کشاورزی> وزیر اسبق جهاد کشاورزی با بیان این که کشاورز مقصر هدر رفت آب نیست، گفت: با آب موجود کشور توان تولید ۳۰۰ میلیون تن محصول کشاورزی داریم. برخی می‌گویند هر چه بخواهیم، وارد می‌کنیم، نیاز به تولید نیست. طرح نکاشت خیانت به کشور است، کشاورزی گرفتار بحران مدیریت آب است.
خودکفایی در تولید کشاورزی و به ویژه گندم مورد تاکید سیاست گذاران نظام بوده و شعار استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی از شعارهای اصلی مردم در انقلاب اسلامی بود که تا کنون نیز بر آن تاکید می‌شود، یکی از مصادیق مهم استقلال، داشتن استقلال در تولید غذا و خود کفایی در تولید غذای اصلی مردم یعنی گندم است، با این حال برخی افراد مانند عیسی کلانتری که سابقه 13 سال وزارت کشاورزی قبل از ادغام با جهاد سازندگی را دارد، اخیرا در سخنانی بحث خودکفایی را مورد هجمه قرار داده و آن را مزخرف خوانده و بر خلاف سیاستهای اقتصاد مقاومتی خواستار حذف خودکفایی از برنامه در حال تدوین ششم توسعه شده است، این را هم به بهانه کمبود آب و خشکسالی عنوان کرده است.
اما در پی سخنان فرد یاد شده برخی کارشناسان در دفاع از خودکفایی و لزوم رسیدن به استقلال غذایی به ویژه در شرایط تهدید و تحریم اقتصادی انتقادات مهمی به سخنان کلانتری داشتند.
از جمله محمد رضا اسکندری مجری سابق طرح خودکفایی گندم در دولت اصلاحات که پس از آن وزیر اسبق جهاد کشاورزی در دولت نهم بود، با حضور در خبرگزاری فارس پاسخ های کارشناسی به منتقدان خودکفایی داد و به گفته خود تیمی از کارشناسان مجرب و متخصص در امور آب و آبخیزداری و کشاورزی نیز همراه داشت که این سخنان مورد تایید کارشناسان بوده و خود به عنوان سخنگوی این گروه کارشناسی سخن می‌گفت.
در این نشست تخصصی به همراه محمدرضا اسکندری وزیر اسبق جهاد کشاورزی، فرود شریفی رئیس اسبق سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری، مصطفی آقایا رئیس سابق موسسه پژوهشهای برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی، ارژنگ جوادی رئیس اسبق موسسه تحقیقاتی مهندسی کشاورزی، مسعود خیر خواه رئیس اسبق موسسه تحقیقات خاک، آب و آبخیزداری وزارت جهاد کشاورزی و طراح سدهای زیر زمینی در خبرگزاری فارس حضور داشتند.
خبرگزاری فارس نیز آمادگی دارد، در فضای کارشناسی نقطه نظرات کارشناسی موافقان و منتقدان طرح خودکفایی کشاورزی و به ویژه گندم را پوشش دهد و در معرض دید و قضاوت مردم، کارشناسان و مسئولان قرار دهد.
خودکفایی خواسته مردم و نظام و مورد تایید کارشناسان
محمدرضا اسکندری وزیر جهاد کشاورزی دولت نهم گفت: برخی ادعا می‌کنند به دلیل مشکلات ناشی از کم آبی نباید اقدام به تولید محصولات کشاورزی کرد، در حالی که این موضوع درست نیست، زیرا حجم زیادی از هدر رفت آب کشور، در محاسبات به ناحق به کشاورزی نسبت داده می‌شود.
وی افزود: طبق برآورد کارشناسان از 100 میلیارد مترمکعب استحصال آب در کشور، حدود 10 میلیارد مترمکعب آن در بخش صنعت و مصارف خانگی عنوان می‌شود و مصرف 90 درصد باقی مانده را هم به بخش کشاورزی نسبت می‌دهند که در واقع این طور نیست و حدود 65 درصد این آب صرف کشاورزی می‌شود.
وزیر جهاد کشاورزی دولت نهم احمدی‌نژاد، تصریح کرد: متوسط بارندگی سالانه کشور، حدود 250 میلی‌متر است، در حالی که این رقم در برخی مناطق حتی به 2 هزار میلی‌متر هم می‌رسد، بنابراین با برنامه‌ریزی اصولی حتی در کشور خشک و نیمه خشک هم میتوان محصولات کشاورزی تولید کرد.
کشاورزی گرفتار بحران مدیریت آب است
اسکندری بیان داشت: در کشور با مشکل آب مواجه نیستیم، بلکه با بحران مدیریت آن مواجهیم، زیرا بهره‌وری آب در کشاورزی پایین است.
وی افزود: افرادی که در جایگاه تصمیم گیری‌اند و بین مردم با اظهاراتشان باعث ناامیدی می‌شوند، اینان مُبلِّغ افکار دشمنان هستند.
اسکندری در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه راهکار مدیریتی برای افزایش تولید محصولات کشاورزی با توجه وضعیت آبی کشور چیست، گفت: ایران از نعمت 3 هزار کیلومتر ساحل برخوردار است، اما تاکنون کسی به استفاده از آب دریا برای تولید محصولات کشاورزی فکر نکرده است.
وی افزود: امام خمینی (ره) و بعد از رحلت ایشان، مقام معظم رهبری همواره بر تهیه غذای مردم از طریق تولیدات کشاورزی داخلی تأکید داشته‌اند.
توان تولید 300 میلیون تن محصولات کشاورزی را داریم
وزیر جهاد کشاورزی دولت نهم اظهار داشت: ایران به واسطه داشتن ویژگی چهار فصل و وسعت یک میلیون و 647 هزار کیلومتر مربع از توانایی کشت محصولات مناطق مختلف سردسیر، معتدل، گرمسیر و استوایی برخوردار است و با بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود، دارای توان تولید 300 میلیون تن محصولات کشاورزی است.
