مواد غذایی> روزبه کردونی مدير کل دفتر امور آسیب هاي اجتماعي وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعي در مطلب به بررسی طرح امنیت غذایی پرداخت.
در این مطلب آمده است: واژه امنيت غذايي براي اولين بار در كنفرانس جهاني غذا در سال ۱۹۷۴ مطرح شد ۲۰ سال بعد فائو امنيت غذايي را به عنوان دسترسي فيزيكي، اجتماعي و اقتصادي همه افراد، در تمام اوقات، به غذاي كافي، ايمن و مغذي كه نيازهاي روزانه و ترجيحات غذايي را براي يك زندگي سالم و فعال تأمین كند، تعريف كرد. لازم بذکر است سازمان بهداشت جهاني از سال ١٩٥٠ به اين سو، روز هفتم آوريل هر سال را به نام روز جهاني بهداشت نام گذاري کرده است که شعار امسال روزجهاني بهداشت، «امنيت غذايي» است.
ناامني غذايي با پيامدهاي زيان بار بهداشتي، اجتماعي و اقتصادي از جمله افزايش مرگ و مير مادران و كودكان، افزايش موارد ابتلابه بیماری‌ها، كاهش بهره هوشي، اختلال در قدرت يادگيري، افت تحصيلي و كاهش بازده كاري افراد، روند توسعه را در هركشوري به مخاطره می‌اندازد. بر اين اساس سياستگذاري براي تأمین امنيت غذايي و حمايت غذايي هم در كشورهاي توسعه يافته و هم در كشورهاي درحال توسعه مورد تاكيد و توجه دولتمردان است.
جمهوری اسلامی ایران و مقوله فقر غذایی
در جمهوري اسلامي ايران نيز از بين بردن محروميت غذايي يكي از اصول اساسي قانون اساسي و در زمره تاكيدات رهبران نظام بوده است. اصل چهل و سوم قانون اساسي بيان می‌کند: «براي تأمین استقلال اقتصادي جامعه و ريشه كن كردن فقر و محروميت و برآوردن نيازهاي انسان در جريان رشد، يكي از نيازهاي اساسي تأمین خوراكي و تغذيه فرد است.» و بند دوازدهم اصل سوم قانون اساسي نيز تاكيد دارد كه «دولت جمهوري اسلامي ايران موظف است جهت پي ريزي اقتصادي صحيح و عادلانه براساس ضوابط اسلامي براي ايجاد رفاه و رفع فقر و برطرف ساختن هر نوع محروميت در زمينه تغذيه، همه امكانات خود را به كار برد.» در ديدگاه مقام معظم رهبري هم نجات از گرسنگي در زمره نعمات بزرگ الهي است و از بين رفتن ترس از گرسنگي يكي از مصاديق آزادي معنوي محسوب می‌شود.
دولت تدبیر و مبارزه با فقر غذایی
با شروع به‌کار دولت دکتر روحانی اجرای سیاست‌های رفاهی منسجم به‌عنوان حق مردم و در راستای ایجاد فرصت‌های برابر، گسترش عدالت اجتماعی، افزایش اعتماد اجتماعی و تضمین توسعه و پیشرفت کشور در دستور کار قرار گرفت. در اولین سال شروع به کار دولت تدبیر توزیع سبد کالایی که به عنوان یک رویکرد سیاستی با هدف ایجاد امنیت غذایی و تأمین رفاه مردم در دستور کار دولتمردان جدید قرار گرفته بود
دولت یازدهم مصوبه ای به شماره ۳۱۱۳۶/ ت ۵۰۵۳۹ ه مورخ ۲۴/۳/۹۳ با عنوان حمایت غذایی تصویب نمود. این طرح بر اساس مصوبه مذکور با مسئولیت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اجرایی شد. بر اساس ماده ۲ دستورالعمل اجرایی طرح، بسته حمایت غذایی در سال ۱۳۹۳ به مستمری بگیران و پشت نوبتی‌های سازمان‌های حمایتی (کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی) تعلق می‌گیرد که با ضوابط تعیین شده از طرف وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی (مانند نوع خدمات دریافتی از سازمان‌های حمایتی، رتبه بندی استحقاق افراد و خانوارها بر اساس شاخص‌های موجود در سازمان‌ها) حائز شرایط برای دریافت بسته حمایت غذایی تشخیص داده می‌شوند. اقلام بسته حمایت غذایی برای مرحله اول شامل گوشت قرمز، گوشت مرغ، تخم مرغ، برنج، ماکارونی، حبوبات، لبنیات، روغن مایع، رب گوجه فرنگی و خرما می‌باشد.
