مواد غذایی> شاخص قیمت غذای فائو که قیمت عمده کالاهای غذایی مبادله‌شده در سطح جهان را نشان می‌دهد، در قله ۱۰ساله قرار گرفت. فائو در جدیدترین گزارش خود ضمن هشدار نسبت به گرانی غذا اعلام کرد که افزایش هزینه نهاده‌های تولید، ادامه روند همه‌گیری و شرایط نامعلوم آب و هوایی، فضای اندکی برای خوش‌بینی نسبت به بازگشت بازار به حالت عادی در سال ۲۰۲۲ باقی می‌گذارد.

قیمت‌ جهانی غذا بر قله ۱۰ ساله

آخرین گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل‌متحد گویای کاهش 9/ 0‌درصدی شاخص قیمت مواد غذایی در آخرین ‌ماه سال2021 نسبت به ‌ماه گذشته است. طبق این گزارش به‌جز لبنیات قیمت سایر مواد غذایی اصلی نسبت به ‌ماه گذشته آن کاهش داشته است و روغن‌های نباتی و شکر با کاهش قیمت قابل‌ملاحظه‌ای روبه‌رو بوده‌اند. با این وجود متوسط قیمت مواد غذایی در سال2021 با افزایش بیش از 28‌درصدی نسبت به 2020 مواجه بوده است، به‌طوری که متوسط قیمت تمامی مواد غذایی موجود در این شاخص به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای نسبت به سال قبل افزایش داشته است.

بر اساس این گزارش متوسط قیمت مواد غذایی در 2021 به بیشترین میزان خود در طول 10‌سال گذشته رسیده است. فائو پیشتر نسبت به اثرات افزایش قیمت مواد غذایی بر تورم ریسک آن برای کشورهای فقیرتر وابسته به واردات مواد غذایی هشدار داده بود.  عبدالرضا عباسیان، اقتصاددان ارشد فائو می‌گوید، به‌طور معمول افزایش قیمت‌ها سبب افزایش تولید خواهد شد، ولی افزایش هزینه نهاده‌های تولید، ادامه روند همه‌گیری و شرایط نامعلوم آب و هوایی در جهان، فضای اندکی برای خوش‌بینی نسبت به بازگشت بازار به حالت عادی در سال2022 باقی می‌گذارد. بر اساس این گزارش شاخص قیمت غلات فائو در دسامبر2021 با 6/ 0‌درصد کاهش نسبت به‌ماه گذشته آن روبه‌رو بوده است. قیمت‌های صادراتی گندم در این دوره نسبت به‌ماه گذشته کاهش داشته است؛ با این وجود قیمت‌های ذرت به علت افزایش تقاضا و نگرانی‌ها از بابت پایداری خشکسالی در برزیل با افزایش مواجه بوده است.

قیمت‌های جهانی جو نیز در این دوره کاهش داشته، ولی قیمت‌های جهانی ذرت خوشه‌ای تحت‌تاثیر بازار ذرت با افزایش مواجه بوده است. با این وجود بر اساس محاسبات فائو متوسط قیمت غلات در سال2021 نسبت به سال گذشته بیش از 27‌درصد افزایش داشته و بیشترین افزایش سالانه را از سال2012 به ثبت رسانده است. قیمت‌های جهانی ذرت و گندم به ترتیب بیش از 44 و 31‌درصد نسبت به 2020 افزایش داشته‌اند که علت عمده آن تقاضای قوی و محدودیت عرضه گزارش شده است. برنج تنها غله‌ای است که قیمت میانگین آن نسبت به سال گذشته کاهش داشته است؛ متوسط قیمت‌ جهانی برنج نسبت به2020 با 4‌درصد کاهش روبه‌رو بوده است. فائو علت اصلی این امر را موجودی صادراتی قابل‌عرضه بالا و رقابت میان تامین‌کنندگان اعلام کرده است.

