شاید کمتر هموطنی در کشورمان وجود داشته باشد که به مشهد مقدس سفر کرده باشد و با نام «سحرخیز» و محصولات آن آشنا نشده باشد.
نامی که هشت دهه تلاش سه نسل را در توشه پربار خود قرار داده و دایره شهرت و محبوبیتش تا به آنجا پیش رفته است که در خارج از مرزها هم خیلی‌ها زعفران ایران را با نام «سحرخیز» می‌شناسند.
نوزدهمین نمایشگاه بین‌المللی ایران اگروفود فرصتی شد تا پس از چند سال بار دیگر فرهاد سحرخیز، مدیرعامل خوشرو و فهیم «زعفران سحرخیز» را در غرفه زیبای این مجموعه ملاقات کنیم و آخرین وضعیت زعفران را با وی بررسی نماییم.
آنچه در پی می‌آید ماحصل گفت‌وگو با این مدیر صاحب نام زعفران کشور است که با هم می‌خوانیم.
بیش از یکسال از اجرای هدفمندی یارانه‌ها در کشور می‌گذرد، به نظر جنابعالی این رویداد چه تاثیرهایی روی تولید زعفران گذاشته است؟
هدفمندی یارانه‌ها تاثیر بسزایی در تولید زعفران نداشته است، چرا که زعفرانکاران بیشتر در مناطق خشک و نیمه‌خشک خراسان فعالیت می‌کنند و نیاز مقطعی هم به آب دارند و به عبارتی نیاز کم زعفران به انرژی باعث شد تا زعفرانکاران از اجرای این قانون کمتر آسیب ببینند، اما نوسان نرخ ارز لطمه سنگینی به این بخش وارد کرده است.
ممکن است بیشتر توضیح دهید؟
ما همواره مطرح می‌کردیم که اگر نرخ ارز واقعی شود، بسیاری از مشکلات فعلی مرتفع خواهد شد، اما در طول سال‌های گذشته همواره نوسان نرخ ارز لطمه بسیاری به صادرات زعفران وارد کرده است.
بارها اتفاق افتاد که ما کالایی را صادر کردیم، اما به دلیل نوسان نرخ ارز با ضررهای هنگفتی در طول مدتی کوتاه مواجه شدیم.
اما خیلی‌ها بر این باورند که حداقل در کوتاه‌مدت با افزایش نرخ دلار صادرات زعفران رونق خواهد گرفت.
البته منکر تاثیر مثبت و مقطعی روی صادرات نیستیم، اما باید در نظر بگیریم واردات مواد اولیه بسته‌بندی و بسیاری از مباحث دیگر با افزایش نرخ دلار دچار مشکل می‌شود و در نهایت قیمت تمام شده کالای صادراتی را افزایش می‌دهد.
سال گذشته پیشنهاد ما به فراکسیون صنایع غذایی مجلس این بود که ارز صادرکننده را گران‌تر بخرند تا پایین بودن نرخ ارز لطمه کمتری به صادرات کشور وارد کند. به نظر من قیمت ارز اگر واقعی شود و تولیدکنندگان در تامین مواد اولیه مورد حمایت قرار گیرند، شرایط ایده‌آل رقم خواهد خورد.
در طول چند سال گذشته روند قیمتی زعفران همواره صعودی بوده است، هم‌اکنون قیمت زعفران چقدر است و از چه روندی تبعیت می‌کند؟
در طول دو سال گذشته مقداری از نقش واسطه‌ها کاسته شده و کشاورزان نقش پررنگ‌تری در بازار زعفران برعهده گرفته‌اند.
خوشبختانه بسیاری از شرکت‌ها از جمله «زعفران سحرخیز» با یکسری مراکزی که از سوی زعفرانکاران ایجاد شده همکاری می‌کنند و به نوعی امروز کشاورزان تعیین‌کننده بازار زعفران شده‌اند.
هم‌اکنون قیمت زعفران از دو میلیون و 200 هزار تومان تا دو میلیون و 800 هزار تومان در نوسان است.
سال گذشته در همین ایام قیمت زعفران چقدر بود؟
پارسال قیمت زعفران اندکی ارزان‌تر و کیلویی دو میلیون تومان معامله می‌شد.
