اظهارات رئیس جمهور مبنی بر تورم صفر درصدی در بهمن‌ماه امسال واکنش‌های متفاوتی به دنبال داشته است.
"نگاه درست به اقتصادی که با موجی از بیانات و گفته‌های ضد و نقیض مواجه می‌شود، بسیار مهم است. این نگاه درست سبب می‌شود به واقعه راستینی که ریشه نابسامانی‌های کشور است، برسیم. تردید نکنید که نگاه درست به اقتصاد یک مهارت می‌خواهد. این مهارت هم در یک لحظه به دست نمی‌آید اما اگر به خودتان قول دهید هرگز در مقابل موجی که می‌آید و می‌گویند نظر بدهید، نظر ندهید، می‌شود به نتیجه خوبی برسیم."
"شاخص تورم یک شاخص تعاملی است به این معنا که وقتی سال پایه را عوض می‌کنیم وزن‌های مصرف را از سبد خانوار می‌گیریم، با حذف رقمی که زیاد گران شده، شاخص تورم پایین می‌آید. اتفاقی که ما بارها شاهد آن بودیم و تصورمان این است که شاخص را دست می‌زنند و خراب می‌کنند. این نیست. خانوار مدارا کرده و کالایی را که باید مصرف می‌کرده مصرف نمی‌کند. وزن گوشت نصف شده با این که قیمت آن بالا رفته است. در نتیجه شاخص پایین آمده است. مشکل آینده خانوار یک طرف اما مشکل دیگر علامتی است که مسئولان ما دریافت می‌کنند. آنها تصور می‌کنند سیاست‌هایی که گذاشته می‌شود. گران کردن، گران کردن و گران کردن باعث شده تورم پایین بیاد و الگوی مصرف درست شود. این نیست. اگر ما درست به اقتصاد نگاه کنیم متوجه می‌شویم که این سیاست یک سوی گران کردن، اثر خود را از طریق قیمت‌ها روی رفاه و رضایت خانوار می‌گذارد. مانند همین روی رضایت و رفاه بنگاه و بنگاه از کیفیت می زند و هر چه بتواند گران می‌کند. این گرانی و این مجموعه روی شاخص ما دیده نمی‌شود. "
"شاخص تورم ما پایین آمده ولی هزینه‌اش را خانوار داده و رفاه و رضایت خود را از دست داده است. هزینه‌اش را جامعه داده، سرمایه‌اجتماعی مخدوش می‌شود. خیلی از ما می‌بینیم حتی یک تصادف کوچک در خیابان بحران ایجاد می‌کند. ولی واقعیت این است که این اضطراب‌ها منجر به مخدوش‌شدن سرمایه اجتماعی می‌شود. بنابراین می‌بینیم که این شاخص نتیجه‌ای به ما می‌دهد که گمراه‌کننده است. "
این‌ها گفته‌های بانوی اقتصاد ایران، دکتر فیروزه خلعتبری است که در مجموع نگران "بازی با آمارهای اقتصادی" است، فرقی هم نمی‌کنید کدام دولت سر کار است.
"بازی با آمارهای اقتصادی"، پسنده هیچ دولتی نبوده و نیست و اگر چنین شد، دیگر آمارهای رسمی کشور را کسی قبول نمی‌کند و گفته‌ها و روایت‌ها، جای آنها را می‌گیرند، چرا که شهروندان، تولیدکنندگان و در مجموع فعالان اقتصادی، آن را با هزینه‌های رو در روی خود مقایسه می‌کنند.
حال به موضوع اصلی بحث می‌رسیم. حسن روحانی رئیس جمهور روز گذشته در نشستی از تورم صفر درصدی در بهمن ماه امسال سخن به میان آورده و گفته است: "هیچ کس پیش‌بینی نمی‌کرد تورم ما در بهمن صفر باشد. روز یکشنبه مرکز آمار ایران این عدد را اعلام کرد. "
یک بررسی ساده آمار بانک مرکزی و مرکز آمار ایران، کافی است مشخص کند که این اظهارات مبنای درستی دارد یا خیر؟
براساس روایت‌های اقتصاددانان و حتی مراکز آماری کشور، ما دو نوع تورم داریم که یکی سالیانه و دیگر ماهیانه یا نقطهای است. تورم سالیانه، یعنی افزایش سطح عمومی قیمت‌ها در دوازده ماهه منتهی به ماه موردنظر نسبت به دوازده ماه منتهي به ماه مشابه در سال قبل و تورم ماهیانه یا نقطهای، یعنی میزان افزایش سطح عمومی قیمت‌ها در ماه مورد نظر نسبت به ماه مشابه در سال قبل.
گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد شاخص تورم در بهمن‌ماه ۱۳۹۳ نسبت به ماه مشابه سال قبل معادل ۱۶.۲ درصد افزايش داشته است. نرخ تورم در دوازده ماه منتهي به بهمن‌ماه ۱۳۹۳ نسبت به دوازده ماه منتهي به بهمن‌ماه ۱۳۹۲ معادل ۱۵.۸ درصد است. "
حال به گزارش مرکز آمار ایران می‌رسیم. گزارش این مرکز هم حکایت از آن دارد که افزایش شاخص کل تورم نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) ۱۴.۴ درصد است. درصد تغییرات شاخص کل (نرخ تورم شهری) در دوازده ماه منتهی به بهمن ماه سال ۹۳ نسبت به دوره مشابه سال قبل ۱۵.۲ درصد است.
البته در گزارش مرکز آمار ایران یک موضوعی وجود دارد که گویا رئیس جمهور آن را ملاک عمل قرار داده است ولی اقتصاددانان و حتی مسئولان بانک مرکزی به دور از هر مسئله‌ای، می‌گویند در بررسی‌ها باید نرخ تورم سالیانه ملاک عمل قرار گیرد اما بعد از انتخابات سال ۸۸ که مباحثه چالشی بین کاندیدای ریاست جمهوری بین تورم سالیانه و نقطهای شکل گرفت، از آن پس پای تورم نقطهای نیز بیشتر در اقتصاد ایران جا باز کرد.
آن بخشی از گزارش مرکز آمار ایران که عدم تغییر تورم در بهمن ماه ۹۳ را نشان می‌دهد، نسبت به دی ماه ۹۳ است که این آمار نه تورم سالیانه و نه تورم نقطهای (نسبت به ماه مشابه سال قبل) و در واقع، اصلا موردتائید اقتصاددان و حتی دولتمردان در دوره‌های مختلف نبوده است.
اینکه چه کسی گزارش تورم صفر درصدی را خدمت رئیس جمهور محترم ارائه کرده، کاملا مشخص است؟ طبیعا مقامات بانک مرکزی نبوده‌اند، زیرا رئیس جمهور، آمار بانک مرکزی را ملاک قرار نداده است!
وقتی رئیس جمهور در سطح وسیع، تورم را صفر درصد اعلام می‌کند، مردم از خود می‌پرسند پس ما چرا در زندگی روزمره خود تورم صفر درصدی را احساس نمی‌کنیم؟
به هر حال، آرزوی هر ایرانی است که تورم تک نرخ رقمی و حتی زیر ۵ درصدی در ایران عزیزمان داشته باشیم ولی باید سعی کنیم، سال‌ها تلاش کنیم، بازی با آمار را کنار بگذاریم و وقتی اعلام می‌کنیم تورم تک نرخی شده است، شهروندان، تولیدکنندگان، فعالان اقتصادی، اقتصاددانان؛ همه و همه، آن را با پوست و گوشت خود حس کنند.
مجتبی قمری وفا
منبع:مهر
"نگاه درست به اقتصادی که با موجی از بیانات و گفته‌های ضد و نقیض مواجه می‌شود، بسیار مهم است. این نگاه درست سبب می‌شود به واقعه راستینی که ریشه نابسامانی‌های کشور است، برسیم. تردید نکنید که نگاه درست به اقتصاد یک مهارت می‌خواهد. این مهارت هم در یک لحظه به دست نمی‌آید اما اگر به خودتان قول دهید هرگز در مقابل موجی که می‌آید و می‌گویند نظر بدهید، نظر ندهید، می‌شود به نتیجه خوبی برسیم."
"شاخص تورم یک شاخص تعاملی است به این معنا که وقتی سال پایه را عوض می‌کنیم وزن‌های مصرف را از سبد خانوار می‌گیریم، با حذف رقمی که زیاد گران شده، شاخص تورم پایین می‌آید. اتفاقی که ما بارها شاهد آن بودیم و تصورمان این است که شاخص را دست می‌زنند و خراب می‌کنند. این نیست. خانوار مدارا کرده و کالایی را که باید مصرف می‌کرده مصرف نمی‌کند. وزن گوشت نصف شده با این که قیمت آن بالا رفته است. در نتیجه شاخص پایین آمده است. مشکل آینده خانوار یک طرف اما مشکل دیگر علامتی است که مسئولان ما دریافت می‌کنند. آنها تصور می‌کنند سیاست‌هایی که گذاشته می‌شود. گران کردن، گران کردن و گران کردن باعث شده تورم پایین بیاد و الگوی مصرف درست شود. این نیست. اگر ما درست به اقتصاد نگاه کنیم متوجه می‌شویم که این سیاست یک سوی گران کردن، اثر خود را از طریق قیمت‌ها روی رفاه و رضایت خانوار می‌گذارد. مانند همین روی رضایت و رفاه بنگاه و بنگاه از کیفیت می زند و هر چه بتواند گران می‌کند. این گرانی و این مجموعه روی شاخص ما دیده نمی‌شود. "
"شاخص تورم ما پایین آمده ولی هزینه‌اش را خانوار داده و رفاه و رضایت خود را از دست داده است. هزینه‌اش را جامعه داده، سرمایه‌اجتماعی مخدوش می‌شود. خیلی از ما می‌بینیم حتی یک تصادف کوچک در خیابان بحران ایجاد می‌کند. ولی واقعیت این است که این اضطراب‌ها منجر به مخدوش‌شدن سرمایه اجتماعی می‌شود. بنابراین می‌بینیم که این شاخص نتیجه‌ای به ما می‌دهد که گمراه‌کننده است. "
این‌ها گفته‌های بانوی اقتصاد ایران، دکتر فیروزه خلعتبری است که در مجموع نگران "بازی با آمارهای اقتصادی" است، فرقی هم نمی‌کنید کدام دولت سر کار است.
