به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو با حضور علی اکبر مهرفرد قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در امور بازرگانی و صنایع، بهمن دانایی دبیر انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر، غلامحسین بهمنی دبیر انجمن صنفی کارفرمایان تصفیه شکر و مانی جمشیدی کارشناس حوزه کشاورزی و صنایع غذایی، به بررسی تنظیم بازار شکر پرداخت.

علی‌اکبر مهرفرد در مورد وضعیت بازار (تولید و مصرف) شکر گفت: سرانه مصرف شکر کشور حدود 28 کیلوگرم است که بر این اساس میزان مصرف شکر سالانه در کشور 2 میلیون و 157 هزار تن است.

وی با بیان اینکه در سه سال گذشته روند تولید شکر در کشور رو به رشد بوده است، افزود: در سال زراعی گذشته یک میلیون و 510 هزار تن شکر در کشور تولید شد.

* برنامه‌ریزی برای قطع واردات شکر تا 3 سال آینده

قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در امور بازرگانی تصریح کرد: براساس سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی در راستای حمایت از تولید داخلی تا سه سال آینده کل نیاز داخلی کشور به شکر از تولیدات داخلی تأمین می‌شود.

مهرفرد  تصریح کرد: در حال حاضر برای تنظیم بازار شکر نیازمند واردات 500 هزار تن شکر هستیم.

وی در پاسخ به این سؤال که چرا  با توجه به نیاز داخلی شکر به واردات و درخواست انجمن صنفی قند و شکر در اسفند ماه سال گذشته برای واردات برنج و تنظیم بازار این کالا، مجوز واردات از سوی وزارت جهاد کشاورزی با تاخیر 1.5 ماهه صادر می‌شود، و یکی از دلایل گرانی شکر در بازار هم این موضوع عنوان می‌شود، بیان داشت: وزارت جهاد کشاورزی با انجمن صنفی قند و شکر  که به عنوان بازوی وزارتخانه تنظیم بازار قند و شکر را برعهده دارد در تمام موضوع مربوط به تولید، واردات و تنظیم بازار این کالا همراه هستیم.

قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در امور بازرگانی با بیان اینکه تأخیر چند روزه در مجوز واردات شکر را قبول دارد، بیان داشت: تأخیر 1.5 ماهه برای صدور این مجوز را قبول ندارم.

مهرفرد با بیان اینکه اواسط شهریور ماه شکر تولید داخل به بازار می‌رسد، گفت: میزان مصرف ماهانه شکر در کشور حدود 180 هزار تن است در حالی که در حال حاضر ذخایر شکر کشور بیش از 450 هزار تن است.

وی با بیان اینکه بخشی از 500 هزار تن شکر وارداتی به کشور وارد شده یا در هر ورود به کشور است، بیان داشت: بنابراین با این میزان شکر تا 2 ماه آینده که تولید داخل آغاز می‌شود هیچ کسری در بازار شکر وجود ندارد و حتی بیشتر از نیاز مصرفی شکر موجود است.

مهرفرد با بیان اینکه در طول 3 سال گذشته سیاست‌های وزارت جهاد تغییر کرده است، گفت: سیاست‌های انتخابی توسط وزارت جهاد کشاورزی جواب داده است.

قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در امور بازرگانی بیان داشت: اولین سیاست وزارت جهاد کشاورزی حمایت از تولید داخلی و دومین سیاست هم متعادل کردن واردات به جای واردات بی‌رویه است.

وی با بیان اینکه سیاست سوم وزارت جهاد کشاورزی تعادل در عرضه و ایجاد تعادل قیمت است، تصریح کرد: حدود 57 کارخانه چغندری در کشور وجود دارد که نزدیک 800 هزار تن شکر تولید می‌کنند و فرآیند آنها در تولید این محصول تبدیل چغندر به شکر خام و سپس شکر سفید است اما کارخانه‌های تصفیه شکر بخشی از این فرآیند یعنی تنها تبدیل شکر‌خام به شکر سفید را انجام می‌دهند.

مهرفرد بیان داشت: اگرچه انجمن صنفی کارخانه‌های تصفیه شکر ظرفیت این کارخانه‌ها را سالانه 600 هزار تن عنوان می‌کند اما با توجه به فرسودگی دستگاه‌ها و سایر موارد ظرفیت عملی این کارخانه‌ها بسیار کمتر از این رقم است.

* راهکارهای وزارت جهاد برای تأمین شکر‌خام کارخانه‌های تعطیل

قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در امور بازرگانی برای حل مشکل کارخانه‌های تصفیه شکر که در حال حاضر با کمبود شکرخام یا مواد اولیه مواجه شده‌اند، گفت: وزارت جهاد 3 راهکار را در این رابطه پیشنهاد کرده که اولین راهکار این است که تمام شکر خام وارداتی ذخایر استراتژیک شرکت بازرگانی دولتی، برای تصفیه به صورت کارمزدی در اختیار این کارخانه‌ها قرار می‌گیرد.

