نوید دهقان
رهبر معظم انقلاب امسال را به نام سال تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی نام نهاد و فرمودند: «يكى از بخش‌هاى ما، اقتصاد است و خاصيت اقتصاد در يك چنين شرايطى، اقتصاد مقاومتى است؛ يعنى اقتصادى كه همراه باشد با مقاومت در مقابل كارشكنى دشمن، خباثت دشمن؛ دشمنانى كه ما داريم.»
اما متأسفانه می‌بینیم که این روز‌ها به مفهوم اقتصاد مقاومتی نیز همانند مفهوم شعارهای هر سال نگاه می‌شود و برداشت‌های متفاوت و شعارگونه از این مفهوم در کنار برداشت‌هایی که اساساً با آنچه در بطن مفهوم وجود دارد، متفاوت است، همراه می‌شود تا سرانجام، اقتصاد مقاومتی دستمایه‌ای برای فشار اقتصادی بیشتر بر مردم، سواستفاده برخی برای خودنمایی و سرانجام مفهومی از درون پوچ و خالی شود. باید پذیرفت، برخی از مشکلات موجود بر سر راه صادرات صرفاً داخلی است و ربطی به مشکلات خارجی از جمله تحریم‌ها ندارد. با رفع موانع داخلی، می‌توانیم به رونق گرفتن صادرات غیرنفتی کمک کنیم و فرصت‌های بیشتری برای توسعه صادرات غیرنفتی به‌وجود آوریم. تاکنون ما به نفت به‌عنوان یک سرمایه نگاه کرده و امور کشور را با درآمد نفتی پیش می‌بردیم، این در حالی است که اتکا به درآمد نفت یا به نوعی صادرات تک‌محصولی برای اقتصاد کشور آفت است. وقتی تحریم دشمنان کشور، صادرات نفت را مورد هجمه قرار داد بیش از گذشته این حقیقت تلخ را درک کردیم و به این مهم رسیدیم که نفت قابل اعتماد برای سرمایه‌گذاری و تعیین بودجه نیست. با این حال می‌توان از تحریم یک فرصت طلایی برای برون‌رفت از اقتصاد تک‌محصولی یا نفت‌محور ساخت. در شرایط فعلی می‌توانیم بیش از گذشته به پتانسیل‌ها و محور‌های دیگر صادرات توجه کنیم. متکی بودن کشور به درآمدهای نفتی اجازه نداده است نوآوری و خلاقیت در زمینه‌های مختلف بروز کند. از این پس دولت و قانونگذاران باید به درآمد‌های دیگر توجه کنند و وابستگی بودجه کشور را از درآمد نفتی به سمت و سوی درآمدهایی چون صنایع غذایی، به خصوص صنعت ماکارونی سوق دهند.
در این دوران گذار که روزهای حساسی را برای اقتصاد یک کشور رقم می زند، عزمی ملی نیاز است چرا که این روزها دوره سخت و حساس اقتصادی را برایمان رقم زده است؛ از طرفی اجرای طرح ملی و سرنوشت ساز هدفمندی یارانه‌ها که پس از سال‌ها یک دولت در جمهوری اسلامی دست به اجرای  آن زده است و از طرفی شرایط سیاسی کشور که ضمیر ناخودآگاه عام مردم را نسبت به این طرح حساس کرده است.
اقتصاد نوپای کشورمان که چند صباحی است که دست خداحافظی را به سوی نظام یارانه‌ای دراز کرده و حال شوک‌های فراوانی را پیش رو دارد که این امر تنها با یاری دولت و بخش خصوصی ممکن است از تبعات منفی طرح کاسته شود و شاید از این حیث بتوان سال جاری را سال مهمی در عرصه اقتصاد کشورمان دانست.
همان‌گونه که می‌دانید استان البرز با توان تولیدی بیش از 80درصد صنعت ماکارونی در رتبه نخست تولید این محصول در کشور قرار دارد. پیش‌تر شاهد اثرات ناشی از تحریم‌ها بر اقتصاد کشور بودیم. وجود تحریم‌ها حلقه‌های ارتباطی کشور را به لحاظ اقتصادی تنگ‌تر از گذشته کرده و باعث کاهش منابع ارزی کشور شده است. می‌دانید اقتصاد امروز جهان دیگر جزیره‌ای عمل نمی‌کند و افق و چشم‌انداز دیگری را دنبال می‌کند و برای رسیدن به این افق و چشم‌انداز نیاز به ارتباطات اقتصادی و ارزآوری است؛ همان‌گونه که رهبر عظیم‌الشأن انقلاب در همین راستا در بیانات خود می‌فرمایند: «اقتصاد مقاومتى، يك شعار نيست؛ اين يك واقعيت است. كشور دارد پيشرفت مي‌كند. ما افق‌هاى بسيار بلند و نويدبخشى را در مقابل خودمان مشاهده مي‌كنيم. بديهى است كه حركت به سمت اين افق‌ها، معارض‌ها و معارضه‌‌‌هایى هم دارد. بعضى از اين معارضه‌‌‌ها انگيزه‌‌‌هاى اقتصادى دارد، بعضى انگيزه‌‌‌هاى سياسى دارد؛ بعضى منطقه‌‌‌اى است، بعضى بين‌‌‌المللى است. اين معارضه‌‌‌ها در مواردى هم منتهى مي‌شود به همين فشارهاى گوناگونى كه مشاهده مي‌كنيد؛ فشارهاى سياسى، تحريم، غيرتحريم، فشارهاى تبليغاتى - اينها هست - ليكن در لابه‌‌‌لاى اين مشكلات، در وسط اين خارها، گام‌هاى استوار و همت‌ها و تصميم‌هايى هم وجود دارد كه بناست از وسط اين خارها عبور كند و خودش را به آن نقطه‌‌‌ مورد نظر برساند.»