"بازی با آمارهای اقتصادی"، پسنده هیچ دولتی نبوده و نیست و اگر چنین شد، دیگر آمارهای رسمی کشور را کسی قبول نمی‌کند و گفته‌ها و روایت‌ها، جای آنها را می‌گیرند، چرا که شهروندان، تولیدکنندگان و در مجموع فعالان اقتصادی، آن را با هزینه‌های رو در روی خود مقایسه می‌کنند.
حال به موضوع اصلی بحث می‌رسیم. حسن روحانی رئیس جمهور روز گذشته در نشستی از تورم صفر درصدی در بهمن ماه امسال سخن به میان آورده و گفته است: "هیچ کس پیش‌بینی نمی‌کرد تورم ما در بهمن صفر باشد. روز یکشنبه مرکز آمار ایران این عدد را اعلام کرد. "
یک بررسی ساده آمار بانک مرکزی و مرکز آمار ایران، کافی است مشخص کند که این اظهارات مبنای درستی دارد یا خیر؟
براساس روایت‌های اقتصاددانان و حتی مراکز آماری کشور، ما دو نوع تورم داریم که یکی سالیانه و دیگر ماهیانه یا نقطهای است. تورم سالیانه، یعنی افزایش سطح عمومی قیمت‌ها در دوازده ماهه منتهی به ماه موردنظر نسبت به دوازده ماه منتهي به ماه مشابه در سال قبل و تورم ماهیانه یا نقطهای، یعنی میزان افزایش سطح عمومی قیمت‌ها در ماه مورد نظر نسبت به ماه مشابه در سال قبل.
گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد شاخص تورم در بهمن‌ماه ۱۳۹۳ نسبت به ماه مشابه سال قبل معادل ۱۶.۲ درصد افزايش داشته است. نرخ تورم در دوازده ماه منتهي به بهمن‌ماه ۱۳۹۳ نسبت به دوازده ماه منتهي به بهمن‌ماه ۱۳۹۲ معادل ۱۵.۸ درصد است. "
حال به گزارش مرکز آمار ایران می‌رسیم. گزارش این مرکز هم حکایت از آن دارد که افزایش شاخص کل تورم نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) ۱۴.۴ درصد است. درصد تغییرات شاخص کل (نرخ تورم شهری) در دوازده ماه منتهی به بهمن ماه سال ۹۳ نسبت به دوره مشابه سال قبل ۱۵.۲ درصد است.
البته در گزارش مرکز آمار ایران یک موضوعی وجود دارد که گویا رئیس جمهور آن را ملاک عمل قرار داده است ولی اقتصاددانان و حتی مسئولان بانک مرکزی به دور از هر مسئله‌ای، می‌گویند در بررسی‌ها باید نرخ تورم سالیانه ملاک عمل قرار گیرد اما بعد از انتخابات سال ۸۸ که مباحثه چالشی بین کاندیدای ریاست جمهوری بین تورم سالیانه و نقطهای شکل گرفت، از آن پس پای تورم نقطهای نیز بیشتر در اقتصاد ایران جا باز کرد.
آن بخشی از گزارش مرکز آمار ایران که عدم تغییر تورم در بهمن ماه ۹۳ را نشان می‌دهد، نسبت به دی ماه ۹۳ است که این آمار نه تورم سالیانه و نه تورم نقطهای (نسبت به ماه مشابه سال قبل) و در واقع، اصلا موردتائید اقتصاددان و حتی دولتمردان در دوره‌های مختلف نبوده است.
اینکه چه کسی گزارش تورم صفر درصدی را خدمت رئیس جمهور محترم ارائه کرده، کاملا مشخص است؟ طبیعا مقامات بانک مرکزی نبوده‌اند، زیرا رئیس جمهور، آمار بانک مرکزی را ملاک قرار نداده است!
وقتی رئیس جمهور در سطح وسیع، تورم را صفر درصد اعلام می‌کند، مردم از خود می‌پرسند پس ما چرا در زندگی روزمره خود تورم صفر درصدی را احساس نمی‌کنیم؟
به هر حال، آرزوی هر ایرانی است که تورم تک نرخ رقمی و حتی زیر ۵ درصدی در ایران عزیزمان داشته باشیم ولی باید سعی کنیم، سال‌ها تلاش کنیم، بازی با آمار را کنار بگذاریم و وقتی اعلام می‌کنیم تورم تک نرخی شده است، شهروندان، تولیدکنندگان، فعالان اقتصادی، اقتصاددانان؛ همه و همه، آن را با پوست و گوشت خود حس کنند.
مجتبی قمری وفا
منبع:مهر
نظر شما