به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، سالیان سال است که برخی محصولات کشاورزی یک سال کم با قیمت بالا و سال دیگر فراوان و با قیمت پایین عرضه می‌شود، برخی مواقع این نوسان حتی در طی سال هم وجود دارد به طوریکه به عنوان مثال تا همین یک ماه پیش که قیمت پیاز به کیلویی 60 تومان رسیده بود در حال حاضر به کیلویی بالاتر از 1200 تومان رسیده است.

اقتصاددانان به این حالت عرضه و تقاضا منحنی تار عنکبوتی می‌گویند که تولید از یک الگوی منطقی تبعیت نمی‌کند و تنها قیمت سال جاری است که میزان تولید سال آینده را تعیین می‌کند.

اگر قیمت یک محصول در سال جاری بالا باشد سال آینده با هجوم کشاورزان به کشت آن محصول عرضه بالا میرود و بالطبع قیمت پایین می‌آید و با فرض همین قیمت پایین، سال بعد تولید کمتر و قیمت بالاتر می‌رود و همین دور تسلسل ادامه می‌یابد.

*نقش صنایع تبدیلی

از سوی دیگر کم بودن صنایع تبدیلی و یا نامناسب بودن پراکنش آن نیز به نوسان تولید و قیمت در بازار کمک می‌کند به طوری‌که اگر صنایع تبدیلی یک محصول به اندازه کافی باشد زمان عرضه بیشتر با تبدیل به محصولات دیگر عرضه و قیمت متعادل خواهد شد.

اما در کشور ما بخش کشاورزی بیشتر از کم بودن صنایع تبدیلی از پراکنش نامناسب آن رنج می‌برد به طوری که بسیاری از صنایع در کنار قطب تولید آن محصول احداث نشده‌اند و به دلیل هزینه‌ زیاد حمل و نقلی که روی دست  کشاوزر می‌گذارد آنها را مجبور می‌کند از تحویل محصول خود به صنایع منصرف شوند.

*سیاست‌های واردات و صادرات

همچنین اعمال سیاست مناسب واردات و صادرات باعث تنظیم میزان محصول و قمیت در بازار خواهد شد که از نوسان‌های عرضه و قیمت بازار جلوگیری کرده و ضمن اینکه مصرف کننده متضرر نمی‌شود تولید کننده هم با اطمینان خاطر و با تصمیم روشن می‌تواند به کشت آینده اقدام کند.

آیا واقعا ناپایداری قیمت راه حلی ندارد؟

در گام نخست اجرای الگوی کشت مناسب همچنان که در قانون بهره‌وری کشاورزی هم تاکید شده می‌تواند چاره ساز باشد. این الگو بر اساس نیاز کشور، اولویت محصولات استراتزیک و ضروری و با بررسی ظرفیت تولید هر استان و منطقه باید اتخاذ و اعلام ‌شود.

در این حالت دولت مدیریت می کند که کشاورز چه بکارد؟ و صد البته این تصمیم بر اساس نیاز کشور گرفته می‌شود که در اقتصاد کشور هم موثر خواهد بود.

اگرچه برخی اعلام می‌کنند که دولت نمی‌تواند با زور کشاورز را اجبار به کشت محصولی بکند اما دولت می‌تواند با اعمال مدیریت مناسب کشاورزان را به سمت کشت دلخواه دولت سوق دهد.

یارانه، تسهیلات، نهاده‌ و قمیت خرید تضمینی بالا از آن جمله است که کشاورز را به کشت محصولات استراتژیک و ضروری سوق خواهد داد. یا در برخی کشورها دولت با تثبیت قیمت نهاده و محصول، میزان آنرا از یکسال پیش به کشاورزان اعلام می کند و در این حالت کشاورز با تصمیم روشن و آگاهانه به کشت سال آینده مبادرت می‌کند که این مسئله در کشور ما هم قابل اجراست.

اما در کشور ما تصمیم کشاورز در یک فضای غبار آلود است. مبهم بودن قیمت محصول و نهاده، سیاست‌های نامشخص وارداتی و صادراتی، نوسان‌های قیمت و حتی نامعلوم بودن سیاست‌های حمایتی دولت، باعث می‌شود کشاورز تصویر روشنی از آینده کشاورزی خود نداشته باشد و بنابراین تصمیم واضحی هم ندارد.

سال جاری مردم و کلا اقتصاد کشور به دلیل عدم تامین خوراک دام و طیور متضرر شد، این در حالی است که سطح بسیار زیادی از زمین‌های کشور را با مدیریت مناسب و یا حذف و کاهش محصولات غیر ضروری می‌توان به کشت این محصولات اختصاص داد.

سالانه حدود 4.5 میلیون تن خوراک دام و طیور وارد می‌شود که می‌توان با الگوی کشت مناسب آنرا در داخل تولید کرد. در حال حاضر مشکل کشاورزان برای تغییر کشت نیست بلکه درآمد محصولی که می‌کارد در مقایسه با درآمد محصولی مانند خوراک دام و طیور بیشتر است.

بنابراین دولت می‌تواند با هدایت و ترغیب کشاورزان و مدیریتی که در بالا گفته شد آنها را به کشت محصولات استراتژیک، اساسی و مورد نیاز سوق دهد.

دولت حاضر نمی‌شود قیمت خرید تضمینی کشاورزان را اندکی بالاتر در نظر بگیرد و یا پول آنها را به موقع پرداخت کند اما حاضر می‌شود چند برابر آن را برای واردات بپردازد.  از سوی دیگر داشتن برنامه‌های صادرات و واردات مدون و نیز سیاست‌های حمایتی مشخص از سوی دولت می‌تواند ضمن تامین نیازهای اساسی کشور از نوسان تولید و قیمت در بازار جلوگیری کند.