حسین شیرزاد - تحلیل گر و دکترای توسعه کشاورزی

تمرکز تولید محصول در چند سبد نان جهانی و وابستگی شدید وارداتی بسیاری از کشورهای در حال توسعه، بازارهای غلات جهانی را مستعد شوک های سیستمیک ناشی از آب و هوا یا شکست عرضه ناشی از درگیری می کند. اغلب با پاسخ‌های سیاستی یکجانبه، مانند محدودیت‌های صادراتی تقویت می‌شود، خطرات کوتاه‌مدت ناشی از امنیت غذایی جهانی قابل‌توجه است، اما به‌اندازه کافی توسط رویکردهای مدل‌سازی شناسایی نشده است. در این میان، گندم یک کالای اساسی کشاورزی است که بر اقتصاد جهانی و امنیت غذایی تأثیر می گذارد. تولید جهانی گندم عمدتاً در روسیه، ایالات متحده، کانادا، اتحادیه اروپا و اوکراین است. روسیه از نظر صادرات گندم در رتبه اول قرار دارد و پس از آن آمریکا، کانادا و استرالیا قرار دارند. این کشورها صادرکنندگان عمده هستند و به طور قابل توجهی بر قیمت گندم تأثیر می گذارند. قیمت گندم در دوره هایی با عملکرد بالا، افزایش سهمیه های صادراتی و کاهش تقاضای جهانی کاهش می یابد. تقویت دلار آمریکا، اشباع ذخایر و رقابت شدید بین صادرکنندگان برای واردات گندم به آسیا و آفریقا نیز باعث کاهش قیمت شده است. قیمت گندم می تواند در برابر بازدهی پایین به دلیل خشکسالی، خطرات ژئوپلیتیکی یا محدودیت های صادراتی رشد کند. عامل دیگر افزایش تقاضا از سوی بخش مواد غذایی به ویژه در مواجهه با تورم و اختلال در زنجیره تامین است. قیمت فعلی گندم ۵۶۰.۷۵ دلار است. در بین پیش بینی های حداقل ۱۲ تحلیل گر مهم انتظار می رود گندم تا پایان سال ۲۰۲۵ افزایش یابد. البته پیش بینی ها برای سال ۲۰۲۵ متفاوت است، StockScan انتظار نرخ گندم در محدوده ۵۶۵.۷۵  تا ۶۹۷.۶۰ دلار، WalletInvestor در ۶۸۲.۸۶   تا ۷۰۹.۹۶ دلار، و GovCapital در ۴۴۲.۲۳   تا ۶۶۸.۹۹ دلار را دارد. بهرحال، گندم یک سرمایه گذاری محبوب برای معامله گران و سرمایه گذاران است. حرکت قیمت گندم چرخه ای است، اما ارزش گندم می تواند تحت تأثیر رویدادهای طبیعی و ژئوپلیتیکی قرار گیرد. قیمت گندم در تاریخ ۲۰۲۵/۰۴/۲۰ ۵۶۰.۷۵ دلار معامله بزرگی شد. پیش بینی های گندم برای تابستان سال ۲۰۲۵ به دلیل شرایط آب و هوایی، تقاضا و صادرات متغیر است. گندم در بورس ها CBOT، KCBT، MGEX معامله می شود، تحلیلگران تاثیر سهام و بازده را ارزیابی می کنند و سناریوهای مختلفی را برای معامله گران ارائه می دهند. بر اساس پیش‌بینی StockScan، تقاضای قوی در آسیا قیمت‌ها را تا مهرماه افزایش می‌دهد. خطرات احتمالی آب و هوا و عوامل فصلی ممکن است باعث نوسانات گسترده در اواسط سال ۲۰۲۵ شود. در حال حاضر سطوح مقاومت کلیدی در ۵۶۶ دلار، ۵۸۰ دلار و ۶۲۱ دلار قرار دارند. سطح پشتیبانی ۵۳۴ دلار است. با توجه به عامل فصلی، از آنجایی که گندم معمولاً در بهار و اوایل تابستان رشد می کند، این روند حداقل تا اواسط تابستان صعودی خواهد بود. قیمت گندم با تعادل عوامل طبیعی، اقتصادی و سیاسی تعیین می شود و به عوامل زیر بستگی دارد:
•    شرایط آب و هوایی خشکسالی، سیل یا یخبندان می تواند حجم برداشت را به میزان قابل توجهی کاهش دهد، به طور مستقیم بر عرضه تأثیر بگذارد و قیمت گندم را افزایش دهد.
•    عرضه و تقاضا. رشد جمعیت و مصرف مواد غذایی، از جمله نان و علوفه، نرخ ارز گندم را بالاتر می برد.
