صنایع غذایی> مرکز آمار ایران در تازه‌ترین گزارش خود، مقدار پسماند و فاضلاب کارگاه‌های صنعتی ۱۰ نفر کارکن و بیشتر تا سال ۹۲ را منتشر کرد.

تولید بدون پسماند و فاضلاب، تقریباً امکان‌ناپذیر است. اما اینکه چه گروهی از صنایع و با استفاده از چه حجمی از منابع، چه مقدار پسماند یا فاضلاب تولید می‌کنند، موضوعی است که می‌تواند شاخصی برای بهره‌وری و استفاده بهینه از منابع در اختیار، به‌ویژه آب باشد.

پسماند جامد و مایع

طبق آمارهای مرکز آمار ایران، گروه صنایع غذایی و آشامیدنی، به‌صورت روزانه سه‌هزار و ۲۸ تن پسماند صنعتی جامد تولید می‌کند که رتبه سوم را بعد از صنایع تولید فلزات اساسی (هشت‌هزار و ۷۰۰ تن) و محصولات کانی غیرفلزی (هفت‌هزار و ۳۰۰ تن) در این زمینه به خود اختصاص داده است. اگرچه پسماند استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، جهارمحال و بختیاری و سیستان و بلوچستان به صفر نزدیک است، در مقابل، اصفهان، خوزستان و خراسان مقام‌های اول تا سوم را از نظر مقدار تولید پسماند جامد در اختیار دارند.

اما در صنایعی که روزانه پسماند مایع تولید می‌کنند، صنایع غذایی و آشامیدنی با یک پله صعود و تولید سه‌هزار و ۱۰۰ مترمکعب پسماند، رتبه دوم را دارد که صنایع تولید زغال کک و پالایشگاه با سه‌هزار و ۲۵۰ مترمکعب در جایگاه نخست جدول رده‌بندی قرار می‌گیرد.

این گزارش نشان می‌دهد که مقدار پسماند جامد و مایع کارگاه‌های صنعتی برای صنایع غذایی و آشامیدنی، بیش از یک میلیون و ۱۰۰ هزار تن در سال ۹۲ بوده و نسبت به پنج سال گذشته روندی صعودی داشته است، اما در فاضلاب صنعتی، صنایع غذایی با تولید حدود ۲۰۲ میلیون مترمکعب فاضلاب در سال ۹۲ رتبه نخست را به خود اختصاص داد. آمارها نشان می‌دهند که تولید فاضلاب صنعتی از ۲۱۹ میلیون مترمکعب در مجموع صنایع در سال ۸۸، به ۵۱۳ میلیون مترمکعب در سال ۹۲ رسیده است.

جالب اینجاست که تولید فاضلاب در صنعت غذا نسبت ۵۰ درصدی با میزان مصرف آب دارد. به عبارتی، این گروه با در اختیار داشتن دوهزار و ۷۵۹ واحد و مصرف ۴۰۳ میلیون مترمکعب آب، ۲۰۲ میلیون مترمکعب فاضلاب را به محیط زیست تحویل داده است. این در حالی است که صنایع تولید مواد و محصولات شیمیایی با ۹۸۶ واحد کارگاهی و مصرف آب بیش از دو میلیارد مترمکعب، فاضلابی به وسعت ۵۹ میلیون مترمکعب تولید کرده؛ یعنی سه درصد آب مصرفی. در همین راستا ارزش افزوده‌ای که صنایع غذایی تولید می‌کند، ۱۹۰ میلیون ریال کمتر از صنایع شیمیایی است؛ بنابراین به‌نظر می‌رسد با توجه به تعداد کارگاه‌ها و میزان مصرف آب و تولید فاضلابی که در مقایسه دو گروه صنعتی وجود دارد، درصد بهره‌وری در صنعت غذا نسبتا پایین بوده و لازم است که در این خصوص برنامه‌ریزی دقیق و منظمی صورت بگیرد. با این حال، ۱۱,۷ درصد از سهم آب مصرفی طبق آخرین آمارها به نام صنعت غذا ثبت شده و ۱۲۰ میلیون مترمکعب مصرف آب صنایع غذایی در سال ۹۲ نسبت به سال ۸۸ افزوده شده است، در حالی که مقدار فاضلاب گروه مذکور از ۶۴ میلیون مترمکعب در سال ۸۸ به ۲۰۲ میلیون مترمکعب در سال ۹۲ افزایش یافته است.

آمارها نشان می‌دهند تهران با دوهزار و ۳۷۷ واحد کارگاهی، بیشترین تعداد صنایع را در خود جای داده که البته در مقایسه با سال ۸۸ کاهش ۵۹۰ واحدی را تجربه کرده است.

منبع:ایانا

وحید زندی‌فخر