اسکندری در پاسخ به این سؤال که چگونه میتوان به این حجم از تولید در بخش کشاورزی دست یافت، گفت: سال 84 تعداد 94 برنامه راهبردی با محوریت تحقیقات در موضوعات مختلف در بخش کشاورزی تدوین شد و گروه‌های مختلف با این نقطه نظر که کشور دائماً در وضعیت خشکسالی قرار دارد و ترسالی به صورت اتفاقی پیش می‌آید، برای برطرف کردن نیازهای وارداتی، بر اساس شرایط مختلف خشکسالی، سرما و سیل در راستای افزایش تولید محصولات کشاورزی برنامه نوشتند.
وی با بیان این که کتابچه‌ها و مستندات این برنامه‌ها موجود است، اظهار داشت: بسیاری از این برنامه‌ها سال 87 آماده شد و قرار بود که برخی از آن‌‌ها سال 88 عملیاتی شود و به دولت دهم تحویل داده شود.
وزیر دولت نهم احمدی‌نژاد با انتقاد از نظام برنامه‌ریزی کشور افزود: نظام برنامه‌ریزی کشور شخص محور است، نه برنامه‌محور و به همین دلیل با روی کارآمدن مسئولان و دولت‌های جدید، برنامه دولت‌های پیشین کنارگذاشته می‌شود.
وی افزود: در مورد این برنامه‌ها هر جا که لازم بود، قانون تصویب شد، به طوری که قانون بهره‌وری کشاورزی که در مؤسسه پژوهش های برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی و با کمک نمایندگان مجلس تدوین شد، سال 88 ابلاغ شد، ولی تاکنون هیچ کدام از بندهای این قانون اجرایی نشده است.
وزیر اسبق جهاد کشاورزی با یادآوری سخنان خود در مورد بهره‌گیری از ساحل دریا برای تولید، اظهار داشت: در دوران 4 ساله تصدیگری وزارت جهاد کشاورزی در قسمت جزر و مدی دریا واقع در هرمزگان، موفق به تولید جلبک علوفه‌ای که ارزش غذایی بالاتری از یونجه داشت، شدیم و قرار بود که در طرح سه ساله، حدود 400 هزار تن از این جلبک تولید شود.
محمد رضا اسکندری با بیان این که در دوران 4 ساله وزارت روی تولید کاکتوس علوفه‌ای کار شد، اظهار داشت: کاکتوس علوفه‌ای در بوشهر و قصر شیرین با حداقل میزان بارش رشد کرد.
وی افزود: همچنین در کوه زر دامغان در دوران خشکسالی با احداث یک سد زیرزمینی، موفق به تأمین آب مورد نیاز عشایر یک روستا شدیم و در فروردین یا اردیبهشت ماه سال 88 آن سد افتتاح شد.
وزیر اسبق جهادکشاورزی با اشاره به سطح 440 هزار هکتاری کشت سبزی و صیفی (براساس آمار سال 89) گفت: با توجه به کم آبی و همچنین مطرح شدن هدفمندی یارانه‌ها در آن سال‌ها یکی از برنامه‌های ما، انتقال کشت سبزی و صیفی از زمین کشاورزی به گلخانه‌ها بود.
اسکندری با بیان این که اگر دولت هزینه ساخت این 45 هزار هکتار گلخانه را خودش تأمین کند، باز هم به نفع منافع ملی است، اظهار داشت: حرف ما این بود که دولت برای ساخت سد پول می‌دهد، ولی برای بهره‌وری پول نمی‌دهد.
وی افزود: با انتقال کشت به گلخانه‌ها و کاهش سطح زیر کشت آسیبی به اشتغال وارد نمی‌شود، زیرا به ازای هر هکتار زمین کشاورزی یک نفر و به ازای هر هکتار کشت گلخانه‌ای باید 10 نفر حضور داشته باشند.
صرفه‌جویی 7 میلیارد مترمکعبی آب با انتقال کشت به گلخانه‌ها
وزیر جهادکشاورزی دولت نهم تصریح کرد: با انتقال 440 هزار هکتار زمین کشاورزی به 45 هزار هکتار گلخانه، حدود 400 هزار هکتار زمین آزاد می‌شود، ضمن این که با این کار حدود 7 میلیارد مترمکعب یعنی به اندازه 14 سد به ظرفیت اولیه سد کرج صرفه‌جویی آب انجام می‌شود.
طرح نکاشت خیانت به کشور است
وی با بیان این که طرح نکاشت، خیانت به کشور است، عنوان کرد: پیشنهاد من این است که وزرای جهاد کشاورزی بعد از جنگ تحمیلی در دولت‌های آقایان هاشمی، خاتمی و احمد‌ی نژاد مورد بازخواست قرار گیرند، تا معلوم شود چه کسی در مدت وزراتش خیانت و چه کسی خدمت کرده است. این موضوع در قالب یک مناظره، به خوبی روشن می شود.
محمد رضا اسکندری افزود: در دوره 4 ساله وزارت در جهاد کشاورزی کارهایی که در زمینه آبیاری تحت فشار انجام شد، بیشتر از کل دوره قبل از دولت نهم بود، ضمن این که در کارهای آبخیزداری و آبخوان‌داری و ساخت سدهای زیرزمینی هم اقدامات قابل توجهی انجام شد.
وی با بیان این که از 24 اصل سیاستهای اقتصاد مقاومتی ابلاغی مقام معظم رهبری، بیشترین تعداد مربوط به کشاورزی است، اظهار داشت: با این اوصاف برخی افراد می‌گویند خودکفایی در کشاورزی چیست؟!
وزیر اسبق جهاد کشاورزی در مورد این که گفته شده خودکفایی گندم به خاطر زیر کشت بردن سایر زمینها و فدا کردن جو به جای گندم روی داد، تصریح کرد: آمار 30 ساله کشاورزی حاکی از آن است که همواره سطح زیر کشت گندم آبی کشور بین 2 میلیون و 100 هزار هکتار تا 2 میلیون و 400 هزار هکتار متغیر بوده، در حالی که وقتی در سال 83 که بنده مجری طرح گندم بودم، عده‌ای می‌گفتند برای افزایش تولید گندم سطح زیر کشت محصولات دیگر کشاورزی مثل جو و ذرت کاهش یافته است، اما در سال خودکفایی گندم، تولید جو و ذرت هم افزایش یافت.
