معاون سابق ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با ابراز تاسف از گفته‌ها و دستورات وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره طرح شبنم و کد رهگیری کالا، اظهارداشت: وزیر صنعت گفت ما به درخواست گمرک طرح شبنم را متوقف می‌کنیم که باید گفت گمرک کجای طرح شبنم و کد رهگیری قرار دارد؟ اصلا این موضوع هیچ ارتباطی به گمرک ندارد، ضمن اینکه این طرح مصوبه هیئت وزیران دارد و دوباره می تواند در هیئت دولت بحث کارشناسی شود.

مهدی ابویی در گفتگوی مشروح با مهر با بیان پیشینه ای از ایده طرح شناسه دار کردن و نصب برچسب بر روی کالاها برای فراهم شدن امکان ردیابی کالا از زمان ورود به کشور تا عرضه آن توسط صنوف گفت: علت اینکه من مجبور شدم درباره مطالب عنوان شده از سوی وزیر صنعت، معدن و تجارت که در ششم آبان ماه امسال در رسانه ها درباره کد شبنم مطرح شد، توضیحاتی بدهم این بود که وی مطالبی را عنوان کرد که نیاز به تامل دارد.

معاون سابق ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز اظهار داشت: البته من آقای نعمت زاده را به عنوان یک وزیر باتجربه و کاردان قبول دارم و برای وی احترام قائلم ولی برای حفظ منافع نظام به ویژه در حوزه اقتصاد و اینکه از دولت حمایت شود، نکاتی را ناچارا بیان خواهم کرد که مسئولان متوجه شوند تدابیری که اتخاذ می کنند، درست و منطبق بر واقعیت‌های اقتصادی و منافع مردم باشد.

ابویی خاطر نشان کرد: یکی از مهم‌ترین اقداماتی که در حوزه مبارزه و پیشگیری کالاهای قاچاق، جعلی و تقلبی باید انجام شود، ناامن سازی محیط عرضه است. شما اگر سطح عرضه را برای کالاهای قاچاق و جعلی ناامن کنید، مهم‌ترین اصل را در این زمینه اجرا و مراعات کرده اید، چون وقتی محیط عرضه ناامن باشد و کالاهای قاچاق میدانی برای عرضه نداشته باشد دیگر انگیزه ای نیز برای ورود به این موضوع وجود نخواهد داشت.

همه آنهایی که در شبکه قاچاق فعالیت دارند

وی ادامه داد: همه افرادی که در شبکه قاچاق فعالیت دارند یا حتی کالایی را به صورت جعلی در داخل تولید می کنند باید اینها را از طریق صنوف عرضه کنند که اگر سیستمی را در صنوف در محیط عرضه کالای قاچاق داشته باشید که این امکان عرضه کالای قاچاق حذف شود، عملا در ورود و تولید کالای قاچاق تاثیر خواهد گذاشت.

این مقام سابق در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اظهار داشت: طی 2 دهه گذشته پیرامون این موضوع بحث‌های گوناگونی مطرح و راهکارهای مختلفی نیز بررسی شده که بتوان سطح عرضه را برای کالاهای قاچاق و جعلی ناامن کنیم؛ در نهایت به این رسیدیم که امکانی ایجاد شود که هم بنکدار و شبکه عرضه بتوانند کالای اصل و قانونی را با کالای قاچاق تشخیص بدهند و یا آن کالاها را از عرضه کنندگان عمده نگیرند.

به گفته ابویی، حداکثر صنوف اگر این امکان را داشته باشند که بتوانند تشخیص بدهند کالایی که از واردکننده می گیرند، کدام جعلی و کدام اصلی است، تمایلی به عرضه کالای قاچاق نخواهند داشت. نکته دیگر این امکان باید ایجاد شود که بازرسان و ماموران دولت وقتی که می خواهند سطح عرضه را کنترل کنند اینها نیز باید امکان را داشته باشند که وقتی بازرسی می کنند تشخیص بدهند کدام کالا تقلبی و کدام اصلی است و مهم تر اینکه برای مصرف کننده نیز این امکان به وجود بیاید.

معاون سابق ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز افزود: مردم هم اگر بتوانند این امکان را داشته باشند که در زمان خرید کالای قاچاق را تشخیص بدهند، کالای جعلی را خریداری نمی کنند. در دو دهه گذشته همه مباحث این بود که اگر می خواهیم سطح عرضه را برای کالای قاچاق ناامن کنیم باید چنین طرحی را اجرایی کنیم و این امکان فراهم شود.



