حسن فروزان فرد - عضو هیات نمایندگان اتاق تهران

بارش های آغاز سال 98 نگرانی درباره محدودیت منابع آبی در بسیاری از استان های کشور مثل قزوین، زنجان، کرمان، فارس و سیستان و بلوچستان را تا حدودی کاهش داده است. پیش بینی می شود که این استان ها به دلیل پر شدن منابع آب زیرزمینی در سال جاری  و فعالیت چشمه هایی که پیشتر خشک شده بود، به رشد قابل توجهی در کشت و زرع برسند. این استان ها می توانند کاهش تولید ناشی از سیل در استان خوزستان در فصل بهار را جبران کنند و امیدواریم پس از پاکسازی زمین ها در این استان و سایر استان های سیل زده با از سر گیری فعالیت های کشاورزی به رشد مناسب در این بخش برسیم. به نظر من طی این سال رکود کشت دیم طی چند دهه اخیر به ویژه در زمینه تولید گندم  را می زنیم. بارش های اخیر برای بخش کشاورزی یک فرصت است اما برای صنایع تبدیلی چطور؟

ظرفیت تبدیل کالای کشاورزی پایه در ایران به کالایی با ارزش افزوده بیشتر برای مصرف داخلی موضوعی متفاوت از ظرفیت تبدیل برای صادرات و عرضه در بازارهای بیرونی است. در زمینه اول از بیشترین ظرفیت برای تولید استفاده می شود اما متاسفانه قدرت خرید طی یک سال گذشته به دلیل رشد تورم محصولات صنایع غذایی  کاهش پیدا کرده است به همین دلیل نمی توان امیدوار بود که بخش کشاورزی از ناحیه افزایش فروش صنایع تبدیلی به رشد قابل توجهی برسد.

ظرفیت دیگر، صادرات محصولات صنایع تبدیلی است اما در یک سال گذشته، به ویژه نیمه دوم سال 97،  بخشنامه های متعدد و گرفتاری های ارزی به کند شدن روند صادرات در این زمینه منجر شد. با اعمال سیاست هایی چون پیمان سپاری ارزی و ... نظم حداقلی در صادرات صنایع تبدیلی بهم خورد  و تغییر قیمت نسبی کالا در ایران نسبت به همسایگان زمینه  را برای صادرات کالای خام کشور به کشورهای همسایه به ویژه عراق فراهم کرد. این مسئله باعث شد صنایع تبدیلی که ظرفیت تولید ارزش افزوده را دارد در نمیه دوم سال در زمینه تهیه مواد اولیه ای مثل گوجه فرنگی، سیب زمینی و ... و دیگر میوه ها گرفتار شود چراکه صادرات خام این محصولات به خارج سه برابر رشد کرده بود. تدبیر دیر هنگام دولت در توقف صادرات محصولات خام کشاورزی هم نتوانست از این گرفتاری بکاهد. صادرات محصولات خام کشاورزی در حالی در سال گذشته چند برابر شد که تولید کالای تبدیلی می توانست زمینه اشتغال، سودآوری شرکت ها و مالیات بیشتر برای دولت را فراهم کند اما در نهایت تا اندازه ای محصول خام کشاورزی صادر شد که مصرف کننده داخلی هم نتوانست از مازاد تولید آن بهره ای ببرد.