از دیدگاه طب اسلامی هر فصل سال تعاریف، اقتضائات و مزاج خاص خود را دارد که آن را از سایر فصول متمایز می‌کند و بر همین اساس توصیه ها و تدابیر خاصی را  باید در نظر بگیریم تا ضامن حفظ صحت و پیشگیری از بروز بیماری و یا به حداقل رساندن عوارض و پیامدهای آن باشیم. پاییز هم از نظر طب سنتی طبیعتی سرد و خشک دارد.

در گزارش های پیشین در مورد طبع میوه ‌های گرم و دمنوش‌هایی که لذت این فصل را برایمان دوچندان می‌کند، صحبت کردیم، اما این بار آمده ایم تا از غذاهایی با مزاج گرم با هم صحبت کنیم تا خدایی نکرده با ناپرهیزی یا زیاده روی در مصرف غذاهای سرد در این فصل کام مان تلخ نشود  و درگیر بیماری نشویم.

ممنوعه‌های پاییز!

همانطور که گفتیم فصل پاییز طبیعتی سرد و خشک دارد پس باید از زیاده‌روی در مصرف میوه‌های سرد و تَر تابستانی، لبنیات، قهوه، نسکافه، کاکائو، سیر و پیاز پرهیز کرد.
همچنین مصرف فست فودها، ادویه تند و تیز، ترشی‌ها، بادمجان، عدس، کلم، قارچ، گوجه‌فرنگی، میوه‌های ترش و آب یخ، پنیر شور، رب و سس‌ها، چای پررنگ و شوری‌ها مناسب این فصل نیست. 
در این فصل از مصرف غذاهای فرآوری شده نظیر کنسروها و کمپوت‌ها، سوسیس، کالباس، ماست و دوغ ترش دوری کنید. مصرف لبنیات نیز باید در پاییز و زمستان نسبت به سایر فصول کمتر شود. 

پاییز این غذاها را بخورید!

در این فصلِ خشک بهتر است برای کمک به افزایش تَری و رطوبت بدن، غذاهای آب‌پز و رقیق مثل انواع سوپ‌ها و آش‌ها را جایگزین مواد سرخ‌کردنی و تا حدی کبابی کنید.

مصرف خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های مایل به گرمی و تَری مانند گوشت گوسفند، مویز، هویج، زیتون، خرما، عسل، شیرینی‌های طبیعی، حلوای طبیعی، مرباهای طبیعی، شربت گل، شربت عسل، مغز خشکبار به‌ویژه بادام درختی و آش‌های ساده در این فصل توصیه می‌شود.

غذای سنگین و تَر بخورید!

​بهتر است با سرد شدن هوا، از غذاهای سنگین و ‌تَر مانند حلیم، آش‌ها، آبگوشت‌ها و کله ‌پاچه استفاده شود، غذاهای سنگین و سنتی مانند حلیم، بهترین غذا برای روزهای سرد سال هستند.

از خوردن این غذاها غافل نشوید 

«علیرضا کریمی»کارشناس طب سنتی می‌گوید: « در این فصل نباید از مصرف حبوبات بخصوص نخود و انواع لوبیا غافل شد و مصرف خیار و خربزه کاهش یابد، مصرف مغز بادام و پسته بخصوص بـه صورت حریره از مقوی‌ترین و بهترین میان‌وعده‌ها دراین فصل بخصوص برای کودکان است و برای وعده صبحانه یا میان‌وعده‌ها استفاده از منابع غذایی حاوی اسیدهای چرب مفید مانند کنجد و مشتقات آن مانند ارده نیز توصیه می‌شود. 

کریمی همچنین می‌گوید: غذاهایی مانند آبگوشت، و بخش زرده تخم‌مرغ نیز در فصل پاییز و زمستان توصیه می‌شود. برعکس تابستان، از غذاهایی که مزاج گرم دارند و خون‌ساز هستند، استفاده کنید. در فصل پاییز و زمستان افراد باید از خوردن موادغذایی سودازا مانند انواع ترشیجات و سرکه خودداری کنند، البته خوردن ترشیجات برای افراد گرم‌مزاج مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما اگر افرادی که دارای مزاج سرد هستند، ترشی مصرف کنند، سردی و به ویژه سودای بدن آن‌ها افزایش پیدا می‌کند.»

