چهارمین اجلاس سران کشورهای حاشیه دریای خزر امروز در حالی در آستاراخان آغاز به کار می کند که فعالان صنعت کشاورزی ایران برای گشایش بازار روسیه به رایزنی های حاشیه ای آن چشم دوخته اند.

چهارمین نشست سران کشورهای ساحلی دریای خزر نشستی برای تعیین تکلیف رژیم حقوقی این دریا است به گونه ای که پاسخگوی انتظارات و نیازهای مردم کشورهای ساحلی آن در حال و آینده باشد.

با این حال دیدارهای حاشیه ای سران این کشورها با هدف تسهیل دست یابی به بازار کشورهای ساحلی خزر می تواند زمینه را برای رونق بیشتر مراودات کشورهای عضو و توسعه دیپلماسی اقتصادی فراهم کند.

در میان پنج کشور ساحلی خزر، روسیه در شرایط ویژه ای قرار دارد؛ تحریم های یکجانبه اتحادیه اروپا و آمریکا علیه این کشور که منجر به ممانعت مسکو در ورود کالاهای کشاورزی از مبدا کشورهای تحریم کننده شده، زمینه مستعدی را برای توسعه صادرات این محصولات از کشورهای همسایه فراهم کرده است.

در ایران نیز فعالان عرصه صنایع غذایی و کشاورزی بویژه در سه استان گیلان، مازندران و گلستان در صدد استفاده از این فرصت برای توسعه صادرات محصولات خود هستند که در این میان استان مازندران با تولید محصولات کشاورزی و دامی بالاتر از ظرفیت مورد نیاز توان و قابلیت صدور مازاد تولیدات خود را به خارج از کشور دارد.

مازندران در تولید و صادرات انواع میوه، محصولات لبنی، پروتئینی، محصولات ساختمانی و... دارای قابلیت ها و مزیت های نسبی است و اکنون با وجود آماده نبودن زیر ساخت ها، بخشی از تولیدات خود را به خاج از کشور صادر می کند.

دست یافتن به بازار روسیه به راحتی برای تولیدکنندگان میسر نیست زیرا صدور هر نوع محصولی به روسیه الزامات خاص خود را می طلبد و این کشور شرایط سخت گیرانه ای را در ورود محصولات کشاورزی دارد.

محمد محمدپور رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مازندران بازار محصولات کشاورزی روسیه را 57 میلیارد دلار برآورد کرده و می گوید: این بازار شامل بازار 17 میلیارد دلاری محصولات کشاورزی و 40 میلیارد دلاری محصولات غذایی است که ورود به این بازار فرصتی مهم برای کشاورزی مازندران است.

وی افزود: بر اساس تفاهم نامه کمیسیون مشترک روابط اقتصادی ایران و روسیه که در تهران منعقد شد، مازندران به عنوان تنها استان کشور می تواند در صادرات محصولات کشاورزی به روسیه اقدام کند.

محمدپور با اشاره به این که طیور، گل و گیاه، لبنیات، مرکبات و کیوی از جمله محصولاتی هستند که قابلیت صادرات به روسیه را دارا می باشند ادامه داد: براساس تفاهم نامه کمیسیون مشترک ایران و روسیه صادرکنندگان مازندران باید آنالیز قرنطینه ای روسیه را با تمام ضوابط آن رعایت کنند.

وی گفت: شرکت هایی که خطر پذیری صادرات محصولات کشاورزی را بر اساس پرسشنامه قرنطینه ای روسیه رعایت کنند، می توانند با حمایت دولت در صادرات محصولات کشاورزی به روسیه حضور داشته باشند.

وی تاکید کرد: کیفیت محصولات صادراتی مازندران باید براساس آنالیز ریسک پذیری کشور روسیه باشد.

محمدپور به وجود رقبای ایران در صادرات محصولات کشاورزی به روسیه اشاره کرد و گفت: پاکستان، چین، ترکیه، مصر و آفریقای جنوبی رقبای جدی ایران در صادرات محصولات کشاورزی به روسیه هستند.