پس با توجه به بیانات ایشان، توسعه صادرات باعث افزایش نرخ ارزآوری و کاهش اثرات سوء حاصل از تحریم‌ها می‌‌شود.
براساس مصوبه شماره 268ع12/47898 مورخ 08/07/91 هیأت محترم وزیران، سازمان توسعه تجارت ایران طی نامه‌ای به شماره 2104265-91 مورخ 17/08/91، دستورالعمل مبنی بر ایجاد محدودیت و اعمال عوارض 50% برای صادرات ماکارونی به سازمان گمرک ایران، قطع صادرات این محصول را به دنبال خواهد داشت. می‌دانید که صنعت ماکارونی طی 5 سال گذشته رشد بسیار چشمگیری (بیش از 6 برابر در مقایسه با سال‌های گذشته) داشته است به گونه‌ای که صادرات ماکارونی در شرایط بحران می‌تواند ارز آوری مناسبی را پس از نفت و فرآورده‌های نفتی داشته باشد. صنعت ماکارونی در ایران امروزه به عنوان یکی از صنایع تولیدی در زمینه تولید کیفی و کمی این محصول شناخته شده و توانسته با اعتماد بازار جهانی، سهم مهمی را در صادرات این محصول از آن خود کند و کشور جمهوری اسلامی ایران را از یک واردکننده به یک صادرکننده مهم ارتقا دهد. به گونه‌ای که سهم بازار بین‌المللی در دست تولیدکنندگان صنعت ماکارونی ایران است. و این تلاش واحدهای تولیدی در رساندن ظرفیت تولید به حداکثر ممکن حتی بیش از ظرفیت سرانه تولید داخلی بوده و با توجه به فرآوری‌های انجام شده بر روی این محصول و از طرف دیگر سال‌ها تلاش در جهت کسب اعتماد بازارهای جهانی، توانسته‌ است اعتماد عمومی و در نهایت سهم عمده‌ای را از بازار جهانی به این محصول ایرانی تخصیص دهد.
عوارض 50درصدی صادرات این محصول نه تنها باعث از دست رفتن فرصت حضور در بازار جهانی می‌شود، بلکه راه‌های ورود ارز به داخل کشور را نیز بایستی از دست رفته تلقی کرد. چرا که 70 درصد قیمت تمام شده ماکارونی به ماده اولیه (گندم) آن بر‌می‌گردد و مستحضرید که قیمت گندم در اختیار دولت بوده و اعمال عوارض صادرات بر روی این محصول در عمل یعنی ضرر و زیان وارده بر تولیدکنندگان و در نهایت ممنوعیت صادرات را سبب می‌شود. در همین راستا دو راه را پیش روی خود داریم: اول اینکه صادرات این محصول به طور کامل قطع شود و دوم اینکه درصد عوارض معقولی برای صادرات این محصول با تناسب میزان مصرف داخلی در نظر گرفته شود.
شرایط اقتصادی، بالا بودن قیمت تمام شده به علت افزایش قیمت گندم و ادامه روند افزایش قیمت گندم، سود ناخالص تولیدکنندگان ماکارونی از دیگر محدودیت‌‌های پرداخت عوارض 50درصدی صادرات این محصول را شامل می‌شود.
عوارض 50درصدی اثرات غیرقابل جبرانی نظیر کاهش تولید کارخانجات ماکارونی، افزایش قیمت تمام شده ماکارونی به دلیل کاهش تولید و حذف این محصول از سبد کالای خانوارها به علت افزایش بهای آن، وابستگی دوباره به تولیدکنندگان این محصول در دیگر کشورها و بیکاری عده کثیری را به دنبال خواهد داشت. پس پیشنهاد می‌شود مي‌توان با روشي ساده و راه حلي ساده‌تر كه همانا لغو محدوديت‌هاي صادراتي اين صنعت است عرصه را مجدد برای صادرات و ارزآوری برای کشور باز کرد.