اسکندری گفت: در حالی که به طور متوسط از هر هکتار سطح زیر کشت گندم حدود 4 میلیون تن گندم برداشت می‌شود، برخی کشاورزان نمونه کشور 2 یا 3 برابر این میزان را از هر هکتار برداشت می‌کنند. بنابراین با بررسی دلیل آن باید این افزایش تولید را به همه کشاورزان و زمینها تعمیم دهیم.
اسکندری با اشاره به زمان ادغام وزارت جهاد سازندگی و وزارت کشاورزی، گفت: در آن ایام رئیس دولت وقت با مقام معظم رهبری دیداری داشتند که ایشان با گلایه از این که سال‌هاست که از دولت خواسته‌ایم در تولید چند محصول کشاورزی خودکفا شویم، اما این موضوع تحقق نیافته و الان بعد از 13 سال به جای این که ما مدعی شویم، آن ها مدعی هستند!
وزیر اسبق جهاد کشاورزی تصریح کرد: در آن جلسه مقام معظم رهبری از رئیس دولت وقت خواستند که به جای چند محصول حداقل در یک محصول و آن هم گندم به خودکفایی برسیم.
وی افزود: بنابراین به دنبال فرمایش مقام معظم رهبری برنامه‌ای 10 ساله برای خودکفایی تولید گندم طی سال‌های 81 تا 90 تدوین شد و برای دستیابی به این مهم گفته شد که با قیمت ثابت سال 80 و در راستای قطع واردات باید سالی مبلغ 600 میلیارد تومان پول عمرانی، مبلغ 600 میلیارد تومان تسهیلات بانکی و 600 میلیارد تومان هم آورده مردمی وجود داشته باشد.
اسکندری با بیان این که ارائه چنین برنامه‌ای به این معنا بود که تحقق خودکفایی در گندم و قطع واردات آن شدنی نیست، بیان داشت: در آن سال، مسئولیت مجری طرح گندم را به بنده پیشنهاد کردند.
وی مهمترین علل رسیدن به خودکفایی در تولید گندم را بهره‌گیری و انتقال 30 درصد علم در مزرعه عنوان کرد و افزود: 5 سال پیش، سیاستهای کلی کشاورزی، آب، تولید، اقتصاد مقاومتی و جمعیت ابلاغ نشده بود، ولی هم‌اکنون این سیاست‌ها اعلام شده و باید در مقابل افرادی که خلاف این سیاست‌ها حرف می‌زنند، با استدلال ایستاد و به صورت فنی با آن ها مناظره کرد.
وزیر اسبق جهاد کشاورزی در پاسخ به این سؤال که با شرایط موجود برای رسیدن به خودکفایی در محصولات کشاورزی چه باید کرد، گفت: خودکفایی در قالب امنیت غذایی از سیاستهای کلان نظام، سند چشم‌انداز، اقتصاد مقاومتی، برنامه‌های پنج‌ساله و کشاورزی است که با مدیریت درست آب، قطعاً میتوان به آن هدف دست یافت.
عامل اصلی خودکفایی در کشاورزی، آب است
وی با بیان این که عامل اصلی خودکفایی در کشاورزی، آب است، اظهار داشت: استفاده از آب در زمان و در حجم مناسب بر میزان تولیدات کشاورزی بسیار تأثیر‌گذار است.
محمد رضا اسکندری تصریح کرد: گفته می‌شود در حال حاضر با 90 میلیارد مترمکعب آب حدود 100 میلیون تن محصول کشاورزی تولید می‌شود، بنابراین از آن جا که 90 میلیارد مترمکعب دیگر آب موجود نیست، قادر به تولید 200 میلیون تن محصول کشاورزی نیستیم.
وی گفت: در حالی که اعتقاد ما این است که با افزایش بهره‌وری آب با حدود 45 میلیارد مترمکعب میتوان حدود 200 میلیون تن محصول کشاورزی برای تأمین غذای 250 میلیون نفر تولید کرد.
وزیر اسبق جهاد کشاورزی با تأکید بر این که دستیابی به این موضوع نیازمند مدیریت است، بیان داشت: نیاز آبی گیاه مشخص است، بنابراین اگر در زمان مشخص که گیاه نیاز به آب دارد، حجم مورد نیاز آب تأمین شود، میتوان به این هدف دست یافت.
اسکندری افزود: در حال حاضر آب در کانال‌های کشاورزی حتی در زمانی که کشاورز به آن نیاز ندارد، جاری است و آن حجم آب هم به حساب کشاورزی آورده می‌شود!
وی افزود: بسیاری از سدهای ساخته شده در کشور، تشتک تبخیر آب هستند و اکوسیستم منطقه را بر هم زده‌اند، در حالی که به اهداف اولیه ساخت که پوشش دهی اراضی کشاورزی است، نرسیده‌اند.
وزیر اسبق جهاد کشاورزی با اشاره به کشت فرا سرزمینی گفت: برای افزایش تولید محصولات کشاورزی باید از ظرفیت کشورهای دیگر در کشاورزی استفاده کرد و با خرید یا اجاره زمین از کشورهای مختلف بخشی از محصول مورد نیاز داخل را تأمین کرد.
محمد رضا اسکندری افزود: بسیاری از کشورها هم‌اکنون از این ظرفیت استفاده می‌کنند و اگر به موقع برای اجاره و خرید زمین اقدام نشود، ممکن است با توجه به تقاضای زیاد، دیگر زمینی برای این کار پیدا نشود.
وزیر اسبق جهاد کشاورزی با بیان این که حتی میتوان با اجاره یا خرید جنگل از کشوری مثل روسیه، فرصت را برای احیای جنگل‌های داخلی فراهم کرد، گفت: بخشی از چوب مورد نیاز داخل از این طریق قابل تأمین است و میتوان با این کار فرصت احیا را به جنگل های داخلی داد.
وی با بیان این که اجاره یا خرید هر هکتار زمین در برخی کشورها با قیمت نازل و حدود 700 تا هزار دلار است، اظهار داشت: چرخش آب و استفاده از یک حجم آب برای چند منظور، یکی از راه‌های افزایش تولید محصولات کشاورزی است.