وی به مشکلات حمل و نقل محصولات صادراتی به کشور روسیه اشاره کرد و گفت: حمل و نقل جاده ای صادرات محصولات کشاورزی به روسیه با هزینه بالا انجام می شود که به صرفه نیست.

محمدپور افزود: براساس پیگیری های استاندار مقرر شد تا کشتی های یخچال دار و حمل و نقل ریلی به کمک حمل و نقل جاده ای صادرات محصولات کشاورزی استان بیایند.

وی از سرمایه گذاران بخش خصوصی دعوت کرد تا با ورود به حوزه حمل و نقل صادرات محصولات کشاورزی از فرصت بوجود آمده، استفاده کنند.

رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مازندران صادرات سال گذشته استان به روسیه را 60 میلیون دلار اعلام کرد و گفت: انواع میوه، سبزی ها، خشکبار و مصالح ساختمانی از محصولات صادراتی مازندران به روسیه بوده است.

* نیازمند تجهیز بنادر شمالی هستیم

مدیر کل بنادر و دریانوردی مازندران نیز با اشاره به تحریم های اخیر غرب علیه روسیه و پاسخ این کشور به این تهدیدات در منع ورود کالاهای کشاورزی و صنایع غذایی از مبدا کشورهای تحریم کننده، گفت: باید با فراهم کردن بسترهای لازم و انجام فعالیت های دریامحور زمینه را برای صادرات کالا های مورد نیاز این کشور از طریق بنادرشمالی در منطقه مهیا کنیم.

«منوچهر تاتینا» افزود: در چنین شرایطی هرگونه تاخیر در فرآیند شتاب بخشی به توسعه و فعالیت های حمل و نقل دریایی در دریای خزر در حقیقت به توسعه این استان خدشه وارد می شود.

وی همچنین به بروز پدیده خشکسالی های پیوسته در سال های اخیر اشاره کرد و ادامه داد: با وجود برخورداری کشورهای حاشیه دریای خزر از زمین های مستعد کشاورزی برای محصولاتی از جمله غلات، ضروری است تا این محصول از دریای خزر و بنادر شمالی کشور به این منطقه وارد شود که تحقق این مهم مستلزم فراهم کردن زیرساخت ها در بخش توسعه حمل و نقل دریایی است.

وی از بندر نوشهر به عنوان قدیمی ترین بنادر تجاری کشور نام برد و گفت: این بندر دارای مزایای متعدد دریایی و منطقه ای و از همه مهم تر جزو ارکان حمل ونقل دریایی کشور در دریای خزر است که از نیروهای توانمند، متخصص، تجهیزات پیشرفته و در نهایت از بیشترین آبخور در میان بنادر شمالی کشور برخوردار است.

مدیر کل بنادر و دریانوردی منطقه ویژه اقتصادی نوشهر، وجود اسکله های نفتی با تجهیزات مناسب ایمنی از طریق خط لوله به مخازن 65 هزارتنی از دیگر ویژگی های بندر معرفی کرد و گفت که برخورداری از چنین شاخص هایی این بندر را جزو بنادر ترانزیتی نفتی کشور کرده است.

* ضعف دیپلماسی اقتصادی، عامل تاخیر در ورود به بازار روسیه

رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران گفت: ضعف دیپلماسی اقتصادی در گذشته سبب شد تا به مرغ و لبنیات ایران در بازار روسیه سهمیه ای اختصاص نیابد.

محمدپور افزود: وزارت کشاورزی روسیه هر سال سهیمه کشورهای مختلف را برای ورود به بازار آن کشور مشخص و مجوزهای لازم را صادر می کند که تا پیش از این به علت دیپلماسی اقتصادی ضعیف سهمیه ای برای مرغ و لبنیات ایران در نظر گرفته نمی شد.

وی گفت: با توجه به این که مازندران در تولید مرغ و لبنیات در کشور سهم بزرگی دارد، سازمان صنعت، معدن و تجارت استان پیگیر اخذ مجوز صادرات این دو محصول به روسیه شده است.

