با این حال می‌توان بر این نکته تاکید کرد که بازار سهام این‌ روزها تحت‌تاثیر هیچ‌کدام از عوامل مطرح شده نیست. بلکه به واسطه ترسی از روند بازار، قهر معامله‌گران و مهم‌تر از همه عدم‌انگیزه و رغبت به حضور در این بازار سبب شده حجم معاملات به‌ویژه معاملات خرد هر روز کاهش بیشتری را تجربه کند. از این رو در حال حاضر در یک دوره تسلسل خروج پول حقیقی‌ها در بازار قرار داریم. بنابراین نباید بازار را از منظر بنیادی و اخبار حداقل طی چند هفته اخیر تحلیل کرد.

بازار سرمایه در شرایط فعلی تحت‌تاثیر عواملی همچون ترس، خروج پول و فرار سرمایه قرار دارد. در چنین شرایطی احتیاط به وضوح در جریان دادوستدهای روزانه بورس تهران قابل رویت است، ‌هرچند چنین روندی حداقل تا مشخص شدن نتایج قطعی مذاکرات اتمی می‌تواند تداوم پیدا کند.

کاهش فاصله نرخ دلار در بازار آزاد و سامانه نیما صرفا می‌تواند سفته‌بازی را در بازار ارز و به تبع آن دارایی‌های دلارمحور کاهش دهد. این اتفاق در بلندمدت در بازار سهام می‌تواند سرمایه‌ها را به سمت شرکت‌هایی سوق دهد که از فروش مقداری بهتر، ‌ درآمدهای صادراتی بالاتر، طرح‌های توسعه جذاب و برنامه ورود به بازارهای جدید را برخوردارند و در این حالت بازارهای موازی نیز با عدم‌جذابیت مواجه می‌شوند.

در این میان باید توجه داشت در صورتی که نتیجه مذاکرات هسته‌ای به حصول یک معاهده بین‌المللی نیز ختم شود، گروه‌های موسوم به صنایع برجامی نظیر خودرو و بانک لزوما در بلندمدت رشدهای شارپ و عجیبی را تجربه نخواهند کرد. این گروه‌ها در کوتاه‌مدت صرفا تحت‌تاثیر اخبار مربوط به احیای برجام و حذف تحریم‌ها قرار می‌گیرند اما در بلندمدت موضوعی که ملاک سرمایه‌گذاران بورس است، صورت‌های مالی، عملکرد شرکت‌ها و شاخص‌های بنیادی خواهد بود. از این رو در صورت حصول توافق در کوتاه‌مدت و میان‌مدت این دو گروه پتانسیل افزایش قیمت قابل‌توجهی را در جریان معاملاتی بازار سهام خواهد داشت.

اما در خصوص چگونگی استراتژی معاملاتی سرمایه‌گذاران در شرایط فعلی که عدم‌قطعیت‌ها در حوزه‌های مختلف وجود دارد هم باید بر این نکته تاکید کرد که ملاک امروز بازار سرمایه ارزندگی بنیادی سهام است. امروز در شرکت‌های بورسی P/ Eهای کمتر از رقم ۴ مرتبه‌ای به تعداد قابل‌توجهی در بازار به چشم می‌خورد. P/ E آینده‌نگر ۵/ ۲ تا ۳ مرتبه‌ای نیز در بازار سهام به شکل انبوهی وجود دارد. از این رو توجه به فصل مجامع در پایان بهار سال ۱۴۰۱ و سود نقدی مناسب و روند حاشیه سود ناخالص، ‌عملیاتی و خالص در ۳ فصل گذشته می‌تواند ملاک چینش یک سبد سرمایه‌گذاری مناسب برای سرمایه‌گذاران باشد.

در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان رغبت و انگیزه سرمایه‌گذاری در بورس را افزایش داد و آن را بستری امن برای بازگشت سرمایه قرار داد باید گفت لازم است اتفاقاتی از قبیل وضعیت مذاکرات و تحریم، شرایط سیاسی و جهت‌دهی‌ها برای صنایع، شفاف شود. زمانی که بازار آرامش پیدا کند و به نوعی تحلیل‌پذیر شود، لاجرم با ورود پول همراه خواهد شد.

اکنون چه توافق در حوزه سیاست خارجه اتفاق بیفتد و چه خیر، ۶۰‌درصد بازار سهام ایران کامودیتی‌محور است و ملاک تعیین قیمت روی این نمادهای دلاری به‌ویژه برای شرکت‌های صادرات‌محور قیمت‌های جهانی و دلار نیمایی خواهد بود. بنابراین قیمت‌های جهانی در شرایط فعلی همچنان یکی از ملاک‌های تعیین‌کننده در روند تصمیم‌گیری سهامداران است. ۳ ماه باقی مانده سال نیز بستگی به شرایط آزاد شدن دارایی‌های ارزی، نحوه تامین کسری بودجه دولت و مهم‌تر از همه برگشت اعتماد به بازار خواهد داشت. بنابراین بهار سال آینده فصلی مطلوب برای بازار سرمایه پیش‌بینی می‌شود اما چند ماه آتی تا پایان سال به طور مستقیم بستگی به متغیرها و شرایط بیرونی دارد.