 پیشنهاد کد رهگیری کالا از دولت رفسنجانی تا احمدی نژاد

این مقام سابق ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز با بیان اینکه این موضوع از سال 75 مورد تاکید قرار گرفت که باید طرحی با عنوان رهگیری کالاهای وارداتی و تولید داخل باید انجام شود. با استفاده از فناوری بتوانیم این امکان را ایجاد کنیم و در برنامه های سوم و چهارم توسعه وزارت بازرگانی وقت موظف شده بود که این موضوع را اجرایی کند که متاسفانه اجرا نکرد.

وی تصریح کرد: این طرح دوباره در اواخر دولت آقای خاتمی در دهه 80 از سوی من پیشنهاد شد و در آن زمان به سازمان مدیریت وقت اعلام شد که بر روی این طرح کار شود که بتوان آن را اجرایی کرد، همچنین در اول دولت آقای احمدی نژاد نیز این موضوع مورد تاکید قرار گرفت که باید این اتفاق بیافتد.

این مقام سابق در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اظهار داشت: در اواخر سال 89 و ابتدای 90 که شرایط سخت تحریم و بحران‌های ارزی آغاز شده بود، قاچاق تهدید و فشار بیشتری از خود نشان داد، چون در این شرایط ارز از کشور خارج می شود و سیستم کنترلی دولت برای نظارت در این بخش نیز مختل می شود.

ابویی تاکید کرد: این طرح را نیز به دولت وقت پیشنهاد کردم و مورد تصویب قرار گرفت و در اواخر 89 وزارت بازرگانی آن زمان موظف شد و در سال 90 نیز تاکیدا به تصویب هیئت وزیران رسید و دوباره به وزارت صنعت، معدن و تجارت برای اجرا ابلاغ شد.

این مقام سابق در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز اظهار داشت: من از وزیر صنعت تقاضا دارم که به هزار دلیل این طرح باید اجرا شود، چون به نفع مصرف کننده، تولیدکننده و اقتصاد کشور است. اگر طرح رهگیری را پیاده کنیم برای گردش کالا در حقیقت در این بخش شفاف سازی اتفاق افتاده است که اثر زیادی برای درآمد ارزی کشور و سرمایه گذاری و تولید خواهد داشت.

از وزیر صنعت تقاضا دارم

وی بیان داشت: اگر اقدامی که در این دو سال گذشته در 2 مرحله برای کالاهای ساخته شده وارداتی اجرا شد، معاونت توسعه فناوری وزارت صنعت آمدند و در این زمینه کار کردند و این شیوه اجرا را ارائه نمودند ولی هماهنگی و مدیریت کار با ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز بود ولی شیوه اجرا و مطرح کردن نصب لیبل بر روی کالاها از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت مطرح شد.

به گفته ابویی، این طرح از سال 87 نیز توسط سازمان غذا و دارو به صورت ناقص با عنوان کد اصالت و سلامت برای دارو و تحجهیزات پزشکی اجرایی کرد که البته قابل رهگیری نبود ولی در هر حال ممیزی این بود که دارو و تجهیزات پزشکی با نظارت وزارت بهداشت وارد می شود که هزینه 3 برابری نسبت به طرح شبنم داشته است. وقتی طرح کد رهگیری شروع شد، قرار شد وزارت بهداشت آن طرح را جمع آوری کند و در قالب طرح جدید کار با مسئولیت وزارت بهداشت در این بخش ادامه یابد.

معاون سابق ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز تصریح کرد: نکته این است که مرکز پژوهش‌های مجلس در سال 90 گزارشی از اجرای طرح شبنم داد که من تقاضا می کنم آقای نعت زاده حداقل آن گزارش را یکبار بخواند. مرکز پژوهش‌ها در این طرح یک کار مطالعاتی انجام داد و البته مشکلات و نواقص آن را نیز اعلام کرد که احتمالا در اختیار وزارت صنعت قرار دارد.

وی با اعلام اینکه در گزارش مرکز پژوهش‌ها به رئیس مجلس، دولت و دستگاه ها اولا اعلام شد که این طرح استراتژیک و ملی است و از ملزومات اقتصاد ما است و نکته بعد اینکه فرایند طرح بررسی شد و محاسن و اشکالات طرح نیز اعلام شد که البته رفع معایب در دستور کار ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز و وزارت صنعت قرار گرفت.

