رویکرد کلان سازمان شیلات در دولت یازدهم، ارتقای بهره وری و در توسعه انتقال آبزی‌پروری از آب شیرین به آب‌های شور است تا با توجه به محدودیت منابع آبی و هزینه‌های حق‌آبه، مشکلات کمتری شامل حال آبزی‌پروران کشور شود.


دکتر حسین عبدالحی، معاون توسعه آبزی‌پروری سازمان شیلات ایران، در گفتگویی اختصاصی و تفصیلی با خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا)، پیرامون برنامه‌های توسعه آبزی‌پروری در دوره استقرار مدیران جدید در سازمان شیلات ایران یکی از راهکارها و فرصت‌های این نوع آبزی‌پروری را مبادرت به پرورش ماهی در قفس اعلام کرد و با یادآوری سفر سال 1382 خورشیدی محمود حجتی، وزیر جهادکشاورزی دولت هشتم به کشورهای نروژ و ایسلند، به همراه رییس وقت سازمان شیلات ایران؛ افزود: پس از آن سفر و تأکید وزیر جهادکشاورزی بر استفاده از این روش آبزی‌پروری، شرکتی نروژی (Refa) به کشورمان دعوت شد تا مطالعات پرورش ماهی در قفس در ایران را انجام دهد.

وی در ادامه با بیان اینکه بر اساس این مطالعات، اعلام شد ایران می‌تواند در آب‌های شمال و جنوب و اجرای برنامه‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت؛ یک میلیون تن ماهی در قفس پرورش دهد، خاطرنشان کرد: در همین راستا به‌صورت پایلوت و با حضور بخش خصوصی تلاش‌هایی نیز در سال‌های گذشته صورت گرفت، اما به‌دلیل برخی سوءمدیریت‌ها و نبود برنامه‌ریزی، مشکلاتی در عرصه اجرا بروز کرد.

معاون توسعه آبزی‌پروری سازمان شیلات ایران با بیان اینکه گسترش اصولی پرورش ماهی در قفس از بدو آغاز همکاری او در مسئولیت معاونت توسعه آبزی‌پروری، مورد تأکید شخص وزیر جهادکشاورزی دولت یازدهم و صالحی، رییس جدید سازمان شیلات بوده است؛ ادامه داد: بر همین اساس نیز با حکم رئیس سازمان شیلات ایران؛ شکوری، از کارگزاران باسابقه و فعال در حوزه معاونت شیلات، به‌عنوان "مجری پرورش ماهی در قفس" کشور منصوب شده است.

عبدالحی، اهم برنامه‌های آینده و کلیدی در دوره آغاز به‌کار تیم جدید سازمان شیلات پیرامون سیاست توسعه پرورش ماهی در قفس در ایران را در گام نخست؛ مطالعات تکمیلی فقط از باب بررسی و انتخاب سایت‌های مناسب این پروژه، به همراه تأمین نیاز آن ها به تأسیسات زیربنایی (ساخت اسکله با توجه به اهمیت حمل و نقل در دریا، قایق‌های خاص، نگهداری بچه‌ماهی‌ها و تسهیل شرایط برای سودآور بودن سرمایه‌گذاری پرورش ماهی در قفس برای بخش خصوصی اعلام کرد و یادآور شد: اگرچه در شمال کشور مشکل تأمین بچه‌ماهی وجود ندارد، اما برای پرورش ماهی در جنوب، باید تمهیداتی برای واردات بچه‌ماهی اتخاذ شود.

به گفته وی، پیرو جلسه 29 بهمن‌ماه امسال با وزیر جهادکشاورزی، رییس سازمان شیلات کشور و مدیران استان‌های شمالی شیلات با سرمایه‌گذاران بخش خصوصی؛ سیاست کلان سازمان شیلات در این رابطه با امضای شخص ریاست این سازمان ابلاغ شد.

عبدالحی با اشاره به وجود برخی ریسک‌ها در سرمایه‌گذاری برای پرورش ماهی در قفس، به کلیه تشکل‌های آبزی‌پروری کشور، پیشنهاد کرد تا برای پرورش ماهی در قفس سرمایه‌گذاری کنند.