میزان تولید زعفران چقدر است؟
در سال زراعی 90-89 تولید زعفران به حدود 150 تن رسید که به نسبت مقایسه با سال ماقبل حدود 30 تن افزایش تولید وجود داشت.
امسال با توجه به بارندگی‌های مناسب و مراقبت‌های بیشتر زعفرانکاران پیش‌بینی 180 تا 190 تن تولید زعفران قابل تصور است.
مسایل پیرامون صندوق صادرات زعفران به کجا انجامیده است؟
ما در کشورمان استاد نخبه‌کشی شده‌ایم. حتی در شرکت «سحرخیز» نیز وقتی مدیری قوی وارد می‌شود، دیگران به جای تلاش در راستای بهتر شدن دست به تخریب رقیب تازه‌وارد می‌زنند.
اعتقاد دارم برای صندوق صادرات زعفران هم چنین فضایی ترسیم شده، چرا که وقتی امور صندوق با ترکیبی منسجم و قوی پیش می‌رفت و کارهای مشترک بسیاری در این صندوق تدارک دیده می‌شد، از جمله اینکه بازار ژاپن را در این صندوق تعریف کردیم، حتی دکتر غضنفری اعتقاد ویژه‌ای به عملکرد صندوق داشت، به طوری که ایشان اعتماد کردند و به همراه هیات اعزامی صندوق به ژاپن هم آمدند و نتایج درخشانی حاصل شد، دیگر لزومی به تغییرات تشکلی در زعفران وجود نداشت.
موفقیت تا جایی پیش رفت که امروز خیلی‌ها سوار بر موجی شده‌اند که در گذشته ایجاد شده است. در چنین شرایطی تشکل فراگیرتری به عنوان شورای ملی زعفران ایجاد شد که صندوق هم یکی از اعضای این شورا شد.
عملکرد شورای ملی زعفران را در مدت کوتاهی که تشکیل شده چگونه ارزیابی می‌کنید؟
نظر مثبتی نسبت به عملکرد این شورا ندارم، چرا که معتقدم به جای آنکه امور را تخصصی‌تر نگاه کنیم و به صورت ریزتر مسایل پیگیری شود، اقدام به تجمیع تشکل‌ها و ایجاد سازمان‌های لخت و سنگین درست می‌کنیم که کارایی قبل را ندارد.
البته شورای ملی زعفران در بدنه اتاق بازرگانی دارای جایگاه در خوری است، اما باید بپذیریم خیلی از برنامه‌هایی که در صندوق تدارک دیده شده بود، هم‌اکنون به بوته فراموشی سپرده شده است.
باید در نظر داشت که در تولید زعفران دارای یک تضاد کلان تفکری هستیم و تا همه طرف‌های درگیر بخش زعفران به اجماع و باورهایی نرسند که رقبای جدیدی در بازار جهانی در حال ورود هستند و اگر نجنبیم و سهم بازار جدیدی برای زعفران بسته‌بندی ایجاد نکنیم کاری در آینده بازار جهانی زعفران از پیش نخواهیم برد.
با توجه به اینکه کشورهای بسیاری در طول یک دهه گذشته به سوی تولید زعفران گرایش پیدا کرده‌اند، ممکن است بفرمایید حجم تولید زعفران ایران به نسبت مقایسه با تولید جهانی چقدر است؟
هنوز هم 95 درصد زعفران تولیدی دنیا متعلق به ایران است و سطح زیرکشت زعفران از 50 هزار هکتار پنج سال پیش به حدود 75 هزار هکتار افزایش یافته است.
در طول دو تا سه سال اخیر رقابت فشرده‌ای در بازارداخلی زعفران ایجاد شده است، جنابعالی چه نظری در این خصوص دارید؟
به نظر من تا زمانی که همه فعالیت‌های اقتصادی ما تحت تاثیر نفت است، 150 تن محصول زعفران آنگونه که باید دیده نمی‌شود. اسپانیایی‌ها برای فروش 40 تن زعفران بسته‌بندی شده متحمل هزینه‌های بسیاری شده‌اند و این در حالی است که در کشور ما برنامه خاصی برای بازار جهانی وجود ندارد.
