ثبت رکورد میزان صادرات گندم روسیه در ماه‌های جولای تا نوامبر ۲۰۲۴ که به ۲۵.۳ میلیون تن رسید با اعلام سهمیه‌های جدید صادراتی از ۱۵ فوریه ۲۰۲۵ (٢٦ بهمن ماه) تأثیرات قابل توجهی بر بازار غلات ایران خواهد داشت.
صادرات گندم در این دوره بیش از نیمی از پتانسیل سالانه ۴۱.۷ میلیون تنی روسیه را تشکیل داده است، در حالی که صادرات جو و ذرت به ترتیب به ۷۰ درصد و دو سوم از پتانسیل سالانه خود رسیده‌اند. با سهمیه صفر برای صادرات ذرت و جو و محدودیت ۱۱ میلیون تنی برای گندم از اواخر بهمن ماه تا تیر سال ١٤٠٤، عرضه جهانی بیش از پیش محدود خواهد شد که احتمالا چالش‌هایی را برای بازار ایران ایجاد می‌کند.

۱. هزینه‌های حمل‌ونقل و پویایی عرضه:
انتظار می‌رود هزینه‌های حمل‌ونقل در منطقه خزر از دسامبر تا اواسط فوریه افزایش یابد یا ثابت بماند، علیرغم اینکه معمولا در این موقع از سال، بطور معمول شاهد افزایش نرخ حمل کشتی در دریای خزر هستیم، احتمالا تقاضای ایران در آستانه اجرای سهمیه‌ها، به افزایش تقاضا و رشد نرخ حمل کشتی ها، تاثیر خواهد داشت. این روند فشار بیشتری بر هزینه‌های واردات وارد می‌کند. در عین حال، تقاضا برای ذرت و جو احتمالاً به بنادر جنوبی ایران منتقل خواهد شد، جایی که تعداد محدودی از فعالان حوزه غلات، کنترل بازار را در دست خواهند داشت.
از طرف دیگر، حداقل از ابتداء فصل، قیمت ذرت برزیل که برای محموله‌های اکتبر حدود ۲۵۵ تا ۲۶۰ دلار تحویل بنادر جنوبی بود، اکنون برای دسامبر به ۲۸۵ تا ۲۹۰ دلار افزایش یافته است که نشان‌دهنده روند افزایشی قیمت‌ها است.

۲. تأثیر بر اشتغال و خدمات در منطقه خزر:
سهمیه صفر برای صادرات جو و ذرت پس از فوریه تأثیر منفی بر عملیات ذخیره‌سازی و بندری در منطقه خزر خواهد داشت و فعالیت‌ها و فرصت‌های شغلی در کوتاه‌مدت کاهش خواهد یافت. افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی برای دوره آوریل تا ژوئن ضروری خواهد بود تا شکاف‌های احتمالی عرضه مدیریت شده و موجودی‌های باقی‌مانده برای سال بازاریابی بعدی مدیریت شوند.

۳. تعدیل قیمت‌ها و تثبیت بازار:
به نظر، وزارت جهاد کشاورزی باید نسبت به سقف ارزی قیمت‌ها در منطقه خزر همسو تر با بازار حرکت کند تا تقاضای داخلی تثبیت شده و شرایط عادلانه‌ای در بازار برای دو ماه آینده ایجاد شود. همچنین به نظر میرسد که تصمیم گیران در وزارت خانه نسبت به اخذ سیاست‌های خود نرمش بیشتری نشان دهند. برای مثال، پذیرش تغییرات در سقف قیمت ثبت سفارش بدون وابستگی به تاریخ تخلیه یا اسناد حمل حداقل در مدت باقی مانده تا اعلام قانون سهمیه صادراتی از روسیه. این اقدامات انعطاف‌پذیر به سازگاری با شرایط متغیر بازار جهانی کمک می‌کند و واردکنندگان و ذینفعان ایرانی را قادر می‌سازد تا به طور مؤثری در بازار نوسانی غلات حرکت کنند. همچنین، حفظ تأمین پایدار و برنامه‌ریزی برای موجودی‌های باقی‌مانده محصول قدیمی از روسیه پس از ۱۵ ژوئن برای پر کردن شکاف تا فصل ۲۰۲۵/۲۶ حیاتی خواهد بود.

۴. چالش‌های بازار جو و ذرت:
صادرات جو در دوره جولای تا نوامبر ۱.۴ میلیون تن کاهش یافته و به ۳.۳ میلیون تن رسیده است، در حالی که صادرات ذرت تقریباً ۱ میلیون تن کاهش یافته و به ۱.۴ میلیون تن رسیده است. عرضه‌های محدود از روسیه از طریق بنادر شمالی، همراه با افزایش هزینه‌ها، احتمالا بخشی از صنعت خوراک دام ایران را که به میزان و سرعت تامین از بنادر شمالی وابسته هست را با چالش مواجه خواهد کرد. برای کاهش این مساله در سال پیش رو به نظر باید تأمین‌کنندگان را متنوع کند، واردات را تسریع بخشد و منابع جایگزینی از مناطقی مانند آمریکای جنوبی یا آسیای مرکزی بررسی کند.

با رسیدگی فعالانه به این مسائل،مدیریت هزینه‌های حمل‌ونقل، افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی، تسهیل سیاست‌ها و تنوع‌بخشی به تأمین‌کنندگان، امیدورایم که صنعت با چالش‌های ناشی از این سیاست محدودیت های صادراتی،مقابله کرده و ثبات بازار و امنیت غذایی را در این دوره پرنوسان حفظ کند.