حسین زاهدی - از ابتدای فعالیت گروه صنعتی و پژوهشی زر در صنایع غذایی کشور تفکر صادراتی در میان مدیران ارشد به خصوص جناب آقای مرتضی سلطانی بنیانگذار این گروه بوده است. استراتژی اصلی این هلدینگ در زمینه صادرات تأکید بر روش های پایدار و مستمر است چرا که صادرات پایدار باعث حضور یک برند و یک کالا به صورت مستمر در یک بازار می شود و این باعث نفوذ و عمق صادرات در کشورهای هدف می شود و منجر به ماندگاری یک برند در طول سالیان متمادی است. 

مرتضی سلطانی، بنیانگذار گروه صنعتی و پژوهشی زر بر این اعتقاد است که صادرات یک قصه دو و سه روزه نیست بلکه نیازمند مهندسی و برنامه‌ریزی دقیقی است چرا که اگر ما بخواهیم در بازارهای دنیا سهمی داشته باشیم نباید به شانس تکیه کنیم بلکه باید مدیریت صحیح داشته باشیم. انتظار می رفت که با افزایش قیمت ارز صادرات افزایش پیدا کند اما این اتفاق نیفتاد چراکه صادرات موفق و ماندگار توسط شانس رقم نمی‌خورد.

در کشور ما هنوز ادبیات صادرات به درستی تعریف نشده و فرامرزی نیست و اکنون باید تلاش کنیم تا در برابر رقبای خود سهم گیری کنیم البته نمی توان انتظار داشت که این اتفاق یک شبه به وقوع بپیوندد و ما باید یکبار برای همیشه دقت کنیم که دنیا برای موفقیت در امر صادرات چه می کند. کشورهای دیگر برای موفقیت در امر صادرات معجزه نمی‌کنند و به نظر می‌رسد که ما هنوز نتوانسته ایم توانایی‌های خود را در این زمینه شناسایی کنیم در حالی که کریدورهای قوی در منطقه داریم. ۴۰۰ میلیون نفر در اطراف ایران نیازمند محصولات تولیدی ما هستند. به نظر می‌رسد که یکی از مشکلات اشتغال ما این است که در دو نقطه شغلی تجمع ایجاد کرده ایم در صورتی که اشتغال باید به صورت موردی باشد. ما فرصت‌های بسیاری برای صنایع تبدیلی داریم اما از دانش آن استفاده نمی‌کنیم.

با انرژی منفی و ناامیدی نمی‌توان کاری انجام داد، تحریم برای ما بهترین فرصت است و باید تولید را محقق کنیم. لذا صادرات به تبع تولید محقق می شود. بخشنامه های یک شبه توسط دولتی ها به صادرات این کشور لطمه می زند چرا که اینها موانع تولید است و باید بخش خصوصی واقعی وارد میدان شود. در ۵ ماه گذشته به اندازه ۵ سال بخشنامه صادر شده است لذا باید برای صادرات مهندسی منطبق با رقبای خارجی داشت.

 در حوزه صادرات کشور، کسی باید اظهار نظر کند که کارنامه عملیاتی مناسب داشته باشد چرا که مردم خسته از محکوم کردن افراد توسط یکدیگر هستند. لذا اگر توانمندی ها را به درستی بشناسیم هر کسی از بیرون نمی تواند برای ما یک نسخه بپیچد. تحریم استثنایی ترین فرصت است و باید توانمندی هایمان را در کنار هم قرار دهیم. تحریم اگر ده برابر از این بدتر شود اگر توانمندی ها را شناسایی کنیم در هفت سال آینده سند چشم انداز را می‌توانیم محقق کنیم. بخش خصوصی توانسته است و وفاداری خود را ثابت کند لذا در شرایط تحریم بهترین فرصت است که بتوانیم توانمندی ها را عملیاتی کنیم و امید به آینده بسیار روشن با انرژی مثبت و امیدواری داشته باشیم.