ما باید در بازار زعفران به نقطه‌ای از تکامل برسیم که زعفران بالای 20 گرم را زعفران فلهای بنامیم. به نظر من حضور عده‌ای عمده‌فروش به نام صادرکننده زعفران لطمه بزرگی به صادرات زعفران زده است.
اشتغالزایی زعفران چه میزان است؟
اشتغالزایی زعفران برابر با احداث 200 کارخانه قند است. هم‌اکنون از بچه هفت ساله تا فرد 70 ساله در پروسه تولید و صادرات زعفران حضور دارند.
ممکن است صادرات سال 90 زعفران را با سال 89 مقایسه کنید؟
بر پایه بررسی‌های انجام شده صادرات زعفران فلهای حدود 15 درصد رشد داشته است و در زعفران بسته‌بندی نیز 30 درصد رشد مشاهده می‌شود.
اخیرا شاهد 80 سالگی «سحرخیز» بوده‌ایم، لطفا بفرمایید موفق‌ترین دوران «سحرخیز» در طول هشت دهه تولید چه دورانی بوده است؟
دوران طلایی «سحرخیز» به سال‌های 1342 تا 1380 برمی‌گردد، یعنی آنجایی که نسل دوم مدیران «سحرخیز» با یک ارتباط سینه به سینه مشتریان را جذب کردند و در واقع ما سوار بر اتومبیلی شده‌ایم که در اتوبان مشغول حرکت است و ما تنها لذت رانندگی آن را می‌بریم.
ناگوارترین خاطره دوران فعالیت من در «سحرخیز» از دست دادن یکی از بهترین همکاران ما مرحوم حامد گوهریان بود.
او از لحظه‌ای که حرکت صنعتی شدن «سحرخیز» آغاز شد در کنار ما بود و سال گذشته در سن 42 سالگی در کمال ناباوری فوت کرد.
اما بهترین خاطره من این بود که در سال 86 «سحرخیز» به عنوان واحد نمونه صنعتی ملی انتخاب شد و این امر برای من اجرای موفق پروژه تبدیل سنتی به صنعتی بزرگ‌ترین افتخار من به شمار می‌رود.
منبع: اقتصاد سبز
نامی که هشت دهه تلاش سه نسل را در توشه پربار خود قرار داده و دایره شهرت و محبوبیتش تا به آنجا پیش رفته است که در خارج از مرزها هم خیلی‌ها زعفران ایران را با نام «سحرخیز» می‌شناسند.
نوزدهمین نمایشگاه بین‌المللی ایران اگروفود فرصتی شد تا پس از چند سال بار دیگر فرهاد سحرخیز، مدیرعامل خوشرو و فهیم «زعفران سحرخیز» را در غرفه زیبای این مجموعه ملاقات کنیم و آخرین وضعیت زعفران را با وی بررسی نماییم.
آنچه در پی می‌آید ماحصل گفت‌وگو با این مدیر صاحب نام زعفران کشور است که با هم می‌خوانیم.
بیش از یکسال از اجرای هدفمندی یارانه‌ها در کشور می‌گذرد، به نظر جنابعالی این رویداد چه تاثیرهایی روی تولید زعفران گذاشته است؟
هدفمندی یارانه‌ها تاثیر بسزایی در تولید زعفران نداشته است، چرا که زعفرانکاران بیشتر در مناطق خشک و نیمه‌خشک خراسان فعالیت می‌کنند و نیاز مقطعی هم به آب دارند و به عبارتی نیاز کم زعفران به انرژی باعث شد تا زعفرانکاران از اجرای این قانون کمتر آسیب ببینند، اما نوسان نرخ ارز لطمه سنگینی به این بخش وارد کرده است.
ممکن است بیشتر توضیح دهید؟
ما همواره مطرح می‌کردیم که اگر نرخ ارز واقعی شود، بسیاری از مشکلات فعلی مرتفع خواهد شد، اما در طول سال‌های گذشته همواره نوسان نرخ ارز لطمه بسیاری به صادرات زعفران وارد کرده است.
بارها اتفاق افتاد که ما کالایی را صادر کردیم، اما به دلیل نوسان نرخ ارز با ضررهای هنگفتی در طول مدتی کوتاه مواجه شدیم.
