به نظر می رسد هر چه جلوتر می رویم تامین ارز در راستای نیازهای ارزی کشور برای بانک مرکزی دشوارتر می‌شود و به همین جهت هم در تخصیص ارز در مرکز مبادلات ارزی زمان طولانی‌تر شده و از تعداد ارزهای قابل تخصیص نیز کاسته می‌شود.
به نظر می رسد هر چه جلوتر می رویم تامین ارز در راستای نیازهای ارزی کشور برای بانک مرکزی دشوارتر می‌شود و به همین جهت هم در تخصیص ارز در مرکز مبادلات ارزی زمان طولانی‌تر شده و از تعداد ارزهای قابل تخصیص نیز کاسته می‌شود.
اکنون ضرورت بازنگری در سیاست‌های جاری ارزی کشور بیش از پیش آشکار می شود،به طور مثال در هفته گذشته شنیده شد به جهت کاهش ارزش پول ملی تعداد زائران ورودی به کشور افزایش یافته است و بسیاری از این زائران با توجه به پایین بودن نرخ دارو در کشور ما به داروخانه‌های مشهد مراجعه و هر آنچه دارو که توانسته‌اند خریداری کرده‌اند.این پدیده به این معنی است که به جهت پایین بودن نرخ ارز تخصیصی به دارو زائران خارجی از یارانه موجود در کشور ما استفاده کرده و داروهای ایرانی را در کشور خود به چند برابر قیمت فروخته یا به مصرف شخصی می‌رسانند.
نظیر این اتفاق در مرزهای ایران در رابطه با سایر اقلام مشمول ارز مرجع نیز رخ می‌دهد. آرد، گندم، شکر، روغن نباتی و امثال این کالاها نیز به کشورهایی نظیر افغانستان و پاکستان برده می‌شود و اگر هم اجازه صادرات نداشته باشند این کار به صورت قاچاق صورت می‌گیرد.
آمار واردات کالاهای با ارز مرجع نشان می دهد که شتابی در واردات این کالاها نسبت به سال گذشته ایجاد شده و میزان کالای وارداتی و ثبت سفارش شده به مراتب بیش از سال گذشته است. تعبیری که وزارت صنعت، معدن و تجارت از این موضوع می کند این است که ما به میزان کافی کالاهای اساسی وارد کرده‌ایم ولی نکته قابل توجه این است که این کالاها وارد کشور می‌شود و سپس از مرزهای کشور خارج می‌شود.
ارز مرجع به همین رویه به هدر می رود. کمبود منابع ارزی با این قاچاق خروجی و نشت ارز مرجع به کشورهای همسایه هر دو ضرورت این که ما ارز مرجع را حذف کنیم بیش از پیش نشان می‌دهد.
ارز مبادله‌ای نیز باید به مکانیزمی که از اول آن برای تعیین کرده بودند بازگردد به این معنی که باید در حاشیه بازار آزاد و نه با جهتی مخالف آن حرکت کنند. این در شرایطی است که در حالی که قیمت ارز آزاد در حال افزایش است قیمت ارز مرجع روند نزولی دارد.
از این طریق هم عرضه و تقاضای ارز کنترل می‌شود وهم ایجاد رانت برای کسانی که دسترسی آسانتری به ارز مرجع و ارز مبادله ای دارند از بین می رود. همچنین از حیف و میل شدن این ارزها با قاچاق خروجی جلوگیری می‌شود و در نهایت بحثی که اخیرا در ارتباط با اجبار صادرکنندگان به فروش ارز خود به قیمت غیر واقعی مرکز مبادلات ارزی آمده است نیز در قالب جدید قابل تعریف می‌شود.
در نظر گرفتن این موارد باعث می‌شود بانک مرکزی در مدیریت منابع ارزی خود موفق‌تر عمل کند، اگر این سوال به وجود آید که با حذف ارز مرجع تورم ناشی از آن چه می‌شود، باید گفت به جای این‌که چنین مکانیزم پر آسیب و پر رانتی برای کشور اتخاذ شود، مابه التفاوت واقعی کردن نرخ ارز می‌تواند به عنوان یارانه به حساب دهک‌های کم درآمد کشور واریز شود. به این ترتیب پولی که به جیب زائران کشورهای همسایه ریخته می شود، مستقیما به مردم کشور خودمان داده می‌شود.
*نایب رییس اتاق بازرگانی ایران
نظر شما