اسکندری در پاسخ به این سؤال که برخی از این مسائل آرمانی است، در حالی که باید واقعیت‌ها را در نظر گرفت، گفت: خیر، آرمانی نیست! زیرا من در دوره 4 ساله وزارت، الگوی کشت را نوشتیم و در مرداد ماه 88 به دولت تقدیم شد، در حالی که به دلیل اتمام دوره وزارت، نتوانستیم آن را به مجلس ارائه و آن را دنبال کنیم.
وی گفت: 2 سال از دوره وزارت، صرف کارهای مطالعاتی شد، در حالی که اگر تفکری که در 4 سال دولت نهم در وزارت جهاد کشاورزی وجود داشت، 4 سال دیگر هم ادامه می‌یافت، قطعاً مشکلات کنونی را نداشتیم.
اسکندری در مورد اعتقاد به خود کفایی واقتصاد مقاومتی بیان داشت: دو بال اقتصاد مقاومتی، اعتقاد به تولید ملی و دیگری فرهنگ و مدیریت جهادی است و بدون اعتقاد به این دو بال نمی‌توان در راستای اهداف آن گام برداشت.
وی در پاسخ به این سؤال که مسئولان دولت بارها اعلام کردند که در هنگام تحویل دولت یازدهم ذخایر محصولات استراتژیک کشور از قبیل گندم در حد چند روز بوده است، آیا چنین مسئله‌ای را قبول دارید، گفت: من از ذخایر محصولات در سال 92 اطلاعی ندارم، ولی در سال 88 که وزارت را تحویل دادم، ذخایر محصولات اساسی کشور برای بیش از 7 ماه کافی بود.
سردخانههای شرکت پشتیبانی امور دام سال 84 خالی بود
اسکندری بیان داشت: سال 84 وقتی مسئولیت وزارت جهاد کشاورزی را پذیرفتم، در سردخانههای شرکت پشتیبانی امور دام حتی یک کیلو گوشت مرغ و قرمز وجود نداشت.
اسکندری تصریح کرد: سال 88 و هنگام تحویل وزارت به دولت دهم حداقل 70 هزار تن گوشت مرغ و بیش از 20 هزار تن گوشت قرمز در سردخانههای شرکت پشتیبانی امور دام ذخیره موجود بود.
احتمال تخلف در واردات گوشت بوفالو هندی وجود دارد
وزیر اسبق جهاد کشاورزی در مورد واردات گوشت بوفالو هندی و در پاسخ به این سؤال که گفته می‌شود، مطرح شدن واردات این گوشت یک بازی اقتصادی برای افزایش قیمت گوشت وارداتی برزیلی است، گفت: سازمان دامپزشکی کشور در سال‌های 88 – 84 مبدأ واردات گوشت را در صورت نیاز وارداتی تعیین می‌کرد و به هیچ عنوان اجازه واردات گوشت آلوده را به کشور نمی‌داد و تمام موارد بهداشتی را در مراحل مختلف کشتار، نگهداری و حتی در بندر کنترل و نظارت می‌کرد.
وی افزود: در حال حاضر برای واردات گوشت بوفالو اگر همین مراحل و کنترل‌ها انجام شده باشد، نباید جای نگرانی باشد، ولی اگر بین نظارت کننده و وارد کننده زد و بندی باشد، ممکن است دلیل شبهه در مورد آلودگی گوشت‌های وارداتی باشد.
وزیر اسبق جهاد کشاورزی تصریح کرد: در دوره‌ای که من وزیر جهاد کشاورزی بودم، گاهی اوقات در هنگام واردات با چنین مسائلی برخورد می‌کردیم که سیستم نظارتی بلافاصله جلوی ادامه کار را می‌گرفت. بنابراین ممکن است در مورد واردات گوشت بوفالو هم زد و بندی بین وارد کننده و ناظر باشد، اما به طور قطع و یقین نمی‌دانم، چون باید تحقیق کرد و وارد کننده را شناسایی کرد.
اسکندری در پاسخ به خبر سلطه مرغ راس انگلستان بر بازار مرغ ایران، با اشاره به لاین مرغ آرین گفت: لاین مرغ آرین، لاین به روزی نیست، بلکه این لاینی بود که شرکت هلندی تولیدکننده آن، وقتی تصمیم به حذف آن می گیرد، آن را به ایران می فروشد.
وی افزود: سال 76 پس از آزاد شدن یارانه‌ها در صنعت مرغداری، مرغداران به نژادی که در اختیارشان گذاشته می‌شد، اعتراض کردند. به همین دلیل ورود نژادهای مرغ آزاد شد و به دنبال این موضوع، نژادهای مختلفی از جمله راس، وارد کشور شد.
وزیر اسبق جهاد کشاورزی بیان داشت: در دوره وزارت قصد سرمایه‌گذاری بر روی نژادهای اجداد مرغ را داشتیم که متأسفانه بودجه آن تأمین نشد، بنابراین بلافاصله پس از پایان دوره وزارت با وزیر وقت جهاد کشاورزی داشتم و از او خواستم که اجازه دهد با توجه به اهمیت تأمین نژادهای مرغ و خروج از وابستگی روی این مسئله کار تحقیقاتی و تولیدی انجام دهیم که متأسفانه موافقت نشد.
وی با بیان این که تأمین نژادهای مرغ حتی با اهمیت تر از تأمین سلاح‌های جنگی است، اظهار داشت: در صورت قطع واردات از سوی تولید‌کنندگان این نژادها ، طی 6 ماه صنعت مرغداری کشور تعطیل می‌شود.
اسکندری با بیان این که در دولت یازدهم هم مکاتباتی در این راستا با وزیر جهاد کشاورزی داشته‌ایم، گفت: جلسه‌ای به این منظور برگزار شد، ولی برخی از آقایان با بیان مسائلی از این قبیل که ما هر چه را که بخواهیم می‌توانیم وارد کنیم و لزومی به انجام چنین کاری نیست، مانع این کار شدند.
وی افزود: سالانه حدود 250 هزار عدد جوجه اجداد وارد کشور می‌شود، حاصل آن بیش از یک میلیون تن گوشت مرغ است، بنابراین برای جلوگیری از واردات آن باید روی نژادهای اجداد سرمایه‌گذاری شود که متأسفانه مجوز آن توسط دولت به بخش خصوصی داده نمی‌شود.
