فصل سرما و کاهش دمای هوا به معنای آغاز و شیوع بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی، آلرژی فصلی و افسردگی است، اما با توصیه‌های غذایی ساده می‌توان از تمام بیماری‌های فصل پاییز و زمستان در امان ماند. تغییر هر فصل به معنای تغییر شیوه زندگی و ورود بیماری‌های جدید است، اما با تغییر در عادات تغذیه‌ای و رفتاری می‌توان از ابتلا به بیماری‌های مختلف در امان ماند و فصلی بدون ابتلا به بیماری را گذارند.
از دید طب سنتی هر فصل سال مزاج خاص خود را دارد، و بهتر است با تغییر فصل نوع غذاها و سبک زندگی کمی تغییر کند. مزاج فصل پاییز سرد و خشک است زیرا حرارت هوا کم می‌شود اما میزان رطوبت هوا به اندازه زمستان زیاد نیست. در ادامه این گزارش بهترین خوراکی‌ها و دمنوش‌هایی که مناسب پاییز هستند را به شما معرفی می‌کنیم.
پرهیز از مصرف غذاهایی که سردی و خشکی زیاد دارند
علیرضا کریمی، کارشناس طب سنتی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اصفهان با اشاره به مواد غذایی نامناسب در فصل پاییز اظهار کرد: با توجه به اینکه فصل پاییز سرد و خشک است باید از مصرف غذاهایی که سردی و خشکی زیاد دارند همچون ترشی‌ها، عدس، بادمجان، کلم، قارچ، گوجه‌فرنگی، میوه‌های ترش و آب یخ پرهیز کنید و برعکس تابستان، از غذاهایی که مزاج گرم دارند و خونساز هستند، استفاده کنید.
وی افزود: از قدیم رسم بوده که در زمان مدارس از خوردنی‌هایی مانند نخودچی، کشمش و توت خشک که مزاج رو به گرم دارند در جیب دانش‌آموزان می‌ریختند تا بچه‌ها انرژی بگیرند و یادگیری آن‌ها افزایش یابد.
کریمی با اشاره به دمنوش‌های مناسب فصل پاییز گفت: دمنوش گل گاوزبان همراه یک قاشق غذاخوری عسل، چای بنفشه همراه یک قاشق غذاخوری عسل، دمنوش نعنا، پونه، آویشن و مرزنجوش به‌همراه یک قاشق غذاخوری عسل برای درمان زکام و سرماخوردگی و دمنوش پنیرک و خطمی به‌همراه عسل برای درمان سرفه‌های خشک در این فصل بسیار مناسب است.
برای افزایش رطوبت بدن غذاهای آب پز بخورید
این کارشناس طب سنتی با تأکید بر اینکه در این فصل بخور اوکالیپتوس برای افزایش رطوبت مناسب است، عنوان کرد: با توجه به کاهش بارش‌ها در برخی شهرها و افزایش خشکی هوا در فصل پاییز بهتر است برای کمک به افزایش تری و رطوبت بدن، غذاهای آب‌پز و رقیق مثل انواع سوپ‌ها و آش‌ها را جایگزین مواد سرخ‌کردنی و تا حدی کبابی کنید و از مصرف غذاهای فرآوری شده نظیر کنسروها و کمپوت‌ها، سوسیس، کالباس، پنیر شور و ماست و دوغ ترش دوری کنید و علاوه بر این نوشیدن چای، قهوه و نسکافه را کاهش داده و از نوشیدنی‌هایی مانند شربت لیمو و عسل و خاکشیر بهره ببرید.
وی با تأکید بر اینکه در این فصل نباید از مصرف حبوبات بخصوص نخود و انواع لوبیا غافل شد و مصرف خیار و خربزه کاهش یابد، افزود: مصرف مغز بادام و پسته بخصوص بـه صورت حریره از مقوی‌ترین و بهترین میان‌وعده‌ها دراین فصل بخصوص برای کودکان است و برای وعده صبحانه یا میان‌وعده‌ها استفاده از منابع غذایی حاوی اسیدهای چرب مفید مانند کنجد و مشتقات آن مانند ارده نیز توصیه می‌شود.
کریمی با بیان اینکه کدو حلوایی مزایای تغذیه‌ای بی‌شماری دارد، گفت: کدو حلوایی سرشار از بتاکاروتن است که در بدن تبدیل به ویتامین آ می‌شود و در حفظ سلامت پوست، چشم و استخوان‌ها بسیار مؤثر اسـت، مصرف کدو حلوایی به دلیل وجود ویتامین ث و فیبر موجود در آن منجر به تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود.
کاهش تجمع چربی‌های مضر در عروق با مصرف انار
کارشناس طب سنتی با بیان اینکه مطالعات نشان داده‌اند که مصرف انار می‌تواند منجر به جلوگیری از آسیب‌های گردش خون با کاهش تجمع چربی‌های مضر در عروق شود، اضافه کرد: در واقع مصرف منظم انار با سلامت قلب ارتباط دارد.
