهار کرد: با اولویت قرار دادن کشت چغندر قند به جای نیشکر و توسعه کشت پاییزه این محصول به جای کشت تابستانه به دلیل آب بر بودن می‌توانیم به خودکفایی در تولید شکر برسیم. از طرف دیگر پیمان حصادی، مجری طرح گیاهان قندی وزارت جهاد کشاورزی با تأکید بر افزایش قابل توجه نرخ خرید تضمینی چغندر قند می‌گوید: عقب‌ماندگی طرح خودکفایی شکر طی سالیان آینده جبران خواهد شد و تا سال ۱۴۰۳ می‌توانیم به خودکفایی در تولید این کالای اساسی نائل شویم.
واردات ۵۳۰ میلیون دلاری در سال‌جاری
آمارهای گمرک در هفت ماه نخست سال نشان می‌دهد تاکنون ۹۶۶ هزار و ۴۷۶ تن و ۱۰۱ کیلوگرم انواع قند و شکر به ارزش ۵۲۹ میلیون و ۸۶۸ هزار و ۵۸۶ دلار وارد کشور شده، این در حالی است که در هفت ماه نخست سال ۱۴۰۰ حدود ۸۹۶ هزار و ۲۲۸ تن و ۱۶۴ کیلوگرم انواع قند و شکر به ارزش ۳۹۶ میلیون و ۴۹۳ هزار دلار وارد کشور شده بود.
این آمار حاکی از آن است که واردات انواع قند و شکر با افزایش حدود ۱۰۰ هزار تنی و ۱۳۵ میلیون دلاری نسبت به سال گذشته روبه‌رو شده است، از طرف دیگر به لحاظ درصدی نیز واردات انواع قند و شکر در هفت ماه نخست سال‌جاری نسبت به بازه زمانی مشابه در سال گذشته به لحاظ ارزشی به دلیل افزایش قیمت‌های جهانی در یک سال گذشته رشد۳۴ درصدی و به لحاظ وزنی افزایش ۸ درصدی را به خود دیده است.
بیشترین شکر وارداتی کشور از مبادی کشورهای امارات متحده عربی، هندوستان و ترکیه وارد کشور شده است، با این حال می‌توان از کشورهای ایتالیا، آلمان، فرانسه، سوئیس، بلژیک، چین، افغانستان، قطر، کانادا و لوکزامبورگ به عنوان ۱۰ مبدأ دیگر واردات انواع قند و شکر هستند.
نظر شما