کاری از: سندس معتمد منفرد، بهروز نوری و بهبود سعیدی کیا
منبع:فارس
خودکفایی در تولید کشاورزی و به ویژه گندم مورد تاکید سیاست گذاران نظام بوده و شعار استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی از شعارهای اصلی مردم در انقلاب اسلامی بود که تا کنون نیز بر آن تاکید می‌شود، یکی از مصادیق مهم استقلال، داشتن استقلال در تولید غذا و خود کفایی در تولید غذای اصلی مردم یعنی گندم است، با این حال برخی افراد مانند عیسی کلانتری که سابقه 13 سال وزارت کشاورزی قبل از ادغام با جهاد سازندگی را دارد، اخیرا در سخنانی بحث خودکفایی را مورد هجمه قرار داده و آن را مزخرف خوانده و بر خلاف سیاستهای اقتصاد مقاومتی خواستار حذف خودکفایی از برنامه در حال تدوین ششم توسعه شده است، این را هم به بهانه کمبود آب و خشکسالی عنوان کرده است.
اما در پی سخنان فرد یاد شده برخی کارشناسان در دفاع از خودکفایی و لزوم رسیدن به استقلال غذایی به ویژه در شرایط تهدید و تحریم اقتصادی انتقادات مهمی به سخنان کلانتری داشتند.
از جمله محمد رضا اسکندری مجری سابق طرح خودکفایی گندم در دولت اصلاحات که پس از آن وزیر اسبق جهاد کشاورزی در دولت نهم بود، با حضور در خبرگزاری فارس پاسخ های کارشناسی به منتقدان خودکفایی داد و به گفته خود تیمی از کارشناسان مجرب و متخصص در امور آب و آبخیزداری و کشاورزی نیز همراه داشت که این سخنان مورد تایید کارشناسان بوده و خود به عنوان سخنگوی این گروه کارشناسی سخن می‌گفت.
در این نشست تخصصی به همراه محمدرضا اسکندری وزیر اسبق جهاد کشاورزی، فرود شریفی رئیس اسبق سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری، مصطفی آقایا رئیس سابق موسسه پژوهشهای برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی، ارژنگ جوادی رئیس اسبق موسسه تحقیقاتی مهندسی کشاورزی، مسعود خیر خواه رئیس اسبق موسسه تحقیقات خاک، آب و آبخیزداری وزارت جهاد کشاورزی و طراح سدهای زیر زمینی در خبرگزاری فارس حضور داشتند.
خبرگزاری فارس نیز آمادگی دارد، در فضای کارشناسی نقطه نظرات کارشناسی موافقان و منتقدان طرح خودکفایی کشاورزی و به ویژه گندم را پوشش دهد و در معرض دید و قضاوت مردم، کارشناسان و مسئولان قرار دهد.
خودکفایی خواسته مردم و نظام و مورد تایید کارشناسان
محمدرضا اسکندری وزیر جهاد کشاورزی دولت نهم گفت: برخی ادعا می‌کنند به دلیل مشکلات ناشی از کم آبی نباید اقدام به تولید محصولات کشاورزی کرد، در حالی که این موضوع درست نیست، زیرا حجم زیادی از هدر رفت آب کشور، در محاسبات به ناحق به کشاورزی نسبت داده می‌شود.
وی افزود: طبق برآورد کارشناسان از 100 میلیارد مترمکعب استحصال آب در کشور، حدود 10 میلیارد مترمکعب آن در بخش صنعت و مصارف خانگی عنوان می‌شود و مصرف 90 درصد باقی مانده را هم به بخش کشاورزی نسبت می‌دهند که در واقع این طور نیست و حدود 65 درصد این آب صرف کشاورزی می‌شود.
وزیر جهاد کشاورزی دولت نهم احمدی‌نژاد، تصریح کرد: متوسط بارندگی سالانه کشور، حدود 250 میلی‌متر است، در حالی که این رقم در برخی مناطق حتی به 2 هزار میلی‌متر هم می‌رسد، بنابراین با برنامه‌ریزی اصولی حتی در کشور خشک و نیمه خشک هم میتوان محصولات کشاورزی تولید کرد.
کشاورزی گرفتار بحران مدیریت آب است
اسکندری بیان داشت: در کشور با مشکل آب مواجه نیستیم، بلکه با بحران مدیریت آن مواجهیم، زیرا بهره‌وری آب در کشاورزی پایین است.
وی افزود: افرادی که در جایگاه تصمیم گیری‌اند و بین مردم با اظهاراتشان باعث ناامیدی می‌شوند، اینان مُبلِّغ افکار دشمنان هستند.
اسکندری در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه راهکار مدیریتی برای افزایش تولید محصولات کشاورزی با توجه وضعیت آبی کشور چیست، گفت: ایران از نعمت 3 هزار کیلومتر ساحل برخوردار است، اما تاکنون کسی به استفاده از آب دریا برای تولید محصولات کشاورزی فکر نکرده است.
وی افزود: امام خمینی (ره) و بعد از رحلت ایشان، مقام معظم رهبری همواره بر تهیه غذای مردم از طریق تولیدات کشاورزی داخلی تأکید داشته‌اند.
توان تولید 300 میلیون تن محصولات کشاورزی را داریم
وزیر جهاد کشاورزی دولت نهم اظهار داشت: ایران به واسطه داشتن ویژگی چهار فصل و وسعت یک میلیون و 647 هزار کیلومتر مربع از توانایی کشت محصولات مناطق مختلف سردسیر، معتدل، گرمسیر و استوایی برخوردار است و با بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود، دارای توان تولید 300 میلیون تن محصولات کشاورزی است.
اسکندری در پاسخ به این سؤال که چگونه میتوان به این حجم از تولید در بخش کشاورزی دست یافت، گفت: سال 84 تعداد 94 برنامه راهبردی با محوریت تحقیقات در موضوعات مختلف در بخش کشاورزی تدوین شد و گروه‌های مختلف با این نقطه نظر که کشور دائماً در وضعیت خشکسالی قرار دارد و ترسالی به صورت اتفاقی پیش می‌آید، برای برطرف کردن نیازهای وارداتی، بر اساس شرایط مختلف خشکسالی، سرما و سیل در راستای افزایش تولید محصولات کشاورزی برنامه نوشتند.