وی برای تندرستی بیشتر در فصل پاییز گفت: به‌کارگیری برخی تدابیر چون استفاده از عطرهای معتدل، حمام یک روز در میان با آب نیم‌گرم، چرب کردن بدن با روغن‌های مناسب مانند بنفشه و بادام، پوشش مناسب در طول روز متناسب با ساعت روز و پوشاندن سر به‌ویژه در هنگام خواب، از جمله تدابیر خوب این فصل هستند که موجب تندرستی بیشتر و پیشگیری از بیماری‌ها در فصل پاییز می‌شوند.
کریمی در خصوص دستورات غذایی این فصل بیان کرد: همه غذاها دارای مزاج هستند و بهتر است در فصل خود مصرف شوند، در فصل پاییز غذاهایی مانند گوشت گاو و گوساله، کنسروها و کمپوت‌ها، سوسیس و کالباس، فست فودها، ادویه‌های تند و تیز، ترشی‌ها، سرخ‌کردنی‌ها، بادمجان، عدس، قارچ، پنیر شور، ماست و دوغ ترش، کشک، کلم و گل‌کلم، رُب و سس‌ها، غذاهای مانده، چای پر رنگ، یخ، شوری‌ها، چیپس و پفک که به خشکی مزاج بدن دامن می زنند، کمتر استفاده شوند.
سیب، به و گلابی بهترین میوه‌های فصل پاییز هستند
کارشناس طب سنتی افزود: در فصل پاییز باید از زیاده‌روی در مصرف میوه‌های سرد و تر تابستانی، لبنیات، قهوه، نسکافه، کاکائو، سیر و پیاز نیز پرهیز کرد، انار، انگور، انجیر، سیب، به و گلابی بهترین میوه‌های فصل پاییز هستند، مصرف خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های مایل به گرمی و تری مانند گوشت گوسفند، مویز، هویج، زیتون، خرما، عسل، شیرینی‌های طبیعی، حلوای طبیعی، مرباهای طبیعی، شربت گل، شربت عسل، مغز خشکبار به‌ویژه بادام درختی و آش‌های ساده در این فصل توصیه می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: بهتر است با سرد شدن هوا، از غذاهای سنگین و تر مانند حلیم، آش‌ها، آبگوشت‌ها و کله پاچه استفاده شود، غذاهای سنگین و سنتی مانند حلیم، بهترین غذا برای روزهای سرد سال هستند.
کریمی تصریح کرد: در این فصل که بیماری سرماخوردگی نیز زیاد است می توان از یک قاشق عسل و یک برش لیموترش درون آب ولرم استفاده کرد البته می‌شود هنگام استفاده از این معجون از چوب دارچین هم برای افزایش عطر و همچنین خاصیت ضد ویروسی آن بهره‌مند شد که باعث بهبود زودتر علائم سرماخوردگی، افزایش آرامش و نشاط و همچنین کاهش علائم آلرژی نیز خواهد شد.
زکام یکی از راه‌های دفع مواد ناسالم از بدن است
مریم رجایی کارشناس ارشد تغذیه و پژوهشگر طب سنتی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با اشاره به بیماری‌های فصل پاییز و کنترل سرما خوردگی در این فصل گفت: یکی از مشکلات شایع در این فصل، ابتلا به سرماخوردگی است، سرماخوردگی‌های ساده یا اصطلاحاً ویروسی، که علایم آن محدود به آبریزش بینی، عطسه، بی‌حالی و خستگی است و علایم عفونت باکتریال مانند گلودرد چرکی وجود ندارند.
وی با تأکید بر اینکه باید از مصرف نابجای داروهایی چون آنتی‌بیوتیک‌ها پرهیز کرد، افزود: تا بهبود علایم باید استراحت کرد و ضمن پرهیز از خوردنی‌هایی که موجب افزایش سردی و تری بدن می‌شوند، از سوپ‌ها و آش‌های ساده و گرم استفاده کرد، زیرا سرماخوردگی یا زکام، در صورتی که طولانی نباشد و منجر به عوارض نشود، یکی از راه‌های دفع مواد ناسالم از بدن است و نباید جلوی آن گرفته شود.
رجایی ادامه داد: اگر علائم بیش از ۵-۴ روز طول کشید و یا علائمی از عفونت‌های باکتریال وجود داشته باشد در آن صورت باید با مراجعه به پزشک متخصص و تشخیص دقیق بیماری، داروهای مورد نیاز، تجویز و مصرف شوند.
این پژوهشگر طب سنتی با اشاره به سبزیجات مناسب فصل پاییز عنوان کرد: شلغم از جمله ریشه‌های خوراکی سبزیجات است که می‌تواند در روزهای پاییزی جانشین مناسبی برای تربچه و کلم باشد، شلغم منبع عالی از ویتامین‌های A و K و اسیدفولیک است.
