گرانی و کمیاب شدن نهاده‌های دامی در چند وقت اخیر صدای بسیاری از دامداران کرمانشاهی را درآورده است. این مساله در روستاهای این استان بیشتر به چشم می‌خورد. به عنوان مثال در روستای درکه استان کرمانشاه، تنها ۳۰ درصد دامداران توانسته‌اند دام‌های خود را نگه دارند.

 بهادر احمدی دامدار اهل روستای درکه استان کرمانشاه و یکی از کسانی است که قربانی گرانی نهاده‌های دامی شده و بخش زیادی از دام‌هایش را فروخته است. خودش می‌گوید قبل از این گرانی‌ها ۱۰۰ راس گوسفند داشته که حالا تنها ۱۰ راس را برای تامین گوشت خانواده نگه داشته‌اند. ۱۴راس گاو هم داشته که ۲ راس را برای تامین شیر خانواده نگه داشته است. خانواده او ۳۰ سال است که دامدارند و خودش در ۷ سال گذشته به این کار مشغول بوده است. با این حال، بحران نهاده‌ها دامی حالا او را هم به ورشکستگی کشانده است.

وی در خصوص ورشکستگی دامداران کرمانشاهی به خبرنگار اقتصادی ایسکانیوز می‌گوید: من از معلولین کرمانشاه هستم و با وام اشتغال از بهزیستی کارم را راه انداختم. اما دو سال است که درگیر مساله نهاده‌های دامی شده‌ام. بالای ۶۰ تا ۷۰ درصد دامداران در این منطقه ورشکسته شده‌اند.

وی عنوان می‌کند: دو سال پیش قیمت نهاده حدود یک هزار و ۸۰۰ تومان بود. الان جو به حدود ۹ هزار تومان رسیده است. یونجه از ۳۰۰ به ۶ هزار تومان رسیده است. کاه قیمتی نداشت و در کل ۲۰۰ تا ۳۰۰ تومان بود. الان به ۵ هزار تومان رسیده است. «دامدار کارت» هم موانع بسیاری دارد و خیلی مواقع تنها برای این مفید است که بتوان از روی آن وام گرفت.

کیفیت پایین نهاده‌های دولتی

این دامدار کرمانشاهی می‌گوید: الان حواله جهاد کشاورزی گرفتم اما یک ماه است که در نوبت مانده‌ام. معمولا خوراک دام گندم، جو، ذرت یا حتی کاه و سویا استفاده می‌کنیم. گاهی آنقدر نهاده نیست و نهاده دولتی کیفیت پایینی دارد که دام‌هایمان تلف می‌شوند. برخی مواقع نهاده‌ای که برای دام می‌گیریم، پوست برنج است که با خاک اره مخلوط شده و همین‌ها هم اگر به دست‌مان برسد، بازدهی دام‌هایمان را به شدت پایین می‌آورد. در واقع با وجود تمام تلاشی که برای گرفتن این نهاده‌های دولتی می‌کنیم، اگر به دستمان برسد هم کیفیت خیلی پایینی دارد.

وی به تلف شدن برخی دام‌ها به دلیل بی‌کیفیت بودن نهاده‌های دولتی اشاره می‌کند و می‌گوید: یکی از آشنایانمان گوسفندش مرد و زمانی که شکم‌اش را باز کردند، دیدند که نهاده‌ها در روده‌اش جمع شده و دام را تلف کرده است. گاهی حتی خاک آجرهم توی این نهاده‌ها می‌ریزند تا وزن تحویلی را بیشتر کنند.

گرانی نهاده‌های غیردولتی و فشار به دامداران

احمدی عنوان می‌کند: اینکه اینقدر برای گرفتن نهاده دامی در صف مانده‌ایم به معنای بالا رفتن تقاضا نیست بلکه به دلیل بالا رفتن قیمت نهاده‌های با قیمت آزاد است که باعث شده بیشتر دامداران به سمت دریافت نهاده با قیمت دولتی بروند.

این دامدار می‌گوید: اگر نخواهیم نهاده‌های دولتی بگیریم، باید از نهاده‌های آزاد استفاده کنیم. در این مورد هم از زمانی که مساله حذف ارز ۴۲۰۰ مطرح شد، این نهاده کمیاب شده است. برخی هم نهاده دارند اما در انتظار هستند که تکلیف ارز ۴۲۰۰ مشخص شود. در روستای ما حتی یک زن سرپرست خانوار که دام دارد، برای تهیه سبوس ناچار می‌شود به کارخانه مراجعه کند. افرادی هم که به صورت محلی نهاده‌ توزیع می‌کنند، یا قیمت را بالا می‌برند یا با جریمه‌های تعزیراتی مواجه می‌شوند. الان حواله برای حدود یک تن و ۸۰۰ کیلو نهاده گرفته‌ام که چیزی معادل کیلویی ۳ هزار و ۸۰۰ تومان قیمت خورده. همین را بخواهیم آزاد بگیریم، کیلویی ۵.۵ تا ۶ هزار تومان است.

فروش دام زنده به صرفه‌تر است

وی با اشاره به قیمت ۱۷۰ تا ۱۹۰ هزار تومانی گوشت در کرمانشاه، می‌گوید: گاهی دام را زنده می‌فروشیم چون برایمان به صرفه‌تر است. البته به قیمت اندک و حدود کیلویی ۹۰ هزار تومان برای گوسفند نر می‌فروشیم. دو سال قبل همین قیمت می‌فروختیم اما نهاده‌های دامی قیمت کمتری داشت. اگر از ما ارزان بخرند و ارزان به دست مصرف کننده برسد، راضی هستیم. اما همین قیمت وقتی به دست مصرف کننده می‌رسد، چند برابر می‌شود.

احمدی در خصوص مساله صادرات دام زنده هم می‌گوید: تا چند روز قبل صادرات دام زنده به عراق باز بود و گوسفند کیلویی ۱۲۰ هزار تومان مشتری داشت. اما حالا بسته است. گاهی دامدار می‌بیند که به دلیل گران بودن نهاده‌های دامی برایش به صرفه نیست که دام را نگه دارد و به همین خاطر به صورت زنده صادر می‌کند.

این دامدار عنوان می‌کند: در حال حاضر بخش زیادی از دامداران دارایی خود را فروخته‌اند و اگر ۳۰ درصدی از این افراد هنوز به دامداری مشغول هستند، به این دلیل است که آذوقه موردنیاز را از قبل برای دام داشته‌اند. وضعیت دامداران کرمانشاهی بسیار وخیم است. بخش مهمی از گوشت کشور از طریق کرمانشاه تامین می‌شود و این مشکلات به دیگر استان‌ها هم منتقل خواهد شد.  

 مساله نهاده‌های دامی تنها منحصر به استان کرمانشاه نیست. در مدت اخیر دامداران بسیاری از خراسان جنوبی و اردبیل هم گلایه‌های مشابهی داشته‌اند که بخش زیادی از آن مربوط به گرانی خوراک دام و بخشی هم مربوط به نبودن این خوراک و کمیابی آن است.