اما خیلی‌ها بر این باورند که حداقل در کوتاه‌مدت با افزایش نرخ دلار صادرات زعفران رونق خواهد گرفت.
البته منکر تاثیر مثبت و مقطعی روی صادرات نیستیم، اما باید در نظر بگیریم واردات مواد اولیه بسته‌بندی و بسیاری از مباحث دیگر با افزایش نرخ دلار دچار مشکل می‌شود و در نهایت قیمت تمام شده کالای صادراتی را افزایش می‌دهد.
سال گذشته پیشنهاد ما به فراکسیون صنایع غذایی مجلس این بود که ارز صادرکننده را گران‌تر بخرند تا پایین بودن نرخ ارز لطمه کمتری به صادرات کشور وارد کند. به نظر من قیمت ارز اگر واقعی شود و تولیدکنندگان در تامین مواد اولیه مورد حمایت قرار گیرند، شرایط ایده‌آل رقم خواهد خورد.
در طول چند سال گذشته روند قیمتی زعفران همواره صعودی بوده است، هم‌اکنون قیمت زعفران چقدر است و از چه روندی تبعیت می‌کند؟
در طول دو سال گذشته مقداری از نقش واسطه‌ها کاسته شده و کشاورزان نقش پررنگ‌تری در بازار زعفران برعهده گرفته‌اند.
خوشبختانه بسیاری از شرکت‌ها از جمله «زعفران سحرخیز» با یکسری مراکزی که از سوی زعفرانکاران ایجاد شده همکاری می‌کنند و به نوعی امروز کشاورزان تعیین‌کننده بازار زعفران شده‌اند.
هم‌اکنون قیمت زعفران از دو میلیون و 200 هزار تومان تا دو میلیون و 800 هزار تومان در نوسان است.
سال گذشته در همین ایام قیمت زعفران چقدر بود؟
پارسال قیمت زعفران اندکی ارزان‌تر و کیلویی دو میلیون تومان معامله می‌شد.
میزان تولید زعفران چقدر است؟
در سال زراعی 90-89 تولید زعفران به حدود 150 تن رسید که به نسبت مقایسه با سال ماقبل حدود 30 تن افزایش تولید وجود داشت.
امسال با توجه به بارندگی‌های مناسب و مراقبت‌های بیشتر زعفرانکاران پیش‌بینی 180 تا 190 تن تولید زعفران قابل تصور است.
مسایل پیرامون صندوق صادرات زعفران به کجا انجامیده است؟
ما در کشورمان استاد نخبه‌کشی شده‌ایم. حتی در شرکت «سحرخیز» نیز وقتی مدیری قوی وارد می‌شود، دیگران به جای تلاش در راستای بهتر شدن دست به تخریب رقیب تازه‌وارد می‌زنند.
اعتقاد دارم برای صندوق صادرات زعفران هم چنین فضایی ترسیم شده، چرا که وقتی امور صندوق با ترکیبی منسجم و قوی پیش می‌رفت و کارهای مشترک بسیاری در این صندوق تدارک دیده می‌شد، از جمله اینکه بازار ژاپن را در این صندوق تعریف کردیم، حتی دکتر غضنفری اعتقاد ویژه‌ای به عملکرد صندوق داشت، به طوری که ایشان اعتماد کردند و به همراه هیات اعزامی صندوق به ژاپن هم آمدند و نتایج درخشانی حاصل شد، دیگر لزومی به تغییرات تشکلی در زعفران وجود نداشت.
موفقیت تا جایی پیش رفت که امروز خیلی‌ها سوار بر موجی شده‌اند که در گذشته ایجاد شده است. در چنین شرایطی تشکل فراگیرتری به عنوان شورای ملی زعفران ایجاد شد که صندوق هم یکی از اعضای این شورا شد.
عملکرد شورای ملی زعفران را در مدت کوتاهی که تشکیل شده چگونه ارزیابی می‌کنید؟
نظر مثبتی نسبت به عملکرد این شورا ندارم، چرا که معتقدم به جای آنکه امور را تخصصی‌تر نگاه کنیم و به صورت ریزتر مسایل پیگیری شود، اقدام به تجمیع تشکل‌ها و ایجاد سازمان‌های لخت و سنگین درست می‌کنیم که کارایی قبل را ندارد.