وی با بیان اینکه میوه به مانند بسیاری از میوه‌ها غنی از مواد مغذی ویتامین، فیبر و مواد معدنی مثل پتاسیم، مس، سلنیوم، روی، فسفر، کلسیم، آهن و منیزیم است، افزود: از دیگر مواد سرشار از آنتی اکسیدان مناسب در پاییز برگ چغندر است، وجود این آنتی اکسیدان‌ها از تکثیر و رشد سلول سرطانی ریه، تخمدان، پروستات ممانعت می‌کند و ضمن اینکه خواص چغندر پیری را نیز به تعویق می‌اندازد.
عناب را در فصل پاییز فراموش نکنید
رجایی با اشاره به اینکه میوه دیگری که در تدابیر طب سنتی برای پاییز به آن اشاره می‌شود، عناب است، بیان کرد: طبع این میوه معتدل و مرطوب و طعم آن شیرین است، این میوه قدرت ماهیچه‌ها و توان بدنی را افزایش می‌دهد؛ همچنین از خواص عناب خشک می‌توان به آرام بخش بودن، ضد استرس و بی‌خوابی، تقویت حافظه، مفید برای کبد و کلیه‌ها و نیز دفع کنندگی بلغم اشاره کرد.
این پژوهشگر طب سنتی علاوه بر موارد نام برده طب سنتی خاکشیر را هم دارای خواص ضدالتهابی و ضدباکتری مناسب فصل پاییز می‌داند که از خواص آن می‌توان به درمان یبوست، اسهال، جوش و لک صورت، دفع سنگ کلیه، رفع بوی بد دهان، کاهش تب و کمک به افزایش و کاهش وزن اشاره کرد.
وی ادامه داد: به تأکید محققان طب سنتی مزایای مصرف ترب سیاه در روزهای سرد و خشک بسیار مفید است، چرا که مصرف این گیاه سبب تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود وضعیت پوست می‌شود، ترب سیاه می‌تواند در حمایت از سلامت کبد، منبع ویتامین C، تقویت سیستم ایمنی، حفظ سطح کلسترول، کاهش وزن، بهبود هضم، درمان کم کاری تیروئید، بهبود سلامت روان، سم‌زدایی بدن، افزایش رشد مو و درمان سرفه مؤثر و مفید باشد.
دمنوش بابونه و دارچین، دمنوشی مفید برای دانش‌آموزان
رجایی ادامه داد: دمنوش‌های حاوی آویشن، مرزنجوش، پرسیاوشان، ختمی سفید و ناخنک نیز باعث تقویت سیستم ایمنی می‌شود و سطح گلبول‌های سفید را افزایش و بدن را در برابر ورود میکروارگانیسم‌های جدید مقاوم می‌کند.
این پژوهشگر طب سنتی با اشاره به اینکه برای تقویت سیستم ایمنی بدن روزانه از سبزی تره، مقداری تربچه و شلغم استفاده شود، افزود: دمنوش بابونه و دارچین نیز بسیار مفید است؛ سازمان بهداشت جهانی بر خواص این دمنوش از جمله اکسیژن‌رسانی بیشتر به اندام‌های تنفسی، بهبود آسم و تنگی نفس تأکید می‌کند.
وی اضافه کرد: این دمنوش به ویژه برای کودکانی که به مدرسه می‌روند و به دلیل حضور افراد زیاد در یک محیط در معرض ابتلا به بیماری قرار دارند و ممکن است باعث انتقال بیماری از مدرسه به خانه شوند، بسیار مفید است.
رجایی تصریح کرد: بهارنارنج، خلال نارنج و شقاقل نیز علاوه بر تقویت سیستم ایمنی قدرت بهره‌وری ذهن را افزایش می‌دهد.
خود را در معرض باد پاییزی قرار ندهید
به گزارش فارس، بر اساس مبانی طب سنتی با ورود به فصل پاییز و آغاز بادهای پاییزی و تغییر فصل از گرمی تابستان به سردی پاییز، رعایت یک سری تدابیر غذایی لازم و ضروری است. شاید خاطرتان باشد که مادربزرگتان به شما گفته باشد «از باد پاییزی خودت را بپوشان» که البته این تذکر بجای مادربزرگ‌ها، ریشه در مبانی دینی ما هم دارد چرا که بر اساس روایات، باد پاییزی در صورت عدم دقت لازم می‌تواند باعث برخی بیماری‌ها در افراد شود؛ پس خود را در معرض باد پاییزی قرار ندهید و یک لباس گرم برای ابتدای صبح و آخر شب به‌همراه داشته باشید همان طور که در منابع روایی نیز بر لزوم پوشاندن بدن از باد پاییزی تأکید شده است./فارس
نظر شما