وی انتقال تکنولوژی و آموزش پرورش ماهی در قفس برای بخش‌های دولتی و خصوصی و درگیر کردن مؤسسه‌های تحقیقاتی و دانشگاه‌ها برای افزایش دانش فنی این نوع پرورش در ایران را، جزء برنامه‌های آینده سازمان شیلات ایران برشمرد و تصریح کرد: در حال حاضر سه مزرعه در مازندران و دو مزرعه در استان گیلان به امر پرورش ماهی در قفس در کشورمان اهتمام دارند.



سوءتفاهم ناشی از پیش‌داوری، نتیجه مطالعه نکردن دقیق مفاد تفاهم‌نامه

معاون توسعه آبزی‌پروری سازمان شیلات ایران، در مورد مباحث اخیری که در رسانه‌ها پیرو انعقاد تفاهم‌نامه میان سازمان شیلات ایران و مؤسسه "جهادنصر" برای اجرای طرح‌های شیلاتی مطرح می‌شود، تأکید کرد: متأسفانه در این ارتباط برخی بدون مطالعه دقیق مفاد این تفاهم‌نامه، پیش‌داوری‌هایی کردند که باعث سوءتفاهم‌هایی در محافل رسانه‌ای شد .

وی با بیان این که مؤسسه "جهادنصر" مجری طرح طرح 550 هزار هکتاری خوزستان است و شیلات در خواست نموده که موضوع پرورش ماهی هم در این طرح بزرگ دیده شود، اظهار داشت: شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید برخی از آن ها که بدون مطالعه مفاد تفاهم‌نامه به موضع گیری شتاب‌زده اقدام کرده بودند، پس از خواندن دقیق آن، به برداشت اشتباه خود اقرار کردند.

وی با بیان اینکه از "جهادنصر" بر اساس پتانسیل‌های فنی و سرمایه‌ای شرکت‌های غیردولتی زیرمجموعه آن برای همکاری در این زمینه درخواست شده است، گفت: این اقدام به‌ویژه با توجه به مشکل تأمین اعتبار مالی از سوی دولت اتخاذ شد، اما در عین حال از آنجا که ریالی از اموال دولتی نیز در اختیار"جهادنصر" قرار نمی‌گیرد و همچنین بخش بسیار گسترده‌تر اراضی طرح 550 هزار هکتاری خوزستان برای حضور سایر فعالان بخش خصوصی فراهم است، از حضور تمام علاقه‌مندان و سرمایه‌گذارانی که می‌توانند همچون مؤسسه "جهادنصر" در این زمینه سرمایه‌گذاری نمایند، استقبال می‌شود.

عبدالحی با یادآوری اینکه مؤسسه "جهادنصر" بدون دریافت هیچ‌گونه امتیازی از دولت، مبادرت به این امر می‌ورزد و قبلاً هم در مورد پرورش میگو در 100 هکتار از اراضی منطقه گمیشان، کارایی خود را اثبات کرده است، پیش‌بینی کرد: بر اساس ارزیابی صورت‌گرفته با امکانات خود "جهادنصر" و شرکت‌های تابعه آن، یک‌هزار و 500 تن ماهیان دریایی در قفس و در کنار آن پنج‌هزار تن میگو پرورش می‌یابد.

وی افزود: همه اینها در حالی است که حتی بر اساس تفاهم صورت‌گرفته، ساخت خود تأسیسات زیربنایی نیز به در منطقه عهده خود مؤسسه "جهادنصر" است.

از صادرات یک تنی خاویار پرورشی در سال 92، تا برنامه سه تن در سال 93

معاون توسعه آبزی‌پروری سازمان شیلات ایران پیرامون تدابیر این سازمان پیرو توافق سران کشورهای ساحلی خزر در مورد ممنوع کردن صید ماهیان خاویاری و جایگزینی آن با ماهیان خاویاری پرورشی خاطرنشان کرد: در این راستا از سال‌های گذشته بحث پرورش ماهیان خاویاری در دستور کار بود، کما اینکه در سال‌های 79 و 80 تعدادی طرح پایلوت تدارک دیده شد و به بخش خصوصی هم مجوز داده شد تا تأسیسات جایگزینی خاویار پرورشی به جای خاویار دریایی اجرایی شود.

عبدالحی ادامه داد: بر همین اساس در سال 92 یک تن خاویار پرورشی صادر شده است که امید می‌رود این میزان در پایان سال 93 به سه تن برسد.