البته شورای ملی زعفران در بدنه اتاق بازرگانی دارای جایگاه در خوری است، اما باید بپذیریم خیلی از برنامه‌هایی که در صندوق تدارک دیده شده بود، هم‌اکنون به بوته فراموشی سپرده شده است.
باید در نظر داشت که در تولید زعفران دارای یک تضاد کلان تفکری هستیم و تا همه طرف‌های درگیر بخش زعفران به اجماع و باورهایی نرسند که رقبای جدیدی در بازار جهانی در حال ورود هستند و اگر نجنبیم و سهم بازار جدیدی برای زعفران بسته‌بندی ایجاد نکنیم کاری در آینده بازار جهانی زعفران از پیش نخواهیم برد.
با توجه به اینکه کشورهای بسیاری در طول یک دهه گذشته به سوی تولید زعفران گرایش پیدا کرده‌اند، ممکن است بفرمایید حجم تولید زعفران ایران به نسبت مقایسه با تولید جهانی چقدر است؟
هنوز هم 95 درصد زعفران تولیدی دنیا متعلق به ایران است و سطح زیرکشت زعفران از 50 هزار هکتار پنج سال پیش به حدود 75 هزار هکتار افزایش یافته است.
در طول دو تا سه سال اخیر رقابت فشرده‌ای در بازارداخلی زعفران ایجاد شده است، جنابعالی چه نظری در این خصوص دارید؟
به نظر من تا زمانی که همه فعالیت‌های اقتصادی ما تحت تاثیر نفت است، 150 تن محصول زعفران آنگونه که باید دیده نمی‌شود. اسپانیایی‌ها برای فروش 40 تن زعفران بسته‌بندی شده متحمل هزینه‌های بسیاری شده‌اند و این در حالی است که در کشور ما برنامه خاصی برای بازار جهانی وجود ندارد.
ما باید در بازار زعفران به نقطه‌ای از تکامل برسیم که زعفران بالای 20 گرم را زعفران فلهای بنامیم. به نظر من حضور عده‌ای عمده‌فروش به نام صادرکننده زعفران لطمه بزرگی به صادرات زعفران زده است.
اشتغالزایی زعفران چه میزان است؟
اشتغالزایی زعفران برابر با احداث 200 کارخانه قند است. هم‌اکنون از بچه هفت ساله تا فرد 70 ساله در پروسه تولید و صادرات زعفران حضور دارند.
ممکن است صادرات سال 90 زعفران را با سال 89 مقایسه کنید؟
بر پایه بررسی‌های انجام شده صادرات زعفران فلهای حدود 15 درصد رشد داشته است و در زعفران بسته‌بندی نیز 30 درصد رشد مشاهده می‌شود.
اخیرا شاهد 80 سالگی «سحرخیز» بوده‌ایم، لطفا بفرمایید موفق‌ترین دوران «سحرخیز» در طول هشت دهه تولید چه دورانی بوده است؟
دوران طلایی «سحرخیز» به سال‌های 1342 تا 1380 برمی‌گردد، یعنی آنجایی که نسل دوم مدیران «سحرخیز» با یک ارتباط سینه به سینه مشتریان را جذب کردند و در واقع ما سوار بر اتومبیلی شده‌ایم که در اتوبان مشغول حرکت است و ما تنها لذت رانندگی آن را می‌بریم.
ناگوارترین خاطره دوران فعالیت من در «سحرخیز» از دست دادن یکی از بهترین همکاران ما مرحوم حامد گوهریان بود.
او از لحظه‌ای که حرکت صنعتی شدن «سحرخیز» آغاز شد در کنار ما بود و سال گذشته در سن 42 سالگی در کمال ناباوری فوت کرد.
اما بهترین خاطره من این بود که در سال 86 «سحرخیز» به عنوان واحد نمونه صنعتی ملی انتخاب شد و این امر برای من اجرای موفق پروژه تبدیل سنتی به صنعتی بزرگ‌ترین افتخار من به شمار می‌رود.
منبع: اقتصاد سبز
نظر شما