این مقام سابق در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز تصریح کرد: بنابراین حرف بنده روی اصل طرح است و اینکه آقای نعمت زاده می گویند جایگزینی برای طرح شبنم نداریم، واقعا دور از انتظار بود. از یک وزیری مانند ایشان واقعا قابل انتظار نبود. البته ایشان به چند نکته نیز اشاره کرد که تقریبا می خواست بگوید کارهایی در حال انجام است. من انتظار دارم آقای نعمت زاده این اطلاعات را از افراد دلسوز و کارشناسان مجرب و آگاه بگیرد.

نکاتی که آقای نعمت زاده گفتند

ابویی خاطر نشان کرد: وزیر صنعت گفته اند که ما نظام "اچ. اس" را داریم ولی در حقیقت این نظام برای گروه کالایی است و به خاطر اینکه گروه کالایی را مشخص کنند تحت عنوان "اچ. اس" یک کدهایی را ارائه کردند که معرف گروه کالایی است. "اچ.اس" امکان رهگیری کالاها، اینکه چه کسی آن را آورده و از کدام گمرک به کشور آمده است را نمی کند.

این مقام سابق در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق و ارز تصریح کرد: ما حدود 6 هزار کد تعرفه داریم که براساس نظام "اچ. اس" که در حقیقت نظام بین المللی هماهنگی گمرکات است، ولی هیچ ارتباطی با رهگیری کالا و ممیزی شناخت کالای جعلی و تقلبی نیست. نکته دیگر اینکه ایشان گفتند ما تعرفه ها را نیز داریم ولی تعرفه ها برای امروز نیست و همیشه بوده؛ از قبل انقلاب تا 3 دهه بعد از انقلاب. حال اگر می توانستیم با نظام تعرفه مشکل قاچاق را حل کنیم تا به حال باید انجام می شد.

وی با اعلام اینکه خود وزیر صنعت نیز در دوره آقای هاشمی وزیر بودند اما چرا قاچاق حل نشد؟ گفت: بنابراین نظام تعرفه کاربرد دارد ولی نمی تواند مشکل قاچاق را حل کند. ما هم البته قبول داریم نظام تعرفه می تواند از ابزارهای موثر باشد اگر خوب تنظیم شود. همواره در دو دهه گذشته درباره تنظیم تعرفه ها این اشکال بر وزارت بازرگانی و صنعت فعلی وارد است که همواره نتوانستیم تعرفه ها را بر یک اساس منطقی که بتواند هم از قاچاق پیشگیری کند و هم از تولید داخل حمایت کند در اکثر موارد تعرفه ها اینگونه تنظیم نشده اند.

واقعا تاسف می خورم

معاون سابق ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز اظهار داشت: وزیر صنعت به شماره آیسیک نیز اشاره کرد. من واقعا تاسف می خورم و از ایشان انتظارات بالاتری از این حرف‌ها است. "اچ. اس"برای گروه بندی کالایی و آیسیک برای گروه بندی نوع فعالیت به کار می رود ولی چه ربطی به رهگیری کالاها دارد؟ البته ایشان استدلال کردند با توجه به این مباحث، نیازی به جایگزینی شبنم نداریم.

به گفته ابویی، بحث ما طرح رهگیری کالاها است. اگر این طرح بد باشد هم اکنون سال‌ها در کشورهای پیشرفته صنعتی برای کالاهای وارداتی و هم کالاهای تولید داخل اجرا می شود؛ به خاطر اینکه دیدند کالاهای تولید داخل اینها را جعل می کنند و بازارهای بین المللی را خراب می کنند؛ بنابراین این طرح را پیاده کردند و بعد مامور می فرستند به کشورهای مقصد که ببینند کالایی که عرضه می شود برای خودشان است و یا خیر؟

وی با بیان اینکه وزیر صنعت گفت ما به درخواست گمرک طرح شبنم را متوقف خواهیم کرد که باید گفت گمرک کجای طرح شبنم و کد رهگیری قرار دارد؟ اصلا در این طرح کد رهگیری هیچ ارتباطی تاکنون به گمرک نداشتیم. اولا این طرح مصوبه هیئت وزیران دارد و دوباره می تواند در هیئت دولت بحث کارشناسی شود، ضمن اینکه درخواستی هم باید صورت بگیرد باید از سوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز باشد.

این مقام سابق در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و از اظهار داشت: خود وزارت صنعت متولی و مجری این طرح است و نباید بگوید به درخواست گمرک متوقف خواهد شد. اگر بخواهیم فرمایشان رئیس جمهور را در بحث مبارزه با قاچاق کالا و ارز عملی کنیم، وی در جمع فرماندهان سپاه مطالب مهمی را در این باره مطرح کردند.

