سید عباس موسوی - کارشناس امور اجتماعی
مدت زیادی است آنهایی که ماهواره دارند کالاهای ساخت داخل را از گیرنده‌های خودشان تماشا می‌کنند. اما آیا این شبکه‌های ماهواره‌ای خودسرانه دست به این تبلیغ‌ها زده است یا برندهای ایرانی با این شبکه همکاری کرده‌اند؟ چرا باید برند ایرانی در یک شبکه ماهواره‌ای تبلیغ شود؟ این شبکه‌ها چه نفعی از این تبلیغات می‌برند؟ آیا در این تبلیغات برندهای داخلی با شبکه ها همکاری داشته‌اند؟
«همکاری با رسانه‌های معاند، معاونت در جرم است » این جمله‌ای است که چند روز پیش رییس قوه قضائیه درباره کسانی که با رسانه‌های ماهواره‌ای بویژه جم همکاری می‌کنند، عنوان کرد. این روزها با سروصدا کردن بعضی از شبکه‌های ماهواره‌ای و کوچ هنرمندان به این شبکه‌ها، به نظر می‌رسد برخورد با این جرائم باید جدی‌تر شود.
قانون و مسؤولان
برابر ماده 10 قانون ممنوعیت به‌کارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره که در سال 74 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صداوسیما جمهوری اسلامی ایران در اجرای ماده 10 قانون، مجازند به تناسب مسؤولیت‌های خود دستورالعمل‌هایی را برای تعیین آگهی‌های تبلیغاتی غیر‌مجاز تدوین و بنابر حوزه صلاحیت خود رأساً و به‌طور جداگانه به ناشرین، مطبوعات و بنگاه‌های تبلیغاتی و همچنین واحدهای داخلی و تابع خود ابلاغ کنند.»
صاحب‌امتیازان این برندها از شبکه جم شکایت کرده‌ایم
در نظرسنجی جم از زعفران تا رب و پنیر تا پودر لباسشویی و بیمه و چرم ایرانی حضور دارند. تابه‌حال نتیجه نظرسنجی دو برند اعلام شده و به‌تبع آن تبلیغات گسترده‌ای برای این محصولات در این شبکه در حال پخش است. این تبلیغات با واکنش‌های زیادی روبه‌رو بوده است و اول از همه نوک پیکان این اتهام به سمت صاحب‌امتیازان این برندها نشانه رفته است. اتهامی که روابط عمومی‌های این شرکت‌ها به‌شدت آن را رد می‌کنند و حتی ادعای شکایت و پیگیری این تبلیغات را دارند.
یک بام و دو هوا
از یک‌سو شرکت‌های صاحب کالا می‌گویند با توجه به این‌که هزینه‌ی تبلیغات در ایران 15 برابر بیشتر از هزینه تبلیغات در شبکه‌های ماهواره‌ای خارج از کشور می‌باشد، ما ناچاریم که محصولاتمان را در شبکه‌های ماهواره‌ای تبلیغ کنیم. شرکت دیگری عنوان می‌کند که برای پخش 4 نوبت آگهی در شبانه‌روز به یک شبکه ماهواره‌ای روزی 300 هزار تومان هم داده است. رقمی که با آن در صدا و سیما سلام هم نمی‌شود کرد. از سوی دیگر برخی شرکت‌ها نیز مدعی هستند: «این تبلیغات هیچ ربطی به ما ندارد. اعلامیه داده‌ایم و از شبکه جم هم شکایت کردیم برای شبکه جم هم اخطاریه مکتوب فرستادیم و عنوان کردیم اگر این تبلیغات قطع نشوند، به امور بین‌الملل شکایت می‌کنیم.» اما شکایت ما به‌جایی نمی‌رسد!
اما آیا اینقدر عالم رسانه در جهان بی در و پیکر است ؟ هر‌کسی از هر جایی می‌تواند آگهی تبلیغاتی یک شرکت را به‌صورت خودجوش پخش کند؟ آنهم در شرایطی که همه می‌دانیم برای ثانیه ثانیه این تصاویر هزینه شده است و شبکه‌های ماهواره‌ای عاشق چشم و ابروی این شرکت‌ها نیستند.
تبلیغات جم تأثیر منفی در بازار دارد
صاحبان شرکت‌ها صراحتا اعلام نموده‌اند «این‌کار به‌هیچ‌عنوان از طرف ما نبوده است. ما کلاً مخالف این‌کار هستیم چون سبک و سیاق آن با استراتژی‌ای که ما برای تبلیغات داریم، مطابقت ندارد. اثرات این تبلیغات نه‌تنها اثرات مثبت در روند تبلیغات ما نداشته که تأثیر منفی هم داشته است و تبلیغات این شبکه‌های ماهواره‌ای را بیشتر در جهت بازاریابی خود شبکه‌ها می‌داند ».
با این تفاسیر هنوز هم به‌درستی مشخص نیست چرا جم به معرفی و تبلیغ کالاهای ایرانی می‌پردازد؟
دلایل احتمالی پخش تبلیغات ایرانی در شبکه جم
الف) پوشش برای بحث مالی و انکار وابستگی جم تی وی به نهادهای پشت پرده: با توجه به این‌که جم تی وی سیاست‌های فرهنگی غرب برای تغییر در جامعه ایران را دنبال می‌کند برای این‌که ماهیت گردانندگان واقعی آن افشا نگردد احتیاج به یک سرپوش برای بحث تأمین مالی و پولی شبکه دارد. بهترین سرپوش بحث تبلیغات است.
ب) ایجاد محبوبیت برای شبکه: جم تی وی با پخش محصولات ایرانی سعی در ایجاد محبوبیت برای شبکه و ادعای حمایت از تولید داخل را دارد نکته جالب این است که بعضی از مارک‌های تبلیغ شده در شبکه جم تی وی از ان شکایت کرده‌اند. زیرا هرگز به شبکه سفارش تبلیغ نداده اند. این موضوع نشانگر آن است که جم تی وی از بسیاری از کالاهای ایرانی نه تنها پولی دریافت نمی‌کند بلکه صاحبان کالاها از وجود تبلیغات جم تی وی بی‌اطلاع بوده‌اند.
ج) بومی‌سازی شبکه: در علم روان‌شناسی این یک فرضیه اثبات شده است که هرچه یک پدیده برای شما آشناتر و به شما نزدیک‌تر باشد شما از آن شخص یا رسانه تأثیر بیشتری می‌پذیرد جم تی وی برای تاثیر گذاری هرچه بیشتر بر مخاطب ایرانی به‌وسیله تولیدات مسموم فرهنگی خود، با تبلیغ کالاهای ایرانی سعی در ایجاد یک چهره ملی از خود دارد.
د) درآمد‌زایی برای کشور ترکیه: خواستگاه و مقر اصلی جم تی وی، کشور ترکیه است. یکی از اصلی‌ترین محور فعالیت‌های جم تی وی جذب گردشگر به کشور ترکیه به‌عنوان اصلی ترین کشور حامی جم است. تحت تأثیر تبلیغات جم تی وی از سال 2007 تا 2015 (قبل از ناارامی‌های ترکیه) ما هرساله شاهد رشد 10 درصد گردشگران ایرانی با مقصد ترکیه بوده‌‌ایم.
با بر شمردن دلایل احتمالی فوق و صد البته بر فرض عدم اطلاع و کسب مجوز از شرکت‌های صاحبان کالا حالا از امروز ما نیز کنار شما منتظر می‌نشینیم تا خبر برخورد با یکی از این شرکت‌ها به گوشمان برسد.
نظر شما