همچنین ارزش بسته‌ی غذایی برای خانوار تک نفره در هر مرحله از توزیع بسته حمایت غذایی، سیصد هزار ریال و خانوار دو نفره ششصد هزار ریال و خانوارهای بیش از دو نفر، به ازای هر نفر اضافی یکصد هزار ریال و در هر خانوار حداکثر یک میلیون و دویست هزار ریال تعیین می‌گردد.
وزارت تعاون، کار ورفاه اجتماعی و طرح امنیت غذایی
یکی از تدابیر مهمی که در اجرای این طرح اتخاذ شد نحوه دریافت بسته غذایی بود. طبق تدابیر اخذ شده، مشمولین می‌توانستند از کارت‌های متصل به حساب‌های بانکی که نزد سازمان هدفمندی یارانه‌ها موجود است، استفاده کنند. به علاوه دریافت کنندگان بسته‌ی حمایت غذایی می‌توانستند به جای دریافت کالا، با کسر بیست درصد از ارزش ریالی بسته حمایت غذایی، پول نقد دریافت نمایند. همچنین محدوده زمانی دریافت بسته غذایی، حداکثر ۴ ماه پس از اعلام هر مرحله است. دریافت کالا بوسیله کارت‌های اعتباری باعث شد.
در اجرای طرح حمایت غذایی مشکلات و مسائل متعددی نظیر لزوم هماهنگی بین حداقل ۱۰ دستگاه و نهاد درگیر در اجرای طرح، مشخص نبودن تفاوت بین طرح سبد کالا و بسته‌ی حمایت غذایی در بین مردم و مسئولین، دغدغه دستگاه‌ها و عاملین، از تکرار مجدد مشکلات سبد کالا در طرح حمایت غذایی، مطالبات و توقعات فزاینده بین افکار عمومی و اقشار اجتماعی وجود داشت. از سوی دیگر جدید بودن طرح حمایت غذایی و جزییات آن اعم از هدف، مدت برنامه، دستگاه‌ها و وزارتخانه‌هایی اجرایی مربوط، افراد تحت پوشش طرح، نحوه‌ی توزیع کالا و عاملان توزیع و...، امکان پیش بینی نحوه‌ی عملیاتی شدن طرح و چالش‌های پیش رو را دشوار ساخته بود. به عنوان مثال جامعه‌ی هدف این طرح، افراد تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) بوده است، در حالی که در طرح سبد کالا، تقریباً عموم مردم را در بر می‌گرفت. کاهش جامعه‌ی هدف می‌توانست یکی از بحران‌های این طرح باشد. همچنین پرداخت یارانه‌ی نقدی از طریق کارت اعتباری برای اولین بار در این طرح انجام شد.
چرا طرح حمایت غذایی با موفقیت اجرا شد
اجراي طرح حمایت غذایی که داراي پیچیدگی‌ها و ظرايف فراواني بود، آن هم بعد از تجربه ناموفق توزيع سبد کالا، يک تجربه موفق سياست گذاري به شمار می‌رود که حتي تحسين مجامع بين المللي را نيز به دنبال داشت. در اجراي اين طرح با شناسايي دقيق گروه‌های هدف، ايجاد هماهنگي بين نهادها و دستگاه‌های ذي ربط و استفاده از کارت‌های اعتباري سبدهای غذايي بين ١٠ميليون نفر از افرادي که دچار فقر غذايي بودند، توزيع شد. از زمانی که مشخص شد مسئولیت اجرای طرح حمایت غذایی به عهده وزارت تعاون، کار ورفاه اجتماعی است، در جلسات متعدد با دانشگاهیان، اصحاب رسانه، مدیران بخشهای مختلف در بانک مرکزی، شرکت شاپرک، همراه اول، سازمان بهزیستی (ستاد و استان)، کمیته امداد امام خمینی (ره)(ستاد و استان)، سازمان فناوری اطلاعات، مطبوعات، سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، بانک‌های مرتبط و تعاونی‌های مصرف و فروشگاه‌های زنجیره ای برگزار کردند و در یک گفت و گوی مفید نظرات، پیشنهادات و دیدگاه‌های گروه‌ها و افراد مطلع و ذیربط دریافت و در اجرای طرح به کار گرفته شد.
از این رو، اجرای طرح به صورت پایلوت در چند استان پیش از اجرای سراسری آن، تبیین دقیق اهداف طرح برای مدیران استانی، ارزیابی و نظارت بر نحوه اجرا، اصلاح موارد و مشکلات پیش آمده در هنگام اجرای طرح، تفویض برخی اختیارات اجرایی به مدیران استانی در اجرای این طرح لحاظ گردید.
