هجمه‌های بی‌رحمانه اخیر به کلیت صنایع غذایی ما را بر آن داشت تا در یک روز پاییزی پای صحبت‌های  جمال حسین‌زاده، رییس هیات‌مدیره تعاونی وطن و عضو هیات‌مدیره انجمن صنفی صنایع فرآورده‌های گوشتی بنشینیم. مردی که در طول 4 دهه گذشته همواره در صنعت غذا حضوری فعال داشته و منشاء خدمات بسیاری در این صنعت بوده است. ماحصل این گفت‌وگو را با هم می‌خوانیم:

هجمه‌هایی که در طول چند ماه اخیر به 10 تا 12 محصول صنایع غذایی صورت گرفته رویه‌ای کم‌نظیر بوده است که موجب تشویش اذهان عمومی مصرف‌کنندگان شده است. به نظر جنابعالی علت رویکرد فعلی متولیان وزارت بهداشت چیست؟
نکته مهم برای بررسی موضوع این است که باید در نظر داشت فردی که با سرمایه‌گذاری خود واحد صنعتی ایجاد می‌کند و تولیدش را در معرض عموم قرار می‌دهد، به هیچ وجه به دنبال اینکه تخلف و تقلب کند، نیست. باید در نظر گرفته شود متقلبان همواره به دنبال پنهان کردن خود هستند، نه اینکه خود را جلوی چشم بگذارند. با توجه به اینکه فرآیند تولید صنایع غذایی کوتاه است و حاشیه سود محدودی دارد، حدود 80درصد پولی که مصرف‌کننده به یک کالا می‌دهد مربوط به مواد اولیه است که تبدیل شده است. درواقع چنین تولیدکننده‌ای به دنبال مشتری زیاد است که بتواند با حاشیه سود کمی که دارد فعالیت اقتصادی داشته باشد. در سال‌های اخیر به دلیل ضعف نداشتن الگو و روش نظارت در زمینه‌های بهداشتی، استاندارد و حتی قیمت‌گذاری متصدیان امور وارد چانه‌زنی می‌شوند، به عنوان نمونه در نظارت بر قیمت‌گذاری آنقدر محدودیت ایجاد می‌شود که تولیدکننده دیگر امکان اینکه بخواهد از مواد اولیه خوب و باکیفیت استفاده کند را ندارد. در دنیا قیمت تمام‌شده هر کالایی با توجه به درصد سود متعارف در شرایط رقابتی بازار خود را نشان می‌دهد، اما در کشور ما وقتی سقف قیمت گذاشته می‌شود، به معنای آن است که تولیدکننده حق ندارد با کیفیتی بهتر از این قیمت تولید کند و مواد اولیه را تهیه کند. از سوی دیگر اهرم‌هایی نظیر تعزیرات به‌خصوص در گذشته مشکلات بسیاری ایجاد کرده است.

در مورد ضعف‌های نظارت بهداشتی نیز توضیح دهید.
در این زمینه هم باز ضعف نظارت باعث محدود کردن تکنولوژی شده است. وقتی که صحبت از خمیر مرغ به میان می‌آید اصلا معلوم نیست چرا به این نام معرفی می‌شود. دستگاهی که می‌تواند به بهترین نحو استخوان را از گوشت جدا کند به دلیل ضعف نظارت ممنوع شده است و از یک فناوری که در همه دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد محروم شده‌ایم. باید بپذیریم صنعت فرآورده‌های گوشتی در دنیا به دلیل تقلب و تخلف ایجاد نشده است، ایجاد شده که باری از روی دوش جامعه شهری و صنعتی بردارد. اگر بخواهیم فقط گاز شهری که برای پخت یک غذا مصرف می‌شود را در نظر بگیریم متوجه اهمیت استراتژیک این صنعت می‌شویم. در صنعت فرآورده‌های گوشتی با 40 نفر کارگر در روز بالغ بر 15 تن گوشت پخته می‌شود، این حجم غذا را اگر برای غذای هر خانوار 500 گرم گوشت محاسبه کنیم معلوم می‌شود که چه حجم عظیمی از انرژی کشور با این صنعت صرفه‌جویی می‌شود. از سوی دیگر استخوان‌های حاصل از تولید در این صنعت به صنایع صابون‌سازی و یا خوراک دام منتقل می‌شود، همچنین در زمینه ضایعات و قیمت تمام‌شده می‌تواند باری از روی دوش جامعه بردارد که متاسفانه به دلیل ضعف نظارت با این صنعت برخورد غیرمنصفانه می‌شود و در راستای تخریب آن گام برداشته می‌شود.