ابویی با تاکید بر لزوم توجه وزرای دولت تدبیر و امید به سخنان رئیس جمهور ادامه داد: " قاچاق کالا بلای جان اقتصاد کشور". این جمله درستی است که دکتر روحانی عنوان کرده اند و از معضلات اقتصادی کشور است. همچنین رئیس جمهور گفته اند "قاچاق کالا اقتصاد کشور و برنامه ریزی اقتصادی را بهم می ریزد"، "ارز کشور را می بلعد و مانع تجارت خارجی سالم و حساب شده و است و تا زمانی که قاچاق کالا وجود دارد رشد اقتصادی و تولید پا نمی گیرد".

معاون سابق ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز به فرمان سال 80 مقام معظم رهبری نیز اشاره کرد که فرمودند" از مبداء تولید تا سطح عرضه" باید در فرایند نظارت قرار بگیرد، گفت: ما باید از بسترهای بروز قاچاق پیشگیری کنیم. کاهش و یا حذف قاچاق با راهکارهای اقتصای عملی است و نه با راهکارهای انتظامی و مقابله که البته در جای خود باید استفاده شود.

وی تصریح کرد: اصل طرح کد رهگیری یکی از امکاناتی است که می تواند گفته های رئیس جمهور را محقق کند و برای کالای تولید داخل و وارداتی باید اجرا شود و تولیدات داخلی در این زمینه به شدت در عذاب هستند. باید امکان ممیزی و تشخیص کالای قاچاق را فراهم کنیم و برای صنوف نیز امکان تشخیص فراهم شود.



 ارزی که پشتوانه قاچاق شد

این مقام سابق در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز افزود: اگر بخواهیم از قاچاق کالا جلوگیری کنیم و صرفه قاچاق کم شود و از سویی از تولید داخل نیز حمایت صورت گیرد و همچنین از خروج ارز جلوگیری شود، باید این طرح را دنبال کنیم. بخشی از ارزی که توسط دولت در داخل فراهم می شود بعضا از مسیر خود منحرف می شود و پشتوانه قاچاق قرار می گیرد.

به گفته ابویی، هرگونه خلل در اجرای طرح کد رهگیری به مصرف کننده و تولیدکننده داخلی جفا خواهد شد. البته کالای قاچاق نیز به صورت تبانی و یا به صورت رسمی از طریق کم اظهاری و سایر موارد وارد کشور می شود و البته از طریق مرزهای غیررسمی نیز است که بیشتر تولید آن در چین است ولی برند آن کره ای و یا اروپایی می خورد ولی اصل کالا قاچاق است و تشخیص این کالا با کالای اصل بسیار دشوار است.

وی خاطر نشان کرد: توقف و یا ایجاد مانع برای اجرای کد رهگیری بهترین هدیه برای قاچاقچیان کالا و ارز است. البته من پیگیری کردم از وزارت صنعت که عنوان کردند فعلا کد رهگیری در حال اجرا است. البته اگر قانون جدید مبارزه با قاچاق کالا و ارز از سوی مجلس ابلاغ شود، دیگر قانون است و باید به اجرا برسد.

گزارش وزارت صنعت از اجرای طرح شبنم

معاون سابق ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز درباره میزان تاثیر اجرای کد رهگیری در دو سال گذشته برای مهار کالای قاچاق گفت: ستاد سازمان های صنعت و معدن استان ها را مامور کرد که از طریق کمیسیون مبارزه با قاچاق کالا و ارز رصد کنند که اثر اجرای طرح کد رهگیری را به صورت میدانی بررسی کنند.

ابویی با بیان اینکه گزارشات مکتوب گرفته شده و از طریق جلسات نیز گزارش داده اند این است که در تمام استان‌ها حداقل پیشرفت و اثر اجرای کد رهگیری در جایی مانند تهران 30 درصد و در برخی شهرها تا 70 درصد نیز گزارش داده شد. این گزارش خود سازمان های صنعت و معدن استان‌ها است و مکتوب ارائه کرده اند. البته اجرای طرح دارای مشکلات جدی است اما خود وزارت صنعت به عنوان مجری باید آنها را رفع کند.

این مقام سابق در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز تاکید کرد: آقای نعمت زاده عنوان کردند که کد رهگیری در مواردی بر روی کالاهای قاچاق نیز نصب شده است که باید گفت اجرا به خود مجموعه وزارت صنعت برمی گردد و خودشان در این زمینه مسئولیت دارند و ایشان مدیریتی اعمال کنند که جلوی این کار گرفته شود.