محمدپور اظهار کرد: به تازگی رایزن اقتصادی سفارت ایران مسوول پیگیری دریافت مجوز صادرات محصولات کشاورزی از جمله طیور، لبنیات، شیلات و آبزیان و کاهش تعرفه کالاهای صادراتی جمهوری اسلامی به کشور روسیه شده است.

وی افزود: همچنین قرار است روسای جمهوری ایران و روسیه در چهارمین نشست سران کشورهای حاشیه دریای خزر در آستاراخان به این موضوع بپردازند.

رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران گفت: استاندار مازندران هم در نامه ای به وزیر جهاد کشاورزی از وی خواسته است تا در نشست روسای جمهوری کشورهای حاشیه خزر ، رایزنی جدی با وزیر کشاورزی روسیه برای گرفتن مجوز صادرات محصولات کشاورزی انجام دهد.

وی با اشاره به این که امروز با درایت دولت تدبیر و امید در کنار دیپلماسی سیاسی، رایزنی های اقتصادی نیز به درستی و با برنامه شکل گرفته است، افزود: بخش خصوصی بویژه صادر کنندگان باید از این فرصت به دست آمده استفاده و بر اساس ضوابط و مقررات اقدام به صادرات و واردات کنند.

محمدپور گفت: در سفر اخیر هیات اقتصادی مازندران به روسیه، امنیت برگشت سرمایه صادرکنندگان، توجه به حمل و نقل بویژه ترانزیت دریایی مورد توجه قرار گرفت و یک شرکت ترانزیتی هندی هم آمادگی خود را برای همکاری با صادر کنندگان ایران اعلام کرد.

وی با اشاره به این که چند فروشگاه زنجیره ای بزرگ نیز برای عرضه محصولات ایرانی در روسیه اعلام آمادگی کردند، افزود: شورای برند هلال ایران در روسیه نیز آماده همکاری و مشارکت شده است.

وی ادامه داد: اگر چه در بازار روسیه به دلیل تحریم اتحادیه اروپا و آمریکا یک فرصتی برای ایران به وجود آمده است، ولی این وضعیت نباید سبب صادرات هر گونه محصولات بی کیفیت شود زیرا هم کشور مقصد اجازه ورود این محصولات را نمی دهد و هم گمرگات ایران بر روند صحیح صادرات بر اساس استاندارد ها توجه جدی دارند.

* فرصت صدور محصولات کشاورزی مازندران

سالانه بیش از شش میلیون تن انواع محصولات کشاورزی در این استان تولید و به بازار مصرف عرضه می شود.

به گفته رییس سازمان جهادکشاورزی مازندران، اکنون حدود 80 درصد نیاز غذایی و همچنین حدود 90 درصد نیاز مواد اولیه بخش صنایع کشاورزی کشور در مازندران تولید و تامین می شود.

دلاور حیدرپور افزود: مازندران رتبه نخست را در تولید 14 محصول زراعی، باغی، دامی و شیلاتی کشور در اختیار دارد و حدود 23 درصد از ارزش افزوده مازندران هم مربوط به فعالیت های بخش کشاورزی است.

وی افزود: از مجموع 470 هزار هکتار اراضی زراعی و باغی در مازندران 300 هزار هکتار زیر کشت محصولات کشاورزی می رود.

وی کمبود منابع مالی، بالا بودن نرخ سود تسهیلات بانکی در بخش کشاورزی، زیرساخت های ناکافی برای تولید، تغییر کاربری غیرمجاز اراضی کشاورزی، پایین بودن سطح مهارتی کشاورزان، ناکافی بودن نتایج تحقیقات کاربردی و واردات بیش از حد نیاز برخی محصولات کشاورزی به عنوان مهم ترین مشکلات بخش کشاورزی مازندران یاد کرد.

اکنون که رییس جمهوری اسلامی ایران در آستراخان روسیه به سر می برد، انتظار تولیدکنندگان ایرانی این است که رایزنی های جدی در زمینه ورود به بازار صنایع غذایی و محصولات کشاورزی روسیه صورت گیرد تا ایران نیز بتواند سهم مناسبی از بازار را به خود اختصاص دهد.