•    عوامل ژئوپلیتیک جنگ‌ها، تحریم‌های تجاری یا عوارض صادرات (مثلاً در منطقه دریای سیاه) عرضه جهانی را مختل می‌کند.
•    هزینه های تولید. افزایش قیمت سوخت، کود و ماشین آلات کشاورزی، هزینه کشت گندم را افزایش می دهد.
•    سهام، گندم یک دارایی عالی برای یک سبد سرمایه گذاری متعادل است. عرضه بیش از حد سهام جهانی قیمت ها را پایین نگه می دارد، در حالی که کمبود باعث افزایش قیمت گندم می شود. در مبادلاتی مانند CBOT به صورت آتی که بر حسب بوشل اندازه گیری می شود معامله می شود. گندم به دلیل حساسیت آن به هزینه های انرژی، آب و هوا، تقاضا و عوامل ژئوپلیتیکی، دارایی بی ثباتی محسوب می شود. قیمت آن منعکس کننده تعادل بین برداشت و مصرف است و آن را به یک دارایی استراتژیک مهم برای تاجران و سرمایه گذارانی تبدیل می کند که به دنبال سرمایه گذاری در نوسانات در بازار کشاورزی هستند. گندم  در تاریخ ۰۴.۰۳.۲۰۲۲ به بالاترین حد خود یعنی ۱۳۴۰ دلار رسید. کمترین قیمت گندم در تاریخ ۱۳.۱۲.۱۹۹۹ با قیمت ۲۲۵ دلار ثبت شد. بنابراین عملکرد قیمتی گندم در ده سال گذشته نشان می دهد. ارزیابی داده‌های قیمت تاریخی برای پیش‌بینی تا حد امکان دقیق اهمیت دارد. میانگین قیمت در ۱۰ سال گذشته از ۴۵۰ تا ۷۰۰ دلار متغیر است که نشان دهنده نوسانات بالا در قیمت گندم است. در جولای ۲۰۲۰، قیمت ۵۲۰ دلار بود زیرا همه‌گیری کووید-۱۹ باعث وحشت در بازار مواد غذایی شد و قیمت گندم را بر اثر افزایش تقاضا تحریک کرد. در ماه مه ۲۰۲۲، گندم در بحبوحه درگیری های مسلحانه در شرق اروپا که صادرات از دریای سیاه را محدود کرد، به ۱۳۰۰ دلار افزایش یافت. کمبود باعث افزایش قیمت اوراق آتی شد. در مارس ۲۰۲۳، با از سرگیری محموله‌های ابتکاری غلات دریای سیاه و تثبیت بازار گندم، قیمت گندم به ۷۰۰ دلار کاهش یافت. در ژوئن ۲۰۲۴، نرخ گندم به ۷۲۳ دلار رسید زیرا خشکسالی ایالات متحده به محصول آسیب رساند و ارزش گندم را در مبادلات جهانی به شدت افزایش داد. در آوریل ۲۰۲۵، گندم به دلیل افزایش ذخایر جهانی و افزایش صادرات به ۵۵۰ دلار کاهش یافت اما بفاصله کوتاهی روند صعودی گرفت. البته قیمت گندم در تابستان به دلیل خطرات آب و هوایی نوسانات بالایی را نشان می دهد و به عنوان یک قاعده، نوسانات در زمستان کمتر است. در این رابطه گزارش WASDE ترکیبی از سیگنال های مثبت و منفی را نشان می دهد. در دوره‌های ناآرامی‌های ژئوپلیتیکی یا بحران‌های جهانی، قیمت گندم می‌تواند به شدت افزایش یابد و آن را به یک دارایی دفاعی تبدیل کند. پیش‌بینی می‌شود که در ادامه سال ۲۰۲۵، قیمت گندم بالا باقی بماند و از ۶.۵۰ تا ۷.۵۰ دلار در هر بوشل متغیر باشد، در MATIF (بازار آتی بین‌المللی فرانسه) چشم انداز نسبتا صعودی بازار گندم نمایان شده است. شاید به دلیل محدودیت‌های زنجیره تامین جهانی و ادامه تقاضا برای گندم ایالات متحده، چشم انداز غلات در سال های آینده نسبتا مثبت باقی می ماند. قیمت ها با تقاضای پایدار برای خوراک و غلات غذایی حمایت می شود، اما همچنان خطر نوسانات قیمت یا اسپایک( Spike) قیمت در معاملات به دلیل شرایط آب و هوایی، تورم و محدودیت های تجاری وجود دارد.

**وزن های گندم به بوشل است**