وی با اشاره به اینکه راهکار دوم واردات موقت شکر خام است، بیان داشت: واردات شکر خام با هدف صادرات آزاد است و واردکنندگان این بخش بدون حقوق ورودی و تعرفه گمرکی می‌توانند اقدام به این کار کنند.

مهرفرد با بیان اینکه کارخانجات نیشکری که حدود 750 هزار تن شکر تولید می‌کنند در فرآیند اول تولید این محصول را به شکر خام تبدیل می‌کنند ، بیان داشت: این کارخانه‌ها عرضه کننده شکر خام هستند که کارخانه‌های تصفیه شکر می‌توانند از آنها شکر خام و مواد مورد نیاز کارخانه خود را تأمین کنند.

قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه کارخانجات تصفیه شکر به اشتباه فکر می‌کنند که اگر شکر‌خام را خودشان وارد کنند قیمت برای آنها ارزانتر تمام می‌شود، گفت: مجوز واردات شکر در راستای پرداخت بدهی دولت به کارخانجات قند و شکر صادر شده و با با سود حاصل از واردات شکرخام توسط کارخانه‌های قند و شکر دولت مابه‌التفاوت قیمت عرضه شکر در بازار و قیمت مصوب را به این کارخانه‌ها پرداخت می‌کند.

مهرفرد در ادامه با اشاره به میزان واردات شکرخام در سال‌های گذشته بیان داشت: در سال 85 میزان واردات شکر 2.5 میلیون تن بود در حالی که نیاز مصرفی کشور 2 میلیون و 100 هزار تن بوده است.

قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در امور بازرگانی تصریح کرد: در آن زمان تعرفه واردات شکر به صفر رسید و همین موضوع واردات را افزایش داد.

وی در پاسخ به این سؤال که چرا رانت در واردات شکر در آن سال‌ها اتفاق افتاده و آیا در زمینه واردات شکر سلطان داریم، گفت: من در آن زمان در دولت نبودم.

مهرفرد تصریح کرد: با کاهش تعرفه عملا از کشاورز خارجی و از تولید کننده خارجی حمایت می‌شده است اما وزارت جهاد کشاورزی در 3 سال گذشته با حمایت از تولید داخلی و کشاورز داخلی روند تولید و واردات را به نفع تولید داخلی تغییر داده است.

قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در امور بازرگانی بیان داشت: در روند علمی وزارت جهاد کشاورزی در حمایت از تولید داخلی امروز مزارع کشور با مترقی‌ترین مزارع اروپا رقابت می‌کند.

وی با بیان اینکه در کشت چغندر اقدام به تولید پاییزه آن کرده‌ایم، گفت: با توجه به کم آبی به سمت مصرف آب سبز حرکت کرده‌ایم.

مهرفرد با تأکید اینکه بهرحال مشکلاتی وجود داشته که افزایش قیمت شکر صورت گرفته است، بیان داشت: شکر به اندازه کافی در کشور موجود است و به زودی قیمت این کالا کاهش می‌یابد.

قائم مقام وزیر جهاد کشاوریز تصریح کرد: علیرغم اینکه جو روانی برای کمبود شکر در کشور ایجاد شده اما شکر عرضه شده در بورس مشتری ندارد و میزان تقاضا بسیار کمتر از مقدار عرضه است.

* تأخیر 35 روزه وزارت جهاد کشاورزی در صدور مجوز واردات شکرخام

در ادامه این برنامه بهمن دانایی دبیر انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر در پاسخ به این سوال که چه مدت در صدور مجوز واردات شکر از سوی وزارتخانه تأخیر صورت گرفته است، گفت: 30 تا 35 روز وزارت جهاد کشاورزی در صدور مجوز واردات شکر تأخیر داشت اما بارندگی‌ها 40 روز برزیل هم مانعی برای تسریع در واردات شکر شد و این دو عامل منجر به تأخیر واردات این کالا به کشور شد.

وی در مورد سود حاصل از واردات شکر خام اظهار داشت: سود حاصل از شکر خام با مابه‌التفاوت قیمت شکر مصوب و قیمت شکر در بازار تهاتر می‌شود.

دانایی در پاسخ به این سؤال که مجوز واردات برای تصفیه طلب 500 میلیارد تومانی دولت به انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر داده است، آیا واردات شکر این میزان سود دارد، گفت: با واردات شکر بخش کوچکی از طلب دولت به کارخانه‌ها تأمین می‌شود.

دبیر انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر در پاسخ به این سوال که سلطان شکر کیست، از اعلام اسامی امتناع کرد و گفت: با صفر شدن تعرفه شکر در دولت نهم سه چهار نفر اقدام به واردات شکر می‌کردند.