در این مطلب آمده است: واژه امنيت غذايي براي اولين بار در كنفرانس جهاني غذا در سال ۱۹۷۴ مطرح شد ۲۰ سال بعد فائو امنيت غذايي را به عنوان دسترسي فيزيكي، اجتماعي و اقتصادي همه افراد، در تمام اوقات، به غذاي كافي، ايمن و مغذي كه نيازهاي روزانه و ترجيحات غذايي را براي يك زندگي سالم و فعال تأمین كند، تعريف كرد. لازم بذکر است سازمان بهداشت جهاني از سال ١٩٥٠ به اين سو، روز هفتم آوريل هر سال را به نام روز جهاني بهداشت نام گذاري کرده است که شعار امسال روزجهاني بهداشت، «امنيت غذايي» است.
ناامني غذايي با پيامدهاي زيان بار بهداشتي، اجتماعي و اقتصادي از جمله افزايش مرگ و مير مادران و كودكان، افزايش موارد ابتلابه بیماری‌ها، كاهش بهره هوشي، اختلال در قدرت يادگيري، افت تحصيلي و كاهش بازده كاري افراد، روند توسعه را در هركشوري به مخاطره می‌اندازد. بر اين اساس سياستگذاري براي تأمین امنيت غذايي و حمايت غذايي هم در كشورهاي توسعه يافته و هم در كشورهاي درحال توسعه مورد تاكيد و توجه دولتمردان است.
جمهوری اسلامی ایران و مقوله فقر غذایی
در جمهوري اسلامي ايران نيز از بين بردن محروميت غذايي يكي از اصول اساسي قانون اساسي و در زمره تاكيدات رهبران نظام بوده است. اصل چهل و سوم قانون اساسي بيان می‌کند: «براي تأمین استقلال اقتصادي جامعه و ريشه كن كردن فقر و محروميت و برآوردن نيازهاي انسان در جريان رشد، يكي از نيازهاي اساسي تأمین خوراكي و تغذيه فرد است.» و بند دوازدهم اصل سوم قانون اساسي نيز تاكيد دارد كه «دولت جمهوري اسلامي ايران موظف است جهت پي ريزي اقتصادي صحيح و عادلانه براساس ضوابط اسلامي براي ايجاد رفاه و رفع فقر و برطرف ساختن هر نوع محروميت در زمينه تغذيه، همه امكانات خود را به كار برد.» در ديدگاه مقام معظم رهبري هم نجات از گرسنگي در زمره نعمات بزرگ الهي است و از بين رفتن ترس از گرسنگي يكي از مصاديق آزادي معنوي محسوب می‌شود.
دولت تدبیر و مبارزه با فقر غذایی
با شروع به‌کار دولت دکتر روحانی اجرای سیاست‌های رفاهی منسجم به‌عنوان حق مردم و در راستای ایجاد فرصت‌های برابر، گسترش عدالت اجتماعی، افزایش اعتماد اجتماعی و تضمین توسعه و پیشرفت کشور در دستور کار قرار گرفت. در اولین سال شروع به کار دولت تدبیر توزیع سبد کالایی که به عنوان یک رویکرد سیاستی با هدف ایجاد امنیت غذایی و تأمین رفاه مردم در دستور کار دولتمردان جدید قرار گرفته بود
دولت یازدهم مصوبه ای به شماره ۳۱۱۳۶/ ت ۵۰۵۳۹ ه مورخ ۲۴/۳/۹۳ با عنوان حمایت غذایی تصویب نمود. این طرح بر اساس مصوبه مذکور با مسئولیت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اجرایی شد. بر اساس ماده ۲ دستورالعمل اجرایی طرح، بسته حمایت غذایی در سال ۱۳۹۳ به مستمری بگیران و پشت نوبتی‌های سازمان‌های حمایتی (کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی) تعلق می‌گیرد که با ضوابط تعیین شده از طرف وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی (مانند نوع خدمات دریافتی از سازمان‌های حمایتی، رتبه بندی استحقاق افراد و خانوارها بر اساس شاخص‌های موجود در سازمان‌ها) حائز شرایط برای دریافت بسته حمایت غذایی تشخیص داده می‌شوند. اقلام بسته حمایت غذایی برای مرحله اول شامل گوشت قرمز، گوشت مرغ، تخم مرغ، برنج، ماکارونی، حبوبات، لبنیات، روغن مایع، رب گوجه فرنگی و خرما می‌باشد.