وی با بیان اینکه سازمان شیلات به مولدان پرورشی برای تأمین بچه‌ماهی خاویاری مورد نیاز برنامه داده است، تصریح کرد: حتی در جهت تسریع امور مجوز تکثیر ماهیان پرورشی به بخش خصوصی نیز مجوز داده شده است.

تولید 150 هزار تن قزل‌آلا در سال 92

معاون توسعه آبزی‌پروری سازمان شیلات، با یادآوری رتبه نخست ایران در تولید قزل‌آلا در آب‌های شیرین و سهم 20 درصدی کشورمان در تولید جهانی این ماهی سردآبی، یادآور شد: "متأسفانه در بازار جهانی حضور چشم‌گیری نداریم، ما اخیراً در حال پیگیری و هماهنگی حضور در بازارهای هدف مثل روسیه هستیم تا پس از عقد تفاهم‌نامه بهداشتی میان سازمان دامپزشکی ایران و روسیه، حضور خود را در بازار جهانی پررنگ کنیم."

عبدالحی پیش‌بینی برداشت ماهی قزل‌آلا در سال 1392 خورشیدی را با توجه به آمار استخراجی اخیر، حدود 150 هزار تن اعلام کرد و در عین حال افزود: البته در این بخش مشکلاتی نیز وجود دارد که با هماهنگی، مشارکت بخش خصوصی و برنامه ریزی می توان آن ها را حل نمود.


سود 100 درصدی سرمایه‌گذاری در پرورش میگو

وی درباره وضعیت تولید میگو در کشور با بیان اینکه به‌رغم آغاز مطالعات پرورش میگو در ایران از سال 1372 خورشیدی شروع شده بود، تأکید کرد: اما متأسفانه در روند اجرا فراز و نشیب‌های زیادی طی شد تا اینکه طی دو سال اخیر با منحنی رشد خوبی، میزان تولید آن به 12 هزار و 700 تن رسیده است.

عبدالحی با بیان اینکه هم اکنون میزان تولید جهانی میگوی پرورشی چهار میلیون تن است، اظهار داشت: با ملاحظه این آمار و ملاحظه پتانسیل‌های داخل کشور، هنوز با عدد مناسب برای تولید بهینه در سهم بازار جهانی فاصله بسیار وجود دارد.

وی در این باره گفت: بر اساس شناسایی 200 هزار هکتار اراضی مناسب و 10 هزار هکتار استخر آماده، شرایط برای تولید 30 هزار تن میگو طی دو سال آینده فراهم شده است و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی شیلاتی می‌توانند با توجه به قیمت خوب جهانی این آبزی، (بین شش تا هشت دلار، بستگی به اندازه) در تولید آن سرمایه‌گذاری کنند.

معاون توسعه آبزی‌پروری سازمان شیلات، در مورد تسهیلات پیش‌بینی‌شده در این زمینه از سوی سازمان شیلات برای بخش خصوصی افزود: در دولت‌های گذشته، سازمان شیلات سایت‌ها و تأسیسات زیربنایی را شناسایی و مزارع را به مردم واگذار می‌کرد، اما امروز با توجه به محدودیت‌ تأمین اعتبار مالی از سوی دولت، برای سرمایه‌گذاری به اشخاص حقیقی و حقوقی در بخش خصوصی که آمادگی داشته باشند، واگذار می‌شود.

به گفته عبدالحی، البته از محل صندوق توسعه ملی تسهیلاتی با بهره 13 درصد برای بخش خصوصی در نظر گرفته می‌شود.

وی با بیان اینکه هم‌اکنون قیمت میگو شاخص خوبی برای تشویق سرمایه‌گذاری در این حوزه است، برآورد کرد که با توجه به قیمت تمام‌شده 9 تا 10 هزار تومان برای هر کیلوگرم میگو؛ می‌توان گفت با نرخ جهانی شش دلار، امروز معادل 18 هزار تومان بابت هرکیلو تولید، عاید سرمایه‌گذار داخلی می‌شود.

این در حالی است که به گفته عبدالحی، به غیر از صادرات، بازار داخلی نیز کشش خوبی برای خرید میگو دارد و بخشی از میگوی پرورشی در داخل مصرف می شود.

گفت وگو: علیرضا صفاخو