وی با بیان این که کتابچه‌ها و مستندات این برنامه‌ها موجود است، اظهار داشت: بسیاری از این برنامه‌ها سال 87 آماده شد و قرار بود که برخی از آن‌‌ها سال 88 عملیاتی شود و به دولت دهم تحویل داده شود.
وزیر دولت نهم احمدی‌نژاد با انتقاد از نظام برنامه‌ریزی کشور افزود: نظام برنامه‌ریزی کشور شخص محور است، نه برنامه‌محور و به همین دلیل با روی کارآمدن مسئولان و دولت‌های جدید، برنامه دولت‌های پیشین کنارگذاشته می‌شود.
وی افزود: در مورد این برنامه‌ها هر جا که لازم بود، قانون تصویب شد، به طوری که قانون بهره‌وری کشاورزی که در مؤسسه پژوهش های برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی و با کمک نمایندگان مجلس تدوین شد، سال 88 ابلاغ شد، ولی تاکنون هیچ کدام از بندهای این قانون اجرایی نشده است.
وزیر اسبق جهاد کشاورزی با یادآوری سخنان خود در مورد بهره‌گیری از ساحل دریا برای تولید، اظهار داشت: در دوران 4 ساله تصدیگری وزارت جهاد کشاورزی در قسمت جزر و مدی دریا واقع در هرمزگان، موفق به تولید جلبک علوفه‌ای که ارزش غذایی بالاتری از یونجه داشت، شدیم و قرار بود که در طرح سه ساله، حدود 400 هزار تن از این جلبک تولید شود.
محمد رضا اسکندری با بیان این که در دوران 4 ساله وزارت روی تولید کاکتوس علوفه‌ای کار شد، اظهار داشت: کاکتوس علوفه‌ای در بوشهر و قصر شیرین با حداقل میزان بارش رشد کرد.
وی افزود: همچنین در کوه زر دامغان در دوران خشکسالی با احداث یک سد زیرزمینی، موفق به تأمین آب مورد نیاز عشایر یک روستا شدیم و در فروردین یا اردیبهشت ماه سال 88 آن سد افتتاح شد.
وزیر اسبق جهادکشاورزی با اشاره به سطح 440 هزار هکتاری کشت سبزی و صیفی (براساس آمار سال 89) گفت: با توجه به کم آبی و همچنین مطرح شدن هدفمندی یارانه‌ها در آن سال‌ها یکی از برنامه‌های ما، انتقال کشت سبزی و صیفی از زمین کشاورزی به گلخانه‌ها بود.
اسکندری با بیان این که اگر دولت هزینه ساخت این 45 هزار هکتار گلخانه را خودش تأمین کند، باز هم به نفع منافع ملی است، اظهار داشت: حرف ما این بود که دولت برای ساخت سد پول می‌دهد، ولی برای بهره‌وری پول نمی‌دهد.
وی افزود: با انتقال کشت به گلخانه‌ها و کاهش سطح زیر کشت آسیبی به اشتغال وارد نمی‌شود، زیرا به ازای هر هکتار زمین کشاورزی یک نفر و به ازای هر هکتار کشت گلخانه‌ای باید 10 نفر حضور داشته باشند.
صرفه‌جویی 7 میلیارد مترمکعبی آب با انتقال کشت به گلخانه‌ها
وزیر جهادکشاورزی دولت نهم تصریح کرد: با انتقال 440 هزار هکتار زمین کشاورزی به 45 هزار هکتار گلخانه، حدود 400 هزار هکتار زمین آزاد می‌شود، ضمن این که با این کار حدود 7 میلیارد مترمکعب یعنی به اندازه 14 سد به ظرفیت اولیه سد کرج صرفه‌جویی آب انجام می‌شود.
طرح نکاشت خیانت به کشور است
وی با بیان این که طرح نکاشت، خیانت به کشور است، عنوان کرد: پیشنهاد من این است که وزرای جهاد کشاورزی بعد از جنگ تحمیلی در دولت‌های آقایان هاشمی، خاتمی و احمد‌ی نژاد مورد بازخواست قرار گیرند، تا معلوم شود چه کسی در مدت وزراتش خیانت و چه کسی خدمت کرده است. این موضوع در قالب یک مناظره، به خوبی روشن می شود.
محمد رضا اسکندری افزود: در دوره 4 ساله وزارت در جهاد کشاورزی کارهایی که در زمینه آبیاری تحت فشار انجام شد، بیشتر از کل دوره قبل از دولت نهم بود، ضمن این که در کارهای آبخیزداری و آبخوان‌داری و ساخت سدهای زیرزمینی هم اقدامات قابل توجهی انجام شد.
وی با بیان این که از 24 اصل سیاستهای اقتصاد مقاومتی ابلاغی مقام معظم رهبری، بیشترین تعداد مربوط به کشاورزی است، اظهار داشت: با این اوصاف برخی افراد می‌گویند خودکفایی در کشاورزی چیست؟!
وزیر اسبق جهاد کشاورزی در مورد این که گفته شده خودکفایی گندم به خاطر زیر کشت بردن سایر زمینها و فدا کردن جو به جای گندم روی داد، تصریح کرد: آمار 30 ساله کشاورزی حاکی از آن است که همواره سطح زیر کشت گندم آبی کشور بین 2 میلیون و 100 هزار هکتار تا 2 میلیون و 400 هزار هکتار متغیر بوده، در حالی که وقتی در سال 83 که بنده مجری طرح گندم بودم، عده‌ای می‌گفتند برای افزایش تولید گندم سطح زیر کشت محصولات دیگر کشاورزی مثل جو و ذرت کاهش یافته است، اما در سال خودکفایی گندم، تولید جو و ذرت هم افزایش یافت.
اسکندری گفت: در حالی که به طور متوسط از هر هکتار سطح زیر کشت گندم حدود 4 میلیون تن گندم برداشت می‌شود، برخی کشاورزان نمونه کشور 2 یا 3 برابر این میزان را از هر هکتار برداشت می‌کنند. بنابراین با بررسی دلیل آن باید این افزایش تولید را به همه کشاورزان و زمینها تعمیم دهیم.