همچنین ارزش بسته‌ی غذایی برای خانوار تک نفره در هر مرحله از توزیع بسته حمایت غذایی، سیصد هزار ریال و خانوار دو نفره ششصد هزار ریال و خانوارهای بیش از دو نفر، به ازای هر نفر اضافی یکصد هزار ریال و در هر خانوار حداکثر یک میلیون و دویست هزار ریال تعیین می‌گردد.
وزارت تعاون، کار ورفاه اجتماعی و طرح امنیت غذایی
یکی از تدابیر مهمی که در اجرای این طرح اتخاذ شد نحوه دریافت بسته غذایی بود. طبق تدابیر اخذ شده، مشمولین می‌توانستند از کارت‌های متصل به حساب‌های بانکی که نزد سازمان هدفمندی یارانه‌ها موجود است، استفاده کنند. به علاوه دریافت کنندگان بسته‌ی حمایت غذایی می‌توانستند به جای دریافت کالا، با کسر بیست درصد از ارزش ریالی بسته حمایت غذایی، پول نقد دریافت نمایند. همچنین محدوده زمانی دریافت بسته غذایی، حداکثر ۴ ماه پس از اعلام هر مرحله است. دریافت کالا بوسیله کارت‌های اعتباری باعث شد.
در اجرای طرح حمایت غذایی مشکلات و مسائل متعددی نظیر لزوم هماهنگی بین حداقل ۱۰ دستگاه و نهاد درگیر در اجرای طرح، مشخص نبودن تفاوت بین طرح سبد کالا و بسته‌ی حمایت غذایی در بین مردم و مسئولین، دغدغه دستگاه‌ها و عاملین، از تکرار مجدد مشکلات سبد کالا در طرح حمایت غذایی، مطالبات و توقعات فزاینده بین افکار عمومی و اقشار اجتماعی وجود داشت. از سوی دیگر جدید بودن طرح حمایت غذایی و جزییات آن اعم از هدف، مدت برنامه، دستگاه‌ها و وزارتخانه‌هایی اجرایی مربوط، افراد تحت پوشش طرح، نحوه‌ی توزیع کالا و عاملان توزیع و...، امکان پیش بینی نحوه‌ی عملیاتی شدن طرح و چالش‌های پیش رو را دشوار ساخته بود. به عنوان مثال جامعه‌ی هدف این طرح، افراد تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) بوده است، در حالی که در طرح سبد کالا، تقریباً عموم مردم را در بر می‌گرفت. کاهش جامعه‌ی هدف می‌توانست یکی از بحران‌های این طرح باشد. همچنین پرداخت یارانه‌ی نقدی از طریق کارت اعتباری برای اولین بار در این طرح انجام شد.
چرا طرح حمایت غذایی با موفقیت اجرا شد
اجراي طرح حمایت غذایی که داراي پیچیدگی‌ها و ظرايف فراواني بود، آن هم بعد از تجربه ناموفق توزيع سبد کالا، يک تجربه موفق سياست گذاري به شمار می‌رود که حتي تحسين مجامع بين المللي را نيز به دنبال داشت. در اجراي اين طرح با شناسايي دقيق گروه‌های هدف، ايجاد هماهنگي بين نهادها و دستگاه‌های ذي ربط و استفاده از کارت‌های اعتباري سبدهای غذايي بين ١٠ميليون نفر از افرادي که دچار فقر غذايي بودند، توزيع شد. از زمانی که مشخص شد مسئولیت اجرای طرح حمایت غذایی به عهده وزارت تعاون، کار ورفاه اجتماعی است، در جلسات متعدد با دانشگاهیان، اصحاب رسانه، مدیران بخشهای مختلف در بانک مرکزی، شرکت شاپرک، همراه اول، سازمان بهزیستی (ستاد و استان)، کمیته امداد امام خمینی (ره)(ستاد و استان)، سازمان فناوری اطلاعات، مطبوعات، سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، بانک‌های مرتبط و تعاونی‌های مصرف و فروشگاه‌های زنجیره ای برگزار کردند و در یک گفت و گوی مفید نظرات، پیشنهادات و دیدگاه‌های گروه‌ها و افراد مطلع و ذیربط دریافت و در اجرای طرح به کار گرفته شد.
از این رو، اجرای طرح به صورت پایلوت در چند استان پیش از اجرای سراسری آن، تبیین دقیق اهداف طرح برای مدیران استانی، ارزیابی و نظارت بر نحوه اجرا، اصلاح موارد و مشکلات پیش آمده در هنگام اجرای طرح، تفویض برخی اختیارات اجرایی به مدیران استانی در اجرای این طرح لحاظ گردید.
نظر شما