باتوجه به مصرف سرانه بالای فرآورده‌های گوشتی در دنیا که مورد تایید تمام مراجع بهداشتی و سلامتی قرار گرفته، چرا در کشور ما مسوولان وزارت بهداشت تا این حد نسبت به این تولیدات موضع می‌گیرند؟
اعتقاد دارم که شاید مسوولان این وزارتخانه از جایی تحت فشار هستند که برای هر مورد کوچکی یک تیتر خبری بزرگ درست می‌کنند. راجع به آب معدنی، لبنیات، تنقلات، اب لیمو، فرآورده‌های گوشتی و ... هر روز یک تیتر درست می‌شود و ذهن مردم و امنیت روانی جامعه را بر هم می‌زنند. به راستی چرا با تولیدکنندگانی که دارای مجوزهای بهداشتی، ناظر، مسوول فنی هستند اینگونه برخورد می‌شود؟! مگر می‌شود هر روز بر واحدها نظارت داشت بعد چنین هجمه‌هایی را به آنها روا داشت.

یعنی اعتقاد دارید هیچ متقلبی در صنعت فرآورده‌های گوشتی وجود ندارد؟
اعتقاد دارم در کل صنعت متقلب وجود ندارد، چراکه صنعتگر واقعی که سرمایه‌اش را بر روی زمین جلوی چشم همه می‌گذارد و تمام مجوزهای بهداشتی را اخذ کرده نباید انگیزه‌ای برای تقلب داشته باشد. انگیزه‌های تقلب را افرادی که به دنبال تثبیت قیمت‌ها هستند به وجود می‌آورند.

ممکن است بیشتر توضیح دهید؟
ببینید امسال دولت 46 درصد بر قیمت خرید تضمینی چغندر قند افزوده است، اما تعزیرات تولیدکنندگان را وادار به عرضه با قیمت ابتدای سال 92 کرده است و متاسفانه در تمام بخش‌ها این رویه اعمال می‌شود و همین رویه باعث شده است تولیدکنندگان نسبت به کیفیت بی توجه شوند، چراکه تقلب و تخلف عواملی نیست که تولیدکننده‌ای بخواهد در درازمدت با توسل به آنها زنده بماند. البته ممکن است چند واحد کوچک که در حال از پای در آمدن هستند برای بقای خودشان دست به تخلفاتی بزنند، اما اینگونه نیست که حتی آنها هر روز تقلب کنند و دستگاه‌های نظارتی هم آنها را شناسایی نکنند. اما متاسفانه هجمه‌های اخیر کلیت صنعت و حتی واحدهای بزرگ را دچار مشکلات عدیده‌ای کرده است. اعتقاد دارم امکان ندارد فردی واحد تولیدی به نیت تخلف ایجاد کند و از این رو نحوه اطلاع‌رسانی متولیان بهداشتی باید به گونه‌ای باشد که نوک پیکان اتهام به سوی یک صنعت نباشد و تنها با متخلفان برخورد شود.

لطفا آخرین وضعیت تولید را تشریح کنید.
دولت فعلا همه چیز را ممنوع کرده است. امسال قیمت‌گذاری، واردات مواد اولیه و ... ممنوع است و این محدودیت‌ها در نهایت رونق را از تولید گرفته است.

منبع: اقتصاد سبز