اسکندری با اشاره به زمان ادغام وزارت جهاد سازندگی و وزارت کشاورزی، گفت: در آن ایام رئیس دولت وقت با مقام معظم رهبری دیداری داشتند که ایشان با گلایه از این که سال‌هاست که از دولت خواسته‌ایم در تولید چند محصول کشاورزی خودکفا شویم، اما این موضوع تحقق نیافته و الان بعد از 13 سال به جای این که ما مدعی شویم، آن ها مدعی هستند!
وزیر اسبق جهاد کشاورزی تصریح کرد: در آن جلسه مقام معظم رهبری از رئیس دولت وقت خواستند که به جای چند محصول حداقل در یک محصول و آن هم گندم به خودکفایی برسیم.
وی افزود: بنابراین به دنبال فرمایش مقام معظم رهبری برنامه‌ای 10 ساله برای خودکفایی تولید گندم طی سال‌های 81 تا 90 تدوین شد و برای دستیابی به این مهم گفته شد که با قیمت ثابت سال 80 و در راستای قطع واردات باید سالی مبلغ 600 میلیارد تومان پول عمرانی، مبلغ 600 میلیارد تومان تسهیلات بانکی و 600 میلیارد تومان هم آورده مردمی وجود داشته باشد.
اسکندری با بیان این که ارائه چنین برنامه‌ای به این معنا بود که تحقق خودکفایی در گندم و قطع واردات آن شدنی نیست، بیان داشت: در آن سال، مسئولیت مجری طرح گندم را به بنده پیشنهاد کردند.
وی مهمترین علل رسیدن به خودکفایی در تولید گندم را بهره‌گیری و انتقال 30 درصد علم در مزرعه عنوان کرد و افزود: 5 سال پیش، سیاستهای کلی کشاورزی، آب، تولید، اقتصاد مقاومتی و جمعیت ابلاغ نشده بود، ولی هم‌اکنون این سیاست‌ها اعلام شده و باید در مقابل افرادی که خلاف این سیاست‌ها حرف می‌زنند، با استدلال ایستاد و به صورت فنی با آن ها مناظره کرد.
وزیر اسبق جهاد کشاورزی در پاسخ به این سؤال که با شرایط موجود برای رسیدن به خودکفایی در محصولات کشاورزی چه باید کرد، گفت: خودکفایی در قالب امنیت غذایی از سیاستهای کلان نظام، سند چشم‌انداز، اقتصاد مقاومتی، برنامه‌های پنج‌ساله و کشاورزی است که با مدیریت درست آب، قطعاً میتوان به آن هدف دست یافت.
عامل اصلی خودکفایی در کشاورزی، آب است
وی با بیان این که عامل اصلی خودکفایی در کشاورزی، آب است، اظهار داشت: استفاده از آب در زمان و در حجم مناسب بر میزان تولیدات کشاورزی بسیار تأثیر‌گذار است.
محمد رضا اسکندری تصریح کرد: گفته می‌شود در حال حاضر با 90 میلیارد مترمکعب آب حدود 100 میلیون تن محصول کشاورزی تولید می‌شود، بنابراین از آن جا که 90 میلیارد مترمکعب دیگر آب موجود نیست، قادر به تولید 200 میلیون تن محصول کشاورزی نیستیم.
وی گفت: در حالی که اعتقاد ما این است که با افزایش بهره‌وری آب با حدود 45 میلیارد مترمکعب میتوان حدود 200 میلیون تن محصول کشاورزی برای تأمین غذای 250 میلیون نفر تولید کرد.
وزیر اسبق جهاد کشاورزی با تأکید بر این که دستیابی به این موضوع نیازمند مدیریت است، بیان داشت: نیاز آبی گیاه مشخص است، بنابراین اگر در زمان مشخص که گیاه نیاز به آب دارد، حجم مورد نیاز آب تأمین شود، میتوان به این هدف دست یافت.
اسکندری افزود: در حال حاضر آب در کانال‌های کشاورزی حتی در زمانی که کشاورز به آن نیاز ندارد، جاری است و آن حجم آب هم به حساب کشاورزی آورده می‌شود!
وی افزود: بسیاری از سدهای ساخته شده در کشور، تشتک تبخیر آب هستند و اکوسیستم منطقه را بر هم زده‌اند، در حالی که به اهداف اولیه ساخت که پوشش دهی اراضی کشاورزی است، نرسیده‌اند.
وزیر اسبق جهاد کشاورزی با اشاره به کشت فرا سرزمینی گفت: برای افزایش تولید محصولات کشاورزی باید از ظرفیت کشورهای دیگر در کشاورزی استفاده کرد و با خرید یا اجاره زمین از کشورهای مختلف بخشی از محصول مورد نیاز داخل را تأمین کرد.
محمد رضا اسکندری افزود: بسیاری از کشورها هم‌اکنون از این ظرفیت استفاده می‌کنند و اگر به موقع برای اجاره و خرید زمین اقدام نشود، ممکن است با توجه به تقاضای زیاد، دیگر زمینی برای این کار پیدا نشود.
وزیر اسبق جهاد کشاورزی با بیان این که حتی میتوان با اجاره یا خرید جنگل از کشوری مثل روسیه، فرصت را برای احیای جنگل‌های داخلی فراهم کرد، گفت: بخشی از چوب مورد نیاز داخل از این طریق قابل تأمین است و میتوان با این کار فرصت احیا را به جنگل های داخلی داد.
وی با بیان این که اجاره یا خرید هر هکتار زمین در برخی کشورها با قیمت نازل و حدود 700 تا هزار دلار است، اظهار داشت: چرخش آب و استفاده از یک حجم آب برای چند منظور، یکی از راه‌های افزایش تولید محصولات کشاورزی است.
اسکندری در پاسخ به این سؤال که برخی از این مسائل آرمانی است، در حالی که باید واقعیت‌ها را در نظر گرفت، گفت: خیر، آرمانی نیست! زیرا من در دوره 4 ساله وزارت، الگوی کشت را نوشتیم و در مرداد ماه 88 به دولت تقدیم شد، در حالی که به دلیل اتمام دوره وزارت، نتوانستیم آن را به مجلس ارائه و آن را دنبال کنیم.
