سه خانواده بزرگ کارتل غذایی ایران این روزها حال و روز خوشی ندارند. یکی از خانواده ها که چند سال پیش داغ ورشکستگی را چشید، مدتی است که توانسته خود را بازیابی کند و در غیاب رقبای خود به بازار برگردد اما هنوز با دوران یکه تازی سال های گذشته فاصله دارد. خانواده دیگر بدهکاری هزار میلیاردی به بار آورده و گفته می شود بزرگ این خاندان فراری است حال آنکه شنیده می شود وی مدتی است که به ایران بازگشته اما کسی او را ندیده است. و خانواده سوم که پنج برادر بودند و به پشتوانه پدر آسیابان خود، اسم و رسمی در صنعت آردسازی ایران بهم زده بودند حدود 500 میلیارد تومان به نظام بانکی کشور بدهی دارد و کارخانه ها از کار افتاده است.

در صنعت غذا و کشاورزی، کسی نیست که نام این سه خانواده را نشنیده باشد. اگرچه در این سال ها، نام و عنوان این سه خانواده از مرز صنعت غذا فراتر رفته و نظام بانکی کشور نیز به خوبی با این نام ها آشنا شده است. «م.م» بزرگ یکی از این سه خانوداه است. او را همه در صنعت روغن می شناسند. برخی به او عنوان مافیای روغن را لقب داده اند و از لابی های گسترده او در بدنه دولت نیز حرف های زیادی شنیده اند. می گویند کشتی های حامل کنجاله آقای «م.م» هنگامی که روی آب ها به سمت بنادر ایران در حرکت بود، تعرفه کنجاله به صفر می رسید و با تخلیه و ترخیص بار چند صد تنی کنجاله تعرفه این محصول به جای خود باز می گشت. حالا اما از کشتی های باری آقای «م.م» دیگر خبری نیست؛ دامپپینگ گسترده ای که وی انجام داد به همراه بدهی سنگین به بانک ها، دست به دست هم داد تا او ورشکسته بزرگ لقب بگیرد. فعال اقتصادی که از اواخر دهه 70 کارخانه هایش در شمال و غرب کشور یکی پس از دیگری سر برآورد و با استفاده از تسهیلات بانکی و نفوذی که در برخی دستگاه های دولتی و به خصوص وزارت بازرگانی وقت و وزارت جهاد کشاورزی داشت، به حلقه داشته های خود اضافه کرد. قدرت او در بازار کنجاله به حدی بود که سال گذشته بر سر کاهش تعرفه این محصول با وزارت بازرگانی و دولت وارد کارزار جدی شد تا آنجا که به دلیل انحصاری که در این بازار ایجاد کرده بود، تهدید کرد از این بازار کنار کشیده و وارداتی انجام نخواهد داد. این تهدید به حدی جدی بود که سال گذشته قیمت کنجاله در ایران تا سه برابر افزایش یافت. او در سال های اخیر به دیگر حوزه ها نیز سرک کشید و یک کارخانه سیمان در غرب کشور احداث کرد که به دست محمود احمدی نژاد افتتاح شد. کارخانه ذوب آهن، تولید آب معدنی و شرکت خوراک دانه تنها بخشی از کارخانه های تولیدی آقای «م.م» بود که این روزها اکثر این واحدها تعطیل شده اند.

در نبود آقای «م.م»، خانواده رقیب وی که چند سال پیش ورشکست شده بود، در حال سرپا ایستادن است و قصد بازیابی مجدد دارد. خانواده «ط» که در ابتدا با خانواده آقای «م.م» شریک بود و جزو تجار بزرگ در حوزه روغن خام، کنجاله، ذرت و جو محسوب می شد، چند سال پیش به دلیل افت شدید قیمت های جهانی داغ ورشکستگی را بر پیشانی دید و از گود خارج شد. اما این خروج موقتی بود و مدتی است که این خانواده به عرصه فعالیت بازگشته است.

در کنار این دو خانواده، خانواده «د» نیز در عرصه تولید و تجارت محصولات غذایی و کشاورزی حرفی برای گفتن داشت و رقیب جدی دو خانواده دیگر بود. ستون های خانواده «د» را 5 برادر تشکیل می دادند که یک نفر از آنها محوریت اصلی را داشت. فعالیت این خانواده در بخش تولید آرد بود که سبقه طولانی نیز در این حوزه داشتند. پدر این خانواده 5 نفره، از آسیبانان خوش نام زمان خود بود و برادران «د» به واسطه نام پدر، اعتبار خاصی در بازار آرد ایران داشتند. اما به یکباره «ب.د» یکی از 5 برادر، از سایرین جدا شد و به ایجاد کارخانه های متعدد در نقاط مختلف کشور روی آورد که بزرگ ترین آنها در شیراز و کارخانه تولید ماکارونی بود. این برادر اما سرنوشت مناسبی پیدا کرد و امروز گفته می شود که در حدود 500 میلیارد تومان به نظام بانکی بدهکار است و او نیز به مانند دیگر خانواده های بزرگ بدهکار، بی نام و نشان شده است.

منبع: آسمان