ورود آگاهانه به بازارهای هدف یکی از استراتژی های اصلی حوزه صادرات در گروه صنعتی و پژوهشی زر است. ورود به بازارهای جهانی تنها از طریق مطالعات عمیق در کشورهای هدف به وسیله واحد تحقیقات و مطالعات بین الملل هلدینگ زر و مهندسی فروش بازارهای آن صورت می گیرد. این مقوله بسیار مهم است که شرکت ها نسبت به بازارهای جهانی منعطف باشند و در قبال تغییرات آن واکنش نشان دهند. مقوله ای که در گروه صنعتی و پژوهشی زر به صورت کامل و در جزئی ترین بخش های بازارهای هدف صورت می گیرد. این مجموعه با برخورداری از نیروهای متخصص، برنامه ریزی دقیق، تولید صادرات محور، بازاریابی بین المللی و لجستیک خارجی سعی در آن دارد تا با ایجاد یک زنجیره تأمین پویا و انعطاف پذیر در بازارهای خارجی نفوذ کند. 

 

وجود برندهای معتبر توان رقابت بیشتری در بازار ایجاد می‌کند، زیرا بازار مربوط به یک برند معتبر و قوی حتی در حضور رقبای قوی پایدار می‌ماند و ایجاد برندهای ملی به طور قطع در بحث صادرات غیرنفتی و اشتغال‌زایی، کمک بسزایی خواهد کرد. زرماکارون پاستای خود را در حال حاضر به بیش از 80 کشور دنیا به صورت مستقیم و غیرمستقیم صادر می کند که همین عنوان این شرکت را در میان مهم ترین تولیدکنندگان پاستا در جهان قرار داده است. ورود به بازارهای جدید یکی از تغییر و تحولات صادراتی است که می توان به ورود اولین محموله پاستای زرماکارون به بازار آمریکا اشاره کرد. علیرغم خروج آمریکا از برجام توسط رئیس‌جمهور آمریکا، هیچ مانعی بر سر راه صادرات ماکارونی این شرکت به این کشور به‌وجود نیامد چرا که این مجموعه همواره از تهدیدها فرصت ساخته و از فعالیت بازنمانده و در هیچ مقطعی نا امید نشده است.

دو استراتژی مهم این مجموعه در خصوص صادرات محصولات پاستا مدیریت قیمت و مدیریت محصول است. به این معنا که بسته به بازار هدف و تعرفه های واردات و قیمت های حاکم بر بازار ، قیمت ها مدیریت شود. این مدیریت قیمت از قیمت تمام شده محصول شروع می شود تا به قیمت فروش در بازارهای هدف ختم شود. این قیمت ها از یک کشور به کشور دیگر متفاوت است. یکی از دلایل عدم موفقیت شرکت های ایرانی نبود قیمت گذاری هوشمند بر اساس بازارهای صادراتی است. مدیریت محصول اما به تفکر صادرات محور شرکت ها در حوزه تولید بر می گردد. به این معنا که برای یک بازار چه مشخصه هایی برای استفاده از محصولات وجود دارد. 

 

در حوزه صادرات از سال گذشته تاکنون اتفاقات بسیار زیادی رخ داده است. صادرات "های فروکتوز" و گلوکز در سالی که گذشت با جدیت هر چه تمام در شرکت زرفروکتوز صورت گرفته است. مالتودکسترین و فیبر ذرت هم از محصولات جدیدی است که طی سه ماه گذشته برای اولین بار به سبد صادراتی کشور اضافه شده است. شرکت زرفروکتوز در دو سال اخیر پرچم دار صادرات محصولات شیرین کننده بر پایه ذرت شامل فروکتوز و گلوکز بوده است که برای نخستین بار در کشور صورت گرفته است. این شرکت به عنوان مهم ترین تولیدکننده این محصولات در ایران ضمن تأمین نیاز کشور به شیرین کننده های طبیعی در سال گذشته این محصولات را به 11 کشور دنیا صادر می کرد که در سال جاری با رشد دو برابری به 22 کشور صادرات این محصول را انجام داده است. محصولی که تاکنون در لیست واردات ایران قرار داشته است اکنون و به همت جوانان این مرزوبوم در مسیر رشد در حوزه صادرات قرار گرفته است. 

