کشاورزی> بازار برنج این روزها با نوساناتی زیادی از جمله واردات گسترده، افزایش هزینه های کشاورزی و اختلاط برنج روبروست که این مسائل، کشاورزان را با مشکلات عدیده ای روبرو کرده است.

 کم کم به روزهای پایینی برداشت برنج از شالیزارهای شمال کشور نزدیک می شویم اما از طرف دیگر برنج مناطق جنوبی کشور 20 الی 30 روز دیگر برداشت می شود.

بازار این کالای اساسی در سالیان اخیر دستخوش مسائل زیادی بوده است که هر کدام از آنها تاثیر مستقیمی بر کشاورزان و مصرف کنندگان داشته است.

قیمت این محصول در سال 97 نزدیک به 10 الی 13 هزار تومان بود اما به یکباره و در عرض دو سال با افزایش 3 برابری بین 30 الی 35 هزار تومان به فروش می رسد و به همین دلیل کشاورزان معتقدند اگر در بازار برنجی با قیمت 27 هزار تومان هم عرضه می شود باید به آن شک کرد.

در حال حاضر کشاورزان ناامیدتر از هر زمانی به سر می برند چون با مشکلات عدیده ای از جمله عدم خرید تضمینی برنج توسط دولت، افزایش سرسام آور هزینه های تولید همچون کود و سم، وارادات بی پایه و اساس برنج که گاهی برای چند سال در انبارها دپو شده و در آخر هم اختلاط برنج ایرانی با برنج پاکستانی و هندی در بازار است که به برند ایرانی ضربه زده و مصرف کنندگان را دچار شک و بی اعتمادی نسبت به کشاورزان و شالی کاران کرده است.

این روزها که در بازار کشورمان قیمت برنج ایرانی حداقل 29 هزار تومان و برنج خارجی(پاکستانی و هندی) قیمتش به کمتر از 20 و گاهی 15 هزار تومان می رسد، اختلاط این دو نوع برنج با ترکیب 30 درصد ایرانی و 70 درصد خارجی، هزینه تمام شده هر کیلو برنج مختلط را به 10500 تومان می رساند.

 بر این اساس، سودجویان با فروش برنج مختلط با نام برنج ایرانی، حدودا بابت هر کیلو 11 هزار تومان سود به جیب می زنند؛ به عبارت دیگر، سود اختلاط برنج در سال جاری سه برابر سال های قبل شده و همین موضوع عامل رواج این تخلف شده است؛ یعنی سودجویان بدون هیچ هزینه ای با اختلاط و فروش برنج، در هر تن حدود 11 میلیون تومان سود بادآورده به دست می آورند.

 در سالیان گذشته سازمان تعزیرات حکومتی همواره از فروش برنج مختلط در میادین و فروشگاه زنجیره ای خبر می داد و معتقد بود برند پاکستانی را به جای برند ایرانی جا می زنند، اما پر واضح است که حجم اختلاط برنج چیزی بیشتر از کشفیات است و خود شالیکاران مازندرانی و گیلانی این امر را تایید می کنند.

در همین خصوص سید ضیاء نجفی، یکی از شالیکاران شهر رودسر گفت: متاسفانه در اکثر شهرهای شمالی اختلاط برنج صورت می گیرد و این امر باعث شده است که دیگر به ما کشاورزان اعتماد وجود نداشته باشد.

وی افزود: از طرف دیگر این اختلاط برنج به گونه ای صورت می گیرد که برنج طارم و هاشمی را با نمونه های مشابه دیگر کشورها همچون هند و پاکستان اختلاط کرده و آن را در گونی های طارم و هاشمی به فروش می رسانند که این امر به نوبه خود به این برندها ضربه زده و مشتریان بی اعتماد می شوند.

این کشاورز شمالی در ادامه با انتقاد از روند واردات برنج از کشورهای خارجی نیز اظهار نمود: معلوم نیست چرا دولت همچنان و با وجود تولید گسترده برنج در سراسر کشور اقدام به واردات این محصول اساسی کرده است، به اعتقاد بنده دولت به جای این که در وضعیت ارزی فعلی به واردات ارز دولتی اختصاص دهد همان پول را به ریال به کشاورزان داخلی بدهد نه این کشاورزان خارجی را منتفع سازد.

محمدی، یکی دیگر از شالیکاران شمالی نیز در این خصوص گفت: برخی از افرادی که برنج خارجی وارد می‌کنند، بازار برنج را خراب می‌کنند و بااختلاط، برنج ایرانی را بدنام کرده‌اند؛ متاسفانه برنج‌های ارزان قیمت و بی کیفیت خارجی را وارد می‌کنند و در کیسه‌های با برند ایرانی با قیمت چندین برابر به فروش می‌رسانند و اینگونه هم برنج ایرانی را بدنام می‌کنند و هم بازار ما را به دلیل اینکه قیمت کمتری به مشتری می‌دهند، خراب و کساد می‌کنند.