دانایی در پاسخ به این سؤال که به عنوان متولی تنظیم بازار شکر چه پاسخی در قبال افزایش هزار تومانی قیمت شکر دارید، گفت: برای تنظیم بازار شکر دو ماه پیش شکر را در بورس عرضه کردیم اما عده‌ای از دلالان شکر را از بورس جمع‌آوری کردند و مانع رسیدن این کالا به دست مصرف کننده واقعی با قیمت مصوب شدند.

وی با بیان اینکه بنابراین برای حل این مسئله عرضه شکر در بورس را به تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان بزرگ شیرینی و شکلات اختصاص دادیم، بیان داشت: متاسفانه باز هم افرادی با پروانه بهره‌برداری اقدام به خرید شکر از بورس کالا کردند و این افراد شکر خریداری  شده را نه برای صنعت بلکه در بازار رسوب دادند.

* انحصار واردات شکر عادلانه نیست

غلامحسین بهمئی دبیر انجمن صنفی کارفرمایان تصفیه شکر با بیان اینکه توزیع مجوز واردات شکر به انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر واگذار شده است و این عادلانه نیست، گفت: 14 کارخانه تصفیه شکر و تولید قند در حال حاضر به علت کمبود ماده اولیه تعطیل یا در حال تعطیل شدن هستند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر 3500 کارگر این کارخانه‌های تعطیل بیکار هستند، بیان داشت: برای حل مشکل کارخانه‌های تصفیه شکر و فعالیت مجدد آنها، اگرچه ما براساس آمار و مستندات معتقد هستیم که میزان نیاز وارداتی به شکر خام بیش از 500 هزار تن است پیشنهاد می‌دهیم تا مجوز واردات شکر خام بین دو انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر و انجمن صنفی کارخانه‌های تصفیه شکر نصف شود.

دبیر انجمن صنفی کارفرمایی کارخانه‌های تصفیه شکر تصریح کرد: ظرفیت کارخانه‌های تصفیه شکر سالانه حدود 600 هزار تن است در حالی که سال گذشته شرکت بازرگانی دولتی فقط 162 هزار تن شکرخام برای تصفیه به صورت کارمزدی در اختیار کارخانه‌ها ما قرار داد.

وی با بیان اینکه اگر چه وزارت جهاد کشاورزی میزان مصرف سالانه شکر در کشور را 2 میلیون و 100 هزار تن عنوان می‌کند، گفت: اما میزان مصرف واقعی شکر در کشور براساس امار منتشر شده توسط انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر 2 میلیون و 400 هزار تن است.

بهمئی بیان داشت: اگر میزان شکر مورد نیاز در کشور تأمین بود افزایش قیمت رخ نمی‌داد چنانچه قیمت این کالا در مشهد به 3200 تومان رسیده است.

* ستاد تنظیم بازار سخنگو ندارد

در ادامه این برنامه مانی جمشیدی کارشناس کشاورزی و صنایع غذایی با اشاره به عدم شفاف‌سازی دولت در خصوص مصوبات و آمارهای تولید داخلی و واردات محصولات کشاورزی، گفت: با توجه به اینکه ستاد تنظیم بازار سخنگو ندارد تصمیم‌گیری در مورد کالاهای اساسی اطلاع رسانی و شفاف‌سازی نمی‌شود.

وی با بیان اینکه تأخیر دو ماهه در صدور مجوز واردات شکرخام بازار این کالا را بهم ریخت بیان داشت: در بهمن ماه سال گذشته انجمن صنفی قند و شکربه عنوان متولی تنظیم بازار نیاز وارداتی به این کالا را به وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد اما وزارت جهاد با تأخیر دو ماهه در اواخر فروردین 95 مجوز واردات این کالا را صادر کرد.

جمشیدی با بیان اینکه عملکرد وزارت جهاد در بخش تولید در راستای اقتصاد مقاومتی خوب بوده است، گفت: اما سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی در بخش بازرگانی قابل دفاع نیست و کاملا  صنعت  غذا را به چالش کشیده است.

وی افزود: سیاست‌های حمایتی وزارت جهاد در حمایت از تولید داخلی نباید اینگونه به واردات گره بخورد و اجرای چنین راهکارهایی منجر به بروز فساد، انحصار و رانت خواهد شد.

جمشیدی تصریح کرد: اجرای این سیاست نادرست در همین بخش شکر باعث شده تا دولت بیش از  500 میلیارد تومان به کارخانجات شکر بدهکار باشد و از آنطرف کشاورزان نیز در سال گذشته نتوانستد وجه محصول خود را به طور کامل دریافت کنند و در برخی استانها به جای پول چغندر شکر دریافت کرده و پایین تر از قیمت بازار به فروش رسانده اند.

این گزارش می‌افزاید: در این برنامه هیچکدام از مهمانان علیرغم اصرار مجری حاضر به نام بردن از سلطان واردات شکر نشدند.