 

گروه صنعتی و پژوهشی زر در راستای فعالیت های فرهنگی و مسئولیت اجتماعی خود همواره اقدامات بشردوستانه را سرلوحه کار خود قرار داده است. شروع همکاری با بخش فرهنگی سازمان همکاری های اقتصادی (ECO) از اقدامات مهم این مجموعه در سال جاری بوده است. هدف از این همکاری بهبود دیدگاه مردم کشورهای عضو نسبت به کالای ایرانی و معرفی فرهنگ ایران می باشد. تنظیم برنامه‌های تبادل فرهنگی نظیر بازدید محققان و پژوهشگران، تقویت همکاری میان دانشگاه‌ها و دیگر مؤسسات فرهنگی منطقه، تبادل برنامه‌های آموزشی در میان اعضاء سازمان و همکاری در برنامه های بشردوستانه از دیگر اهداف این همکاری است. تبادلات فرهنگی بخش مهمی از تجارت جهانی را شامل می شود که بنگاه های تولیدی و صادراتی کشور همزمان با تبادلات اقتصادی می بایست توجه ویژه ای به آن داشته باشند چرا که هدف مشترک همه مردم کشور، نهادینه کردن فرهنگ ایران در جهان است. 

ساخت بزرگترین مجتمع کانفکشنری کشور در شرایط سخت تحریم، نماد توانایی و عزت کشور عزیزمان در عصر حاضر است. قطعاً برای رقابت با برندهای بزرگ دنیا نیاز به زیرساختی به منظور تولید محصولی با کیفیت جهانی با تجهیزات و تکنولوژی مدرن است که گروه صنعتی و پژوهشی زر با حداکثر توان در حال تأمین و استقرار آن است. تفکر صادراتی مدیران ارشد این مجموعه باعث شده تا فاز اول صادرات پیش از تولید اولین محصول شکل گیرد. مطالعه عمیق در بازار 12 کشور دنیا از تولید تا مصرف کننده گویای صادرات محور بودن این مجموعه است. این پیش مطالعات قبل از رسیدن به تولید یکی از دلایل مهم موفقیت در این مجموعه بوده است چرا که خرید تجهیزات و ماشین آلات هم با این تفکر صورت می گیرد. 

بازگشت تحریم ها، نوسانات ارزی غیرمعمول، عدم ثبات در نظام پولی و بانکی، قطع همكارى شرکت های كشتيراني خارجى با ايران و عدم امكان ارسال مستقيم كالا به مقاصد صادراتى و به تبع آن افزايش شديد هزينه هاى حمل كالا، نبود زيرساخت هاى حمل و نقل بين المللى به منظور جبران اين معضل چه در حوزه ى حمل ونقل دريايي و چه در حوزه ى حمل و نقل جاده اى، عدم ايجاد يك سازوكار مشخص جهت بازگرداندن ارزهاى حاصل از صادرات با توجه به تحريم سيستم بانكى و نيز مراودات ريالى صادرات به كشورهاى همسايه كه امكان بازگشت ارز فيزيكى را به كشور غيرممكن كرده است، عدم اعتماد به صادركنندگان و اخذ تعهدنامه هاى ارزى براى بازگشت ارز حاصل از صادرات، غير واقعى بودن ارزش كالاهاى صادراتى در سيستم گمركى كشور كه باعث غير واقعى شدن آمار و ارقام و به تبع آن گمراه شدن مسئولان در جهت برنامه ريزى بر اساس آمارهاى صادراتى، افزایش ۱۸ درصدی تورم کالاهای صادراتی به دلیل معطل شدن مواد اولیه وارداتی در گمرک که هزینه های تولید را افزایش داده است؛ همه و همه موانع و مشکلاتی است که صادرکنندگان کشور در سال جاری با آن روبرو هستند. حوزه بانکی نیز جزء موانع پیش روی صادرکنندگان است چرا که که در برگشت ارز به کشور همیشه بانک های خارجی سنگ جلوی پای شرکت های ایرانی گذاشته اند. خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم ها قطعا در صادرات ایران تاثیر گذار بوده است اما انسان های تفکر محور همیشه از تهدیدها، فرصت می سازند چرا که فرصتی ایجاد شد تا ایران با اتحادیه اروپا یک سیستم پولی و بانکی جدید بر پایه یورو ایجاد کند که آمریکا نظارتی بر آن ندارد. استفاده از ارز مجازی راهکاری است که فقدان آن در نظام پولی و بانکی حس می شود. ارزی که نوسانات و رویدادهای سیاسی و اجتماعی روی آن بی تاثیر بوده و روند مبادلات جهانی را آسان می کند.