شاخص قیمت روغن‌های نباتی نیز درماه دسامبر2021 نسبت به‌ماه گذشته 3/ 3‌درصد کاهش داشته است. این کاهش عمدتا به‌دنبال کاهش قیمت‌های جهانی روغن پالم و آفتابگردان اتفاق افتاده است. در حالی‌که قیمت‌های جهانی روغن سویا و روغن کلزا نسبت به ‌ماه قبل تقریبا بدون تغییر بوده‌اند. نگرانی‌ها از بابت افزایش موارد کووید-19 سبب کاهش تقاضای روغن پالم در این دوره بوده است. در همین حال، کاهش قیمت‌های روغن آفتابگردان نیز منعکس‌کننده محدودشدن تقاضاست. با این وجود متوسط قیمت روغن‌های نباتی در سال2021 نسبت به سال گذشته بیش از 65‌درصد افزایش یافته که بیشترین افزایش سالانه آن در تمام دوران‌ها بوده است.

شاخص قیمت لبنیات اما برخلاف سایر شاخص‌های قیمت مواد غذایی درماه دسامبر افزایش یافته، به‌طوری‌که نسبت به‌ماه قبل 8/ 1‌درصد افزایش داشته است. قیمت‌های جهانی کره ‌و پودر شیر در آخرین‌ماه سال2021 همچنان روند افزایشی خود را حفظ کرده‌اند که علت عمده آن تقاضای بالای وارداتی این محصولات، همزمان با محدودیت موجودی صادراتی ناشی از کاهش تولید در مناطق اروپای‌غربی و اقیانوسیه بوده است، اما برخلاف کاهش جهانی تولید شیر درماه دسامبر، تولید پنیر در ماه پایانی سال2021 افزایش داشته است، چراکه کشاورزان آن را به سایر جایگزین‌های لبنی ترجیح داده‌اند. بر اساس گزارش فائو، متوسط قیمت جهانی لبنیات در سال2021 نسبت به سال‌قبل حدود 17‌درصد افزایش داشته است که نمایانگر تقاضای وارداتی پایدار محصولات لبنی بالاخص از سوی آسیا و عرضه محدود این محصولات از سوی کشورهای اصلی تولیدکننده است.

طبق گزارش فائو، شاخص قیمت گوشت در دسامبر2021 نسبت به ‌ماه گذشته تغییر اندکی را تجربه کرده است. در آخرین‌ماه سال2021 قیمت‌های جهانی گوشت ماکیان و گوشت گوسفند نسبت به ‌ماه گذشته آن کاهش داشته‌اند. قیمت‌های جهانی گوشت خوک نیز در این دوره برای ششمین‌ماه متوالی افت کرده است. با این وجود، متوسط قیمت جهانی گوشت در سال2021 با افزایش بیش از 12‌درصدی نسبت به سال گذشته مواجه بوده است. در میان سایر محصولات گوشتی، گوشت گوسفند در سال گذشته میلادی بیشترین افزایش را تجربه کرده است و پس از آن نیز افزایش قیمت‌های جهانی گوشت گاو و ماکیان قرار دارد. قیمت‌های جهانی گوشت‌خوک در 2021 اندکی نسبت به 2020 کاهش داشته است.

شاخص قیمت شکر نیز در دسامبر 2021 بیش از 3‌درصد نسبت به‌ماه قبل آن کاهش داشته است. بر اساس گزارش فائو این کاهش منعکس‌کننده نگرانی‌ها از بابت تاثیر سویه اُمیکرون بر تقاضای جهانی شکر پس از ازسرگیری اقدامات محدودکننده در بسیاری از مناطق بوده است. کاهش ارزش پول برزیل در مقابل دلار و کاهش قیمت اتانول نیز در کاهش قیمت جهانی شکر در ماه دسامبر نقش داشته‌اند، اما به‌رغم کاهش‌ ماه دسامبر، متوسط قیمت جهانی شکر در سال2021 نسبت به سال گذشته بیش از 37‌درصد افزایش داشته است.

منبع:روزنامه دنیای‌اقتصاد