وی گفت: 2 سال از دوره وزارت، صرف کارهای مطالعاتی شد، در حالی که اگر تفکری که در 4 سال دولت نهم در وزارت جهاد کشاورزی وجود داشت، 4 سال دیگر هم ادامه می‌یافت، قطعاً مشکلات کنونی را نداشتیم.
اسکندری در مورد اعتقاد به خود کفایی واقتصاد مقاومتی بیان داشت: دو بال اقتصاد مقاومتی، اعتقاد به تولید ملی و دیگری فرهنگ و مدیریت جهادی است و بدون اعتقاد به این دو بال نمی‌توان در راستای اهداف آن گام برداشت.
وی در پاسخ به این سؤال که مسئولان دولت بارها اعلام کردند که در هنگام تحویل دولت یازدهم ذخایر محصولات استراتژیک کشور از قبیل گندم در حد چند روز بوده است، آیا چنین مسئله‌ای را قبول دارید، گفت: من از ذخایر محصولات در سال 92 اطلاعی ندارم، ولی در سال 88 که وزارت را تحویل دادم، ذخایر محصولات اساسی کشور برای بیش از 7 ماه کافی بود.
سردخانههای شرکت پشتیبانی امور دام سال 84 خالی بود
اسکندری بیان داشت: سال 84 وقتی مسئولیت وزارت جهاد کشاورزی را پذیرفتم، در سردخانههای شرکت پشتیبانی امور دام حتی یک کیلو گوشت مرغ و قرمز وجود نداشت.
اسکندری تصریح کرد: سال 88 و هنگام تحویل وزارت به دولت دهم حداقل 70 هزار تن گوشت مرغ و بیش از 20 هزار تن گوشت قرمز در سردخانههای شرکت پشتیبانی امور دام ذخیره موجود بود.
احتمال تخلف در واردات گوشت بوفالو هندی وجود دارد
وزیر اسبق جهاد کشاورزی در مورد واردات گوشت بوفالو هندی و در پاسخ به این سؤال که گفته می‌شود، مطرح شدن واردات این گوشت یک بازی اقتصادی برای افزایش قیمت گوشت وارداتی برزیلی است، گفت: سازمان دامپزشکی کشور در سال‌های 88 – 84 مبدأ واردات گوشت را در صورت نیاز وارداتی تعیین می‌کرد و به هیچ عنوان اجازه واردات گوشت آلوده را به کشور نمی‌داد و تمام موارد بهداشتی را در مراحل مختلف کشتار، نگهداری و حتی در بندر کنترل و نظارت می‌کرد.
وی افزود: در حال حاضر برای واردات گوشت بوفالو اگر همین مراحل و کنترل‌ها انجام شده باشد، نباید جای نگرانی باشد، ولی اگر بین نظارت کننده و وارد کننده زد و بندی باشد، ممکن است دلیل شبهه در مورد آلودگی گوشت‌های وارداتی باشد.
وزیر اسبق جهاد کشاورزی تصریح کرد: در دوره‌ای که من وزیر جهاد کشاورزی بودم، گاهی اوقات در هنگام واردات با چنین مسائلی برخورد می‌کردیم که سیستم نظارتی بلافاصله جلوی ادامه کار را می‌گرفت. بنابراین ممکن است در مورد واردات گوشت بوفالو هم زد و بندی بین وارد کننده و ناظر باشد، اما به طور قطع و یقین نمی‌دانم، چون باید تحقیق کرد و وارد کننده را شناسایی کرد.
اسکندری در پاسخ به خبر سلطه مرغ راس انگلستان بر بازار مرغ ایران، با اشاره به لاین مرغ آرین گفت: لاین مرغ آرین، لاین به روزی نیست، بلکه این لاینی بود که شرکت هلندی تولیدکننده آن، وقتی تصمیم به حذف آن می گیرد، آن را به ایران می فروشد.
وی افزود: سال 76 پس از آزاد شدن یارانه‌ها در صنعت مرغداری، مرغداران به نژادی که در اختیارشان گذاشته می‌شد، اعتراض کردند. به همین دلیل ورود نژادهای مرغ آزاد شد و به دنبال این موضوع، نژادهای مختلفی از جمله راس، وارد کشور شد.
وزیر اسبق جهاد کشاورزی بیان داشت: در دوره وزارت قصد سرمایه‌گذاری بر روی نژادهای اجداد مرغ را داشتیم که متأسفانه بودجه آن تأمین نشد، بنابراین بلافاصله پس از پایان دوره وزارت با وزیر وقت جهاد کشاورزی داشتم و از او خواستم که اجازه دهد با توجه به اهمیت تأمین نژادهای مرغ و خروج از وابستگی روی این مسئله کار تحقیقاتی و تولیدی انجام دهیم که متأسفانه موافقت نشد.
وی با بیان این که تأمین نژادهای مرغ حتی با اهمیت تر از تأمین سلاح‌های جنگی است، اظهار داشت: در صورت قطع واردات از سوی تولید‌کنندگان این نژادها ، طی 6 ماه صنعت مرغداری کشور تعطیل می‌شود.
اسکندری با بیان این که در دولت یازدهم هم مکاتباتی در این راستا با وزیر جهاد کشاورزی داشته‌ایم، گفت: جلسه‌ای به این منظور برگزار شد، ولی برخی از آقایان با بیان مسائلی از این قبیل که ما هر چه را که بخواهیم می‌توانیم وارد کنیم و لزومی به انجام چنین کاری نیست، مانع این کار شدند.
وی افزود: سالانه حدود 250 هزار عدد جوجه اجداد وارد کشور می‌شود، حاصل آن بیش از یک میلیون تن گوشت مرغ است، بنابراین برای جلوگیری از واردات آن باید روی نژادهای اجداد سرمایه‌گذاری شود که متأسفانه مجوز آن توسط دولت به بخش خصوصی داده نمی‌شود.
کاری از: سندس معتمد منفرد، بهروز نوری و بهبود سعیدی کیا
منبع:فارس
نظر شما