بر اساس محاسبات مقدماتی اداره حساب‌های اقتصادی بانک مرکزی، تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه (و به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵) در سه ماهه سوم سال ۱۴۰۱ به رقم ۳۸۲۱.۹ هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به سه ماهه سوم سال ۱۴۰۰، رشد ۵.۳ درصدی را نشان می دهد. همچنین رشد اقتصادی بدون نفت طی دوره مذکور معادل ۴.۵ درصد بود که حکایت از محوریت بخش‌های اقتصادی غیر نفتی در تحقق رشد اقتصادی سه ماهه سوم سال ۱۴۰۱ دارد.

بر اساس این گزارش بررسی وضعیت سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی (به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵) مبین آن است که در سه ماهه سوم سال ۱۴۰۱ "تشکیل سرمایه ثابت ناخالص" از رشد ۱۶.۶ درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل برخوردار گردید که این میزان رشد عمدتاً حاصل عملکرد رشد مثبت تشکیل سرمایه در بخش "ماشین آلات" معادل ۲۸.۳ درصد می‌باشد.

در مجموع عملکرد تولید ناخالص داخلی کشور به قیمت پایه در نه‌ماهه سال ۱۴۰۱ "با احتساب نفت" و "بدون احتساب نفت" به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵ به ترتیب به ۱۱۵۶۹.۳ و ۱۰۶۱۱.۳ هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب با افزایش ۳.۷ و ۳.۲ درصدی همراه بوده است. تحقق رشد اقتصادی ۳.۷ درصدی در نه‌ماهه سال ۱۴۰۱ در امتداد رشد اقتصادی ۴.۴ درصدی سال‌۱۴۰۰، حکایت از روند رو به بهبود فعالیت‌های اقتصادی در کشور به رغم تداوم تحریم‌های اقتصادی دارد.

مولفه‌های رشد اقتصادی در سه ماهه سوم سال ۱۴۰۱

بررسی عملکرد رشد اقتصادی بر حسب گروه فعالیت‌های اقتصادی نشان می‌دهد، رشد تولید ناخالص داخلی در سه ماهه سوم سال ۱۴۰۱ حاصل تحقق رشد مثبت ارزش افزوده در تمامی گروه‌ها بوده است. لازم به توضیح است در دوره مورد گزارش، رشد محقق شده گروه‌های "نفت و گاز"، "صنایع و معادن"، "خدمات" و "کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری" نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب معادل ۱۵.۴، ۸.۹، ۳.۳ و ۱.۱ درصد می‌باشد.

بررسی تولید ناخالص داخلی برحسب اقلام هزینه نهایی (به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵) در سه ماهه سوم سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد، "هزینه‌های مصرف نهایی بخش خصوصی"، "هزینه‌های مصرف نهایی بخش دولتی" و "تشکیل سرمایه ثابت ناخالص" به ترتیب از نرخ‌های رشد ۱۱.۳، ۱۶.۰ و ۱۶.۶ درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل برخوردار بوده‌اند. در این دوره رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص به تفکیک "ماشین آلات" و "ساختمان" به ترتیب معادل ۲۸.۳ و ۶.۹ درصد بوده است.

مولفه‌های رشد اقتصادی در ۹ ماهه سال ۱۴۰۱

بررسی عملکرد رشد اقتصادی بر حسب گروه فعالیت‌های اقتصادی در نه‌ماهه سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد، رشد ارزش افزوده گروه‌های "خدمات"، "صنایع و معادن"، "نفت و گاز" و "کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری" نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب معادل ۲.۸، ۵.۶، ۹.۳ و ۱.۱ درصد بود که به ترتیب از سهمی معادل ۱.۶، ۱.۳، ۰.۷، و ۰.۲ واحد درصد در رشد اقتصادی نه‌ماهه سال ۱۴۰۱ برخوردار بوده‌اند. در دوره مورد گزارش ارزش افزوده بخش "صنعت" به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵ از افزایش ۸.۰ درصدی نسبت به دوره مشابه سال ۱۴۰۰ برخوردار بود؛ به طور مشخص در این بخش رشد شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی ۱۰۰ نفر کارکن و بیشتر ‌- با اختصاص سهم حدود ۷۰ درصد از ارزش افزوده بخش صنعت‌- نسبت به دوره مشابه سال ۱۴۰۰ معادل ۸.۳ درصد بود. بررسی عملکرد رشد شاخص مزبور به تفکیک رشته فعالیت‌های صنعتی (بر حسب کدهای ISIC دو رقمی) نشان می‌دهد که در نه‌ماهه سال ۱۴۰۱ از مجموع ۲۴ گروه اصلی، ۲۳ گروه (با ضریب اهمیت ۹۵.۱ درصدی از شاخص کل) از رشد مثبت تولید برخوردار بوده‌اند؛ از جمله صنایعی که بیشترین سهم را در رشد محقق شده این دوره داشته‌اند می‌توان به "صنایع تولید وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم‌تریلر"، "صـنایع‌تولید فلزات اساسی" و "صـنایع ‌تولید مواد و محصولات شیمیایی" اشاره نمود.

بررسی تولید ناخالص داخلی برحسب اقلام هزینه نهایی در نه‌ماهه سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد، "هزینه‌های مصرف نهایی بخش خصوصی" و "تشکیل سرمایه ثابت ناخالص" به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵ از نرخ‌ رشد یکسان ۷.۷ درصدی نسبت به نه‌ماهه سال قبل برخوردار بوده‌اند. در این دوره عملکرد "هزینه‌های مصرف نهایی بخش دولتی" نسبت به دوره مشابه سال ۱۴۰۰ کاهش ۰.۷ درصدی را تجربه نموده است. رشد محقق شده "تشکیل سرمایه ثابت ناخالص" در دوره مورد گزارش عمدتاً متاثر از رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در بخش "ماشین آلات" (معادل ۱۹.۷ درصد) بوده است. لازم به ذکر است که رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص (به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵) در بخش "ماشین آلات" در فصول اول، دوم و سوم سال ۱۴۰۱ به ترتیب معادل ۱۶.۵، ۱۲.۶ و ۲۸.۳ درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل تحقق یافته است./ تسنیم