 شام را حذف نکنید

کارشناسان تغذیه توصیه می‌کنند در فصول پاییز و زمستان و در وعده ناهار از یک غذای سبک استفاده کنند، اما وعده صبحانه به صورت کامل مصرف شود و وعده شام را هم حذف نکنید.

گیاهانی همچون اسطوخودوس، بادرنجبویه، مرزنجوش و ادویه‌جات گرم و خشک سودا را از مغز و بدن انسان دفع می‌کنند و موجب گرم شدن بدن می‌شوند به همین دلیل توصیه می‌شود، افراد در این فصول از آن‌ها استفاده کنند. همچنین کارشناسان طب سنتی توصیه می‌کنند، افرادی که مشکلاتی همچون پادرد، کمر درد و زانو درد دارند می‌ توانند پیش از خواب و یا در ساعات صبح بدن خود را با استفاده از روغن‌های گرم ماساژ دهند.

استفاده از تشک پشمی در هنگام خواب یکی دیگر از نکاتی است که افراد باید در فصول پاییز و زمستان رعایت کنند همچنین استفاده از نمد در تشک خواب و یا لباس‌های نمدی موجب می‌شود بدن افراد از هوای سرد و خشک محفوظ بماند.

معجونَ سرماخوردگی های وقت و بی وقتِ پاییزی

خودتان بهتر می‌دانید در این فصل بیماری سرماخوردگی و آنفولانزا در کمین است، اما می‌توانید برای مصون ماندن از بیماری از یک قاشق عسل و یک برش لیموترش درون آب ولرم استفاده کنید و بدن خودتان را ایمن کنید، البته هنگام استفاده از این معجون از چوب دارچین هم برای افزایش عطر و خاصیت ضد ویروسی آن استفاده کنید که باعث بهبود زودتر علائم سرماخوردگی، افزایش آرامش و نشاط و کاهش علائم آلرژی نیز خواهد شد.

دمنوش گل گاوزبان همراه یک قاشق غذاخوری عسل، چای بنفشه همراه یک قاشق غذاخوری عسل، دمنوش نعنا، پونه، آویشن و مرزنجوش به‌همراه یک قاشق غذاخوری عسل برای درمان زکام و سرماخوردگی و دمنوش پنیرک و خطمی به‌همراه عسل برای درمان سرفه‌های خشک در این فصل بسیار مناسب است.

محققان طب سنتی خاکشیر را هم دارای خواص ضدالتهابی و ضدباکتری مناسب فصل پاییز می‌دانند که از خواص آن می‌توان به درمان یبوست، اسهال، جوش و لک صورت، دفع سنگ کلیه، رفع بوی بد دهان، کاهش تب و کمک به افزایش و کاهش وزن اشاره کرد.
علاوه بر این ها مصرف ترب سیاه در روزهای سرد و خشک بسیار مفید است، چرا که مصرف این گیاه سبب تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود وضعیت پوست می‌شود، ترب سیاه می‌تواند در حمایت از سلامت کبد، منبع ویتامین C، تقویت سیستم ایمنی‌، حفظ سطح کلسترول، کاهش وزن، بهبود هضم، درمان کم کاری تیروئید، بهبود سلامتِ روان، سم‌ زدایی بدن، افزایش رشد مو و درمان سرفه مؤثر و مفید باشد.

این ها را گفتیم تا در این روز های جذاب پاییزی حواستان را بیشتر جمع کنید و هر غذایی را بدون دانستن طبع آن مصرف نکنید، اگر هم خوردید، زیاده روی نکنید و خودتان را گرفتار دلدرد و سردی و بیماری نکنید./ ایسکانیوز