این کشاورز می‌گوید: در سال گذشته برنج 6 هزار تومانی را 15 هراز تومان می‌فروختند و مایی که برنج ایرانی اصلی می‌فروختیم امکان رقابت با آن‌ها را نداشتیم؛ چرا که آن‌ها دست‌شان باز بود و به راحتی قیمت را افزایش و کاهش می‌دادند و مشتری استان‌های دیگر، واقعا برنج را نمی‌شناسد که بخواهد تشخیص دهد ما گران به او قیمت نمی‌دهیم.

محمدی اظهار نمود: از دولت و مسئولان می‌خواهیم هم حمایت از کشاورز و هم نظارت بر بازار را جدی بگیرند تا هم کشاورز و هم کاسب با انصاف، زیان نبیند و به جایش برخی سودجو، از این آب گل آلود، شاه ماهی برای خودشان صید کنند.

جمیل علیزاده شایق، رئیس انجمن برنج کشور  با بیان اینکه قیمت برنج در تهران حداقل 20 تا 30 درصد بیشتر از استان های شمالی است، گفت: گرانی برنج در بازار مصرف تهران در حالی است که این برنج، همانند برنج شمال یکدست و خالص نیست.

وی ادامه داد: برنج موجود در بازار تهران هم درصد شکستگی و خردگی آن بیشتر است و هم گاهی شاهد اختلاط با دیگر اقلام برنج هستیم.

علیزاده ادامه داد: گرانی و اختلاط برنج در بازارهای بزرگ مصرف نظیر تهران، شیراز، اصفهان و غیره از جمله مسائل فراروی است که گاهی با برنج های خارجی اختلاط می شود.

رئیس انجمن برنج کشور ادامه داد: زمانی برنج های پرمصرف داخلی اختلاط و مخلوط می شدند اما اکنون چون قیمت برنج داخلی افزایش یافته، کار اختلاط با برنج های خارجی صورت می گیرد.

وی با اشاره به اینکه برنج های خارجی به دلیل پایین آمدن جهانی قیمت برنج کاهش یافته است، گفت: برخی فروشندگان متاسفانه برنج های داخلی را با برنج های خارجی مخلوط می کنند.

دبیر انجمن برنج کشور گفت: در هفته های اخیر بارها نسبت به تخلفاتی که در بازار برنج در حال رخ دادن است، به سازمان های ناظر هشدار داده ایم، اما هیچ واکنش موثری از آنها دیده نشده است.

شایق گفت: درنتیجه برنج های هندی و پاکستانی را که شبیه برنج های ایرانی است با برنج های داخلی مخلوط می کنند و برای این که خریدار شک نکند با قیمت بالا به فروش می رسانند و خریدار از سه چهار نقطه ضربه می خورد.

قنبرعلی گلی دنگسرکی، سخنگو و قائم مقام اتحادیه شالیکوبی داران استان مازندران نیز در این خصوص گفت: بدون هیچ شکی در هر قشر و هر صنفی که در بازار است تخلفاتی وجود دارد و نمی توان منکر آن بود کما این که اختلاط برنج نیز توسط عده ای سودجو صورت می گیرد.

وی افزود: در همه شهرهای شمالی اختلاط برنج صورت می گیرد.از طرف دیگر برنج استان مازندران را به شهرهای استان گیلان برده و با برنج گیلانی اختلاط می کنند و به اداره و موسسات مختلف می دهند.

قائم مقام اتحادیه شالیکوبی داران استان مازندران در بخش دیگری از سخنان خود گفت: تنها کارشناسان خبره و افرادی که به صورت دائم برنج شمال را مصرف کرده قادر به تشخیص درست این امر هستند.

گلی دنگسرکی با انتقاد از عدم نظارت دولت بر بازار برنج افزود: دولت متاسفانه نتوانسته است نظارت خوبی روی این بازار انجام دهد وقتی برنج از بنادر خارج و از پلیس راهها گذر می کند و در شهرستانها تخلیه می شود مگر می شود گفت که دولت نمی تواند کنترل کند.

وی اظهار نمود: متاسفانه دلالان در استان های شمالی و حتی در سراسر کشور برنج ایرانی را با برنج وارداتی اختلاط کرده و به دست مصرف کننده می رسانند. به همین دلیل تنها جایی که در آن اختلاط برنج صورت نمی گیرد کارخانه ها هستند چون بلافاصله بعد از کارخانه، برنج طارم را با برنج های پاکستانی و نمونه های داخلی همچون فجر، خزر و شیرودی مخلوط می کنند.

قائم مقام اتحادیه شالیکوبی داران استان مازندران با بیان این که هیچ نظارتی توسط نهادهای مسوول در بازار برنج وجود ندارد، گفت: بیشتر برنج های فعلی که در بازار هستند مختلط بوده که دلالان با این کار هم به مصرف کننده و هم کشاورز و هم کارخانه دار ضرر می رسانند.

گلی دنگسرکی گفت: شرکت و نهادهای دولتی و فروشگاه های زنجیره ای برای خرید برنج های موردنیاز خود واسطه ها و مسوولان خرید ناآشنا به کار را استخدام کرده اند، از طرف دیگر متاسفانه بیشترین برندهای مختلط در حال حاضر شیرودی و طارم هستند به طوری که برنج های هاشمی فریدونکناری که در سراسر کشور عرضه می شود یک هزارم آن در فریدونکنار تولید نمی شود.

وی افزود: نیاز کشور آنقدری نیست که این همه برنج وارد کشور می شود و به جرات می توان گفت یک پنجم آن میزان هم ما نیاز به واردات نداریم و به خاطر صرفا باند بازی اجازه واردات می دهند و برنج روی دست کشاورزانی که هزینه های زیادی بابت کود و سم و کارگر گران می پردازند، می ماند.

این مقام مسئول گفت: دولت باید خرید تضمینی برنج را در دستور کار خود قرار دهد تا کشاورزان با رغبت بسیار به کشت برنج در شالیزارهای خود بپردازد، برنج طارم و هاشمی در حال حاضر به دلیل عدم نظارت دولت بر تمام بازارها و گرانی های فراوان از 20 هزار تومان به 27 هزار تومان سر مزرعه افزایش یافته است.

گلی دنگسرکی در پایان گفت: اگر شخصی پایین تر از 27 هزارتومان برنج هاشمی یا طارم را خریداری کرد مطمئن باشد که آن برنج خالص نیست.

جعفریان، رئیس اتحادیه تعاونی داران شمال کشور در خصوص اختلاط برنج ایرانی با برنج وارداتی گفت: متاسفانه چندین سال است که با ورود برنج پاکستانی به شهرهای شمال کشور برنج ایرانی به نابودی کشانده شده است.

وی افزود: هر روز بیش از 50 کامیون برنج پاکستانی از مبادی قانونی و غیرقانونی به شمال کشور وارد شده و برنج خارجی را در این شهرها عرضه می کنند به طوری که نمود عینی آن را هر صبح و شب در مغازه های خیابان شهید صالحی و ات پلنگ بابل و جاده های رشت- منجیل، کندوان، فیروزکوه و آمل می توان دید.

رئیس اتحادیه کارخانه داران شالی کوبی داران مازندران اظهار کرد: برنج های وارداتی عمدتا در این شهرها با برنج درجه یک ایرانی مخلوط می شوند و حتی در برخی مواقع تنها کیسه آنها عوض می شود و به اسم برنج طارم و هاشمی به بازارهای سایر نقاط کشور عرضه می شود.

جعفریان گفت: اکثر برندهای فعلی برنج در کشور قلابی هستند و دیگر می توانیم بگوییم برنج خوبی در ایران وجود ندارد، به همین دلیل می توان گفت 80 درصد برنج موجود در کشور خارجی است، از طرف دیگر برنج طارم نیز با برنج های ایرانی با کیفیت پایین تری مثل ندا، فجر و شیرودی مخلوط می شوند.

این فعال صنفی در ادامه گفت: برنج 6000 تومانی در کشور به لطف عدم نظارت دستگاه های مسئول 20 هزار تومان فروخته می شود. به همین دلیل در شمال کشور اکثر فروشگاه ها از برنج خارجی پرشده است.

وی در پایان تصریح کرد: می توان خارجی بودن برنج فروشگاه های بزرگ را با یک آنالیز ساده تشخیص داد، به منظور رسیدگی با این امر مکاتباتی با استاندار مازندران، رئیس قوه قضاییه و سازمان بازرسی داشته ایم که ان شاءا... این مساله را پیگیری کنند.

به گزارش رادار اقتصاد دولت  می تواند با خرید تضمینی محصولات کشاورزی خصوصا برنج آن هم از محل ارز واردات این محصول و همچنین نظارت و کنترل جدی بازار برنج خصوصا در شهرهای شمالی کشور مثل بابل، استان گیلان و تهران می تواند جلوی اختلاط اخبرنج را